فرهاد قنبری:. شبح رضاه شاه

فرهاد قنبری:
شبح رضاه شاه

نقابی که بر چهره می زنیم و خود را بر اساس آن در نگاه دیگری بزرگ (جامعه) تعریف می کنیم، شکاف بین هویت روانشناختی بی واسطه و هویت نمادین است که ژاک لاکان آن را "اختگی نمادین" می نامد.
اختگی نمادین عبارت است از شکاف انچه من بلاواسطه هستم و عنوان نمادینی که (مثلا شاه یا لیدر یا قاضی و امثالهم) شان و اعتبار خاصی به من می بخشد.

فردی که به واسطه پذیرش یک جایگاه اجتماعی شاخص دچار اختگی نمادین شده است دیگر نمی تواند به مانند یک فرد قبل از پذیرش آن جایگاه عمل کند و باید از بسیاری از امیال و خواسته های خود چشم پوشی کند. به عنوان مثال یک قاضی یا شاه نمی تواند هر لباسی که دوست دارد به تن کند یا در جمع های دوستانه به راحتی همیشگی حاضر شود.
مرگ چنین فردی نیز به دو صورت مرگ طبیعی و مرگ نمادین رخ می دهد.
مرگ طبیعی همان مرگی است که به صورت فیزیولوژیک برای همه افراد رخ می دهد اما مرگ نمادین به معنای از دست رفتن موقعیت نمادین فرد در عرصه اجتماع است.
در برخی موارد افرادی هستند که به طور نمادین می میرند اما هنوز به صورت فیزیولوژیک زنده بود و فکر می کنند در عرصه نمادین نیز زنده هستند( مثال مشهور ژیژک در اکثر کتاب هایش: گربه در برنامه های کارتون که تا زمانی که زیر پایش را نگاه نمی کند بر روی دره راه می رود و تنها در زمان نگاه کردن به زیر پا سقوط می کند. یا مثال امروزی بشار اسد رئیس جمهور سوریه که دچار مرگ نمادین شده است ولی خود او از این امر آگاه نیست و کافیست کسی تلنگری به او بزند و دره زیر پاهایش را نشان داده و او را از مرگش آگاه سازد)

با اینکه رضاه شاه پهلوی سالهاست از لحاظ طبیعی مرده است ولی هنوز شبح او در جامعه حاضر است و به اصطلاح به حیات نمادین خود ادامه می دهد.
اوایل انقلاب سال پنجاه و هفت، خلخالی و برخی همراهان او سعی کردند با کندن قبر و احتمالا به آتش کشیدن استخوان ها به حیات نمادین او پایان دهند ولی موفق نشدند.
شبح پهلوی در اکثر سخنرانی ها و نشست های سیاسی تاریخی این سالها حضور داشته اند و انواع توهین ها و تحقیرها را به جان خریده اند ولی همچنان به حیات نمادین خود ادامه داده اند.
حوادث دی ماه سال گذشته نشان داد رضا شاه هنوز در عرصه نمادین حضور دارد و همچنان به حیات نمادین خود ادامه می دهد‌.
پیدا شدن جنازه مومیایی شده او دوباره شبح رضا شاه را در مقابل دیده گان همگان عیان کرده است و به نظر هنوز قصدی برای مرگ نمادین ندارد.
@kharmagaas