تحلیلی بر اقتصاد از نگاه تاریخ و بهترین تحلیل های اقتصادی تماس با مدیر کانال: @Mokhtari_Ali
☑️✏️ کارخانه‌های تولید مدرک (بخش ۱) … [گزیده مقاله میثم هاشم‌خانی
☑️✏️ کارخانه‌های تولید مدرک (بخش ۱)
[گزیده مقاله میثم هاشم‌خانی
در هفته‌نامه «تجارت فردا» با موضوع:
چارچوب سیاست‌گذاری برای اصلاح کردن انحراف شدید انگیزه‌های رقابتی دانشگاه‌ها در ایران]
☑️ ترامپ و هاروارد
آیا قابل انتظار است «ترامپ»، رییس‌جمهوری که دن‌کیشوت وار می‌خواهد کل دنیا را زیر و رو کند، شخصا به خود اجازه بدهد که رییس دانشگاه «هاروارد» (یا هر دانشگاه دیگر امریکایی) را عوض کند؟
یا از تاسیس یک دانشگاه غیردولتی جدید در امریکا جلوگیری کند، به این بهانه که ممکن است از برخی دانشگاه‌های فعلی آمریکا قوی‌تر شود و به آنها لطمه بزند؟
یا تصمیم بگیرد کدام رشته در کدام دانشگاه امریکایی وجود داشته باشد و در کدام دانشگاه وجود نداشته باشد؟
یا تصمیم بگیرد شهریه هر کدام از دانشگاه‌های امریکایی چقدر باشد؟
یا تصمیم بگیرد برنامه خلاقانه یکی از دانشگاه‌های امریکایی برای ارائه یک رشته تحصیلی جدید یا اضافه کردن چند درس جدید به دروس یک رشته را متوقف کند؟
پاسخ به تک‌تک پرسش‌های فوق، یک «نه قاطع» است. اندکی تامل در همین چند سوال ساده، ریشه‌ای‌ترین تفاوت‌های نظام دانشگاهی کشور ما با یکی از پویاترین نظام‌های دانشگاهی دنیا یعنی نظام دانشگاهی امریکا را ترسیم می‌کند. قواعد حاکم بر فضای دانشگاهی امریکا، که به بهترین شکل انگیزه بالا برای خلاقیت مدیران دانشگاه‌های مختلف این کشور را ایجاد می‌کند، به اندازه‌ای مستحکم است که حتی فرد خودمحوری مانند ترامپ هم به مخیله‌اش خطور نمی‌کند که بخواهد این ساختار را دستکاری کند.
خلاصه آنکه پرسش‌های فوق، پرسش‌هایی کلیدی هستند که میزان پویایی نظام دانشگاهی هر کشور را تا حد زیادی مشخص می‌کنند. تا زمانی که در پاسخ پرسش‌های بالا به اندازه کافی تامل نکنیم، روزبه‌روز شاهد فرسایش سریع‌تر در توانایی رقابت‌پذیری دانشگاه‌های ایرانی در سطح بین‌المللی خواهیم بود.
☑️ پرسش‌های «غلط» سیاست‌گذاری دانشگاهی
با توجه به مقدمه فوق، پرسشی کلیشه‌ای و اساسا بی‌فایده مانند «دانشگاه رایگان بیشتر می‌تواند به پیشرفت کشور کمک کند یا دانشگاه پولی؟» یا پرسشی کلیشه‌ای‌تر مانند «دولت چه کاری باید انجام دهد تا دانشگاه‌ها بیشتر با بازار کار درگیر شوند؟»، پرسش‌هایی ساده‌انگارانه هستند که پاسخ به آنها نمی‌تواند ارزش افزوده چندانی در مسیر بهبود نظام دانشگاهی کشور ایجاد کند.
توضیح آنکه در چند دهه اخیر ساختار حاکم بر انگیزه‌های مدیران دانشگاه‌ها، با ساختار حاکم بر انگیزه‌های مدیران بنگاه‌های اقتصادی، مشابهت زیادی پیدا کرده است. در «دانشگاه‌های رایگان دولتی» تا زمانی که مدیر هر دانشگاه بقای خود را در جلب رضایت مدیران ارشد دولتی / حاکمیتی بداند و نه در جلب رضایت مصرف‌کنندگان آموزش دانشگاهی (دانشجویان و فارغ‌التحصیلان آن دانشگاه)، بعید است انگیزه چندانی برای بهبود کیفیت آموزش دانشگاهی وجود داشته باشد.
در «دانشگاه‌های پولی غیردولتی» هم که بخش اعظم بازار در اختیار یک بنگاه انحصارگر (دانشگاه آزاد) است، تا زمانی که منفعت اصلی مدیریت دانشگاه آزاد در حفظ موقعیت انحصاری به هر قیمت ممکن است، بعید است انگیزه‌ای برای تحولات بهبوددهنده کیفیت آموزشی ایجاد شود.
اگر هم فرضا انگیزه شخصی‌ای در میان مدیران برخی دانشگاه‌های کشور برای بهبود کیفیت آموزش دانشگاهی داشته باشند، ولع دیوانه‌وار سیاست‌گذاران دولتی در کنترل تک‌تک بخش‌های سیاست‌گذاری دانشگاهی، امکان هر گونه خلاقیت را از مدیران دانشگاهی می‌گیرد.
برای سیاست‌گذاری "صحیح" در جهت اصلاح کردن ساختار نظام دانشگاهی، در مرحله نخست به طرح پرسش‌های "صحیح" نیازمندیم.
ادامه دارد...
متن کامل مقاله در هفته‌نامه «تجارت فردا»:
goo.gl/RBbwV2
کانال اقتصاد در گذر زمان:
@m_ali_mokhtari