👆مقاله دکتر دبیرمقدم گردآوری جالبی ست از انواع نظرها در مورد سه مفهوم اساسی و مهم مانند زبان، گویش و لهجه در زبان شناسی

👆مقاله دکتر دبیرمقدم گردآوری جالبی ست از انواع نظرها در مورد سه مفهوم اساسی و مهم مانند زبان، گویش و لهجه در زبان شناسی. ایشان از سنتی¬ترین نظرها در بارۀ این مفهومات شروع کرده و به علمی ترین و جدیدترین آنها رسیده است. از دستۀ زبان شناسان ایرانی از تعاریف حساسیت برانگیز کیا و ناتل خانلری(١٣٤٣، ١٣٤٩) و علی اشرف صادقی و چند زبان¬شناس دیگر شروع نموده تا به نظرات منطقی تر و علمی تر از آن یحیی مدرسی و کلباسی (١٣٧٤) و دیگر زبان¬شناسان جدیدتر رسیده است و سپس به بیان نظرات محققان غیر ایرانی در مورد این سه مفهوم ویژه و مهم پرداخته است که البته از میان آنان نیز از اشاره به تعاریف نادقیق ادوارد براون(١٨٩٥) این بخش از نوشته خود را آغاز نموده و با طیفی از تعاریف ادامه داده تا به نظرات کاملا آکادمیک و دقیق تر چمبرز و ترادگیل و کورن رسیده است و در تمام نظرات جدید و علمی، زبان¬های کردی و بلوچی و ... زبان نامیده شده اند. در تعاریف قدیمی تر و غیر علمی تر، این زبان ها، گویش و لهجه خوانده می شدند... و البته در بیشتر نظرات بر این امر که علاوه بر عوامل زبانی، گاهی عوامل فرازبانی از قبیل جغرافیا، عوامل اتنیکی و سیاست و قدرت سیاسی در این زمینه که یک گونه زبانی نام زبان، گویش یا لهجه به خود بگیرد بسیار قوی¬تر عمل می کنند نیز تاکید شده است خلاصه این است علیرغم آنکه صاحب نظران علم زبان¬شناسی در جهان و نیز در ایران تکلیف خود را در مورد تعاریف زبان، گویش و لهجه برای زبان¬هایی که در جغرافیای سیاسی ایران قرار گرفته¬اند، مشخص و معلوم نموده اند اما هنوز داریم کسانی بی اطلاع از انبوه کارها و پژوهش¬های علمی انجام شده در این زمینه¬ها به هنگام پرسه زدن در گروه¬های زبان¬شناسی یا دیگر گروهها به بهانه هایی که دستشان می¬آید زبان¬های کردی، ترکی و بلوچی و غیره را لهجه یا گویش می¬خوانند و با اینکار به خیال خود می خواهند از ارزش این زبان¬ها که اتفاقا هم از نظر تقسیم بندی های علمی کاملا از هم متفاوتند و هم با معیارهایی مانند mutual intelligibility بدون آموزش قابل درک برای هم نیستند، بکاهند و این زبان¬های آشکارا مجزا را که ویژگیهای زبانی (واجی، آوایی، واژگانی و نحوی) متفاوت دارند را گویش-هایی از زبان فارسی بخوانند و این رفتار زمانی بسیار سوال برانگیز می¬شود که این "کاربران" همواره خود در زمینه های دیگر به آخرین و نوترین مطالعات رجوع می نمایند اما پای زبان و گویش و لهجه که به میان آمد به کهن ترین آرا و یا بهتر است بگوییم کمتر علمی و نادقیق و پرمناقشەترین آنها متوسل می گردند!


@linguisticsacademy