فرهاد قنبری:. سقراط.. در رساله آپولوژی افلاطون (حضور و محاکمه سقراط در دادگاه) با دو نگاه مواجه‌ایم

فرهاد قنبری:
سقراط

در رساله آپولوژی افلاطون (حضور و محاکمه سقراط در دادگاه ) با دو نگاه مواجه ایم. در یک سوی این روایت دموکراسی آتن و شاکیان سقراط حضور دارند که معتقدند سقراط با «توهین به مقدسات» و «تشویش و گمراه کردن اذهان جوانان» باعث فریب و انحراف آتن شده است.
در سوی دیگر با سقراط یکی از بزرگترین قهرمانان تاریخ اندیشه بشری مواجه هستیم. سقراط به عنوان یک پرسشگر همیشگی در دادگاه حاضر شده و در دفاعیه خود هم مدام آتنیان را به اندیشیدن دعوت می کند.
محاکمه سقراط نشان سقوط و انحطاط دموکراسی و جامعه آتن است، دموکراسی ای که توده ها را چنان در فساد و کوته فکری خود غرق کرده است که خردمندترین انسان عصر خود را به دادگاه کشانده و به مرگ محکوم می کنند.

دغدغه هایی که سقراط در دادگاه مطرح می کند، دغدغه های اصلی تمام اندیشمندان و انسانهای بزرگ در طول تاریخ است.
فضیلت، صداقت و خودشناسی از مهمترین اصول سقراط است، اصولی که به قیمت جان به پای آنها می ایستد.
ندای جاودان سقراط ندایی برای همه زمان ها و همه انسان ها در اعصار تاریخ است.
سقراط با مخاطب قرار دادن مداوم آتنیان گویی تمام انسانها در تمام اعصار را مورد خطاب قرار داده و نهیبی بر آنها می زند تا وظیفه انسانی خود و مسئولیت فردی و اجتماعی شان را یاد آور شود.

سقراط در اهمیت گریز از بدی می گوید:
« آری آتنیان گریز از مرگ دشوار نیست، گریز از بدی دشوار است، زیرا بدی تندتر از مرگ می دود»
و در ایمانش به قدرت نیکی:
«ملتوس و آنوتوس نمی توانند به من بدی کنند زیرا نظم جهان اجازه نمی دهد که بدان به نیکان زیان برسانند»
تلاش بی وفقه سقراط تلاشی برای خودشناسی و کسب خرد است:
«زندگی بدون پژوهش درباره خویش فاقد هر گونه ارزش است»

سقراط در هفتاد سالگی با صدایی رساتر از صدای هر جوانی در ستایشگری از آزادی می گوید:
«والاترین و انجام پذیرترین روش ها این است که انسان دهان دیگران را نبندد بلکه بکوشد که خود هر روز بهتر و خردمندتر گردد»

سقراط کسب فضیلت را بزرگترین وظیفه بشری و تنها راه رسیدن به سعادت واقعی می داند و انسان را به کسب فضیلت مدام دعوت می کند:
«خدمتی که از من برمی آید اینست که سر در پی پیران و جوانان بگذارم و به آنان ثابت کنم که بیش از آنکه در اندیشه مال و جاه باشند به روح خود بپردازند و در تربیت آن بکوشند و آشکار سازم که فضیلت از ثروت نمی زاید بلکه ثروت و همه نعمت های بشری اعمم از شخصی و اجتماعی از فضیلت به دست می آید»
telegram.me/kharmagaas