فرهاد قنبری:. «نئولیبرالیسم». محبوب در طبقه متوسط شهری!!

فرهاد قنبری:
"نئولیبرالیسم"
محبوب در طبقه متوسط شهری!!

⏺ پس از شکست و به حاشیه رفتن دولت های رفاهی در غرب و به ویژه ایالات متحده اقتصاد جهان شرایطی را تجربه کرد که به اقتصاد «نئولیبرالیسم» معروف شد. اقتصادی که در آن دست دولت از دخالت در حوزه اقتصادی کوتاهتر می شد و قواعد «بازار آزاد» تنها واقعیت قوام بخش عرصه اقتصادی (و به تبع اجتماعی) به شمار رفت.
میلتون فریدمن اقتصاد دان سرشناس امریکایی به عنوان مشاور اقتصادی رونالد ریگان در دهه هشتاد میلادی بیشترین نقش را در اجرای سیاست نئولیبرالی در امریکا عهده دار بود.

⏺ سیاست های نئولیبرالی در دهه هشتاد و پس از آن در بسیاری از کشورهای جهان سوم (به ویژه در امریکای لاتین) با دستور امریکا اجرا شد. دولت پینوشه در شیلی و دولت برزیل در دهه نود با اجرای چنین سیاست هایی سعی کردند به اقتصاد خود سر و سامان دهند. این کشورها اگر چه در نتیجه اجرای سیاست های نئولیبرالی و تحمیل ریاضت اقتصادی (در سایه دولت مقتدر) توانستند اوضاع بحرانی اقتصاد کشورهای خود را تا حدودی سر و سامان دهد، اما در عمل تبعات سنگینی مانند حاشیه نشینی، بیشتر شدن فاصله طبقاتی و شکل گیری حلبی آبادها در کنارهای شهرهای بزرگ خود شدند. نتیجه سیاست های نئولیبرالی در این کشورها در دهه های بعد با گرایش بخش عظیمی از مردم به سمت نیروها و احزاب چپ خود را نشان داد. (به عنوان مثال ظهور لولا در عرصه سیاسی برزیل در دهه اول قرن بیست)

⏺البته نسخه همیشگی غرب در قبال همه کشورهایی که دچار بحران اقتصادی شده یا شرایط تورمی سنگین می شوند همان سیاست های نئولیبرالی و ریاضت اقتصادی است. نسخه ای که در چند سال گذشته برای پرتغال و به ویژه یونان در اروپا در حال اجراست و به الطبع در آینده ای نه چندان دور بحران های خاص خود را تولید خواهد کرد.

⏺ ایران پس از احمدی نژاد نیز دست کمی از یونان پرتغال پس از بحران اقتصادی یا برزیل سال نود و یک میلادی نداشت. در چنین شرایطی بود که دولت روحانی با تیم همراه با تفکراتی شبه نئولیبرالی (البته با تلفیق پر رنگی از اقتصاد رفاقتی و محفلی خاص جامعه ایران) سکان دار سیاست گذاری و اقتصاد کشور شد. تیم اقتصادی دولت روحانی به وضوح و با افتخار به دنبال خصوصی سازی بیشتر و کوتاهتر کردن دست دولت در حوزه های گوناگون اقتصادی و فرهنگی بوده و است. دولت روحانی بدون توجه به قانون اساسی در حال خصوصی کردن آموزش و پرورش و دانشگاهها هستند و به صورت علنی و پنهان از گسترش مدارس غیر انتفاعی و دانشگاههای پولی حمایت می کنند و در عین حال سیاست خاصی برای حمایت از طبقات اجتماعی پایین علاقه مند به کسب تحصیلات با کیفیت ندارند. دولت آقای روحانی در زمینه حمایت از افراد آسیب دیده در حوادثی مانند زلزله یا خشکسالی برنامه خاصی اجرا نکرده و در این زمینه نیز باعث نارضایتی گسترده مردم شده است. دولت آقای روحانی در یک بی برنامگی کامل و با شعار جلوگیری از رشد نقدینگی باعث وارد شدن بیشترین فشار به اقشار ضعیف و کم درآمد مانند کارگران روزمزد و صنعتی و برخی کارمندان با سطح حقوق پایین در یک سال گذشته شده است.(و علارغم این شرایط باز بیشترین مقاومت را در اندک افزایش دستمزد اقشار ضعیف به کار بسته است.)
⏺ نئولیبرال ها در اغلب کشورها به ویژه در میان دانشجویان و طبقات متوسط و پایین به شدت منفور هستند و هر گاه که نشست سران کشورها با عناوین جی هشت و جی بیست برگزار می شود دست به تجمعات و اعتراضات گسترده می زنند، اما در ایران شرایط به گونه متفاوتی است. جریان نئولیبرال در ایران که در حال حاضر هسته اصلی نگاه اقتصادی اصلاح طلبان را تشکیل می دهد از محبوبیت بالایی در میان طبقه متوسط شهری برخوردار هستند و در دهه های گذشته بخش عظیمی از سبد اراء انتخاباتی خود را از این طبقه کسب کرده است.
به نظر علت اصلی محبوبیت نئولیبرال ها در ایران نارضایتی این طبقه از دخالت بیش از اندازه حکومت در حوزه خصوصی زندگی شهروندان است. در واقع طبقه متوسط شهری که در تامین نیازهای اولیه خود( حداقل تا یکسال پیش) مشکل چندانی نداشت به دنبال حاکمان و سیاست مدارانی بود که دخالت کمتری در حوزه های خصوصی زندگی آنان از قبیل لباس پوشیدن، برگزاری کنسرت و پارتی، ورزشگاه رفتن زنان، حضور در جامعه با حیوان خانگی و امثالهم داشته باشند. این طبقه با چنین نگاه و رویکردی به هر جریان یا فردی که از کوتاه شدن دخالت و دست دولت در هر حوزه ای (اعمم از فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) سخن بگوید، اقبال بیشتری نشان می دهند.
در این میان عده ای از سیاست مداران عمدتا اولترا میلیاردر با گرایشات نئولیبرال(و باز عمدتا رانت خوار) هم به این مسئله وقوف کامل دارند و قبل از هر انتخاباتی با شعارهایی مانند حضور زنان در عرصه عمومی و مخالفت با گشت و ارشاد و ... دل از این جماعت ربوده و خود را به کرسی قدرت (و بالطبع ثروت) می نشانند..
@kharmagaas