تحلیلی بر اقتصاد از نگاه تاریخ و بهترین تحلیل های اقتصادی تماس با مدیر کانال: @Mokhtari_Ali
🔴نبرد آگاهی و گمراهی: دشواری رویارویی با پوپولیسم. 🖊عباس آخوندی - ۱۳ اردیبهشت ۹۶
🔴نبرد آگاهی و گمراهی: دشواری رویارویی با پوپولیسم
🖊عباس آخوندی - ۱۳ اردیبهشت ۹۶
🔹در یادداشتی در هفته گذشته و پیش از شروع مناظرهها گفتم که این #انتخابات صحنه نبرد گمراهی بر علیه آگاهی است. اینک که برنامههای تبلیغاتی نامزدهای انتخابات #ریاست_جمهوری عملیاتی شده، آشکارا میتوان این صحنه را دید. دروغزنی، دادن وعدههای بیپشتوانه و اظهار ادعاهایی که هیچجا به اثبات نرسیدهاست را به وفور میبینیم. همزمان، تکذیبیههای وزارتخانهها و سازمانهای مختلف و اظهار سیاستمداران برجسته کشور؛ حتی در سطح رییس مجلس در باره غیر عملی بودن و یا حتی غیرقانونی بودن ایجاد چنین تعهداتی را میبینیم.
🔸سؤال اصلی این است که آیا این تکذیبیهها میتواند اثرات تبلیغی آن سخنان بیپشتوانه را در ذهنها خنثی کند. من بر این باورم، که نمیتواند و برد آنها بسیار محدود است. دلیل آن نیز کاملا روشن است. #پوپولیسم با ایجاد یک دیوار ذهنی در مخاطبان خود، راه را بر شنیدهشدن صحبت شما و سایر رهبران اجتماعی میبندد. و با ایجاد دو گانه فرضی جامعه را به دوپاره تقسیم میکند؛ مثلا در انتخابات اخیر گروه 4 درصدی و 96 درصدی. سپس، با ایجاد یک نوع همزادپنداری جریان خود را به عنوان رهبر یکی از این گروهها جامیزند. پس از آن، تکلیف اعضای جامعه روشن است؛ «یا با منی» و «یا بر منی». اگر با منی پس تو بر حق هستی. و اگر در مقابل هستی، تکلیفت روشن است. بنابراین، اساسا جایی برای گفتگو باقی نمیگذارد. دقیقا همان گفتمانی که در دولت پیشین همه مردم شاهد آن بودند.
🔹رویارویی با این پدیده بسیار دشوار است. شما در امریکا هم دیدید که بخش اعظمی از سیاستمداران امریکا بسیج شدند و حتی حزب ترامپ؛ جمهوریخواهان هم بسیج شدند تا بگویند این مرد «یاوه» میگوید لیکن موفق نشدند. از حیث منطقی فهم یاوههای #ترامپ، و همچنین فهم روش کسبوکار وی که بر مبنای زد و بند و #سوداگری و قمار بود و رفتار شخصی وی به ویژه در ارتباط با زنان، کار دشورای نبود. لیکن، با این وجود ترامپ کار خویش را بهپیش برد. به نظر شما چرا؟ برای پاسخ به این سؤال ضروری است که اولا درک درستی از پوپولیسم داشته باشیم و ثانیا با سازوکارهای آن آشنا شویم و بدانیم که بسیار جانسخت است. وگرنه، رویارویی منطقی با این #عوامگرایی اثربخشی بسیار محدودی خواهد داشت.
🔸مهمترین ویژگی پوپولیسم ماهیت #ضد_نخبگی، ساختار شکنی و بیاعتبارسازی نهادهای اجتماعی بهویژه نهادهای مرجع است. رهبران پوپولیست با متهم ساختن یک و یا گروهی از نخبگان به سوءاستفاده از قدرت، فساد و ویژهخواری با یک تیر چند نشان میزنند. آنان با درگیر شدن با بزرگان، موقعیت خود را در جامعه ارتقا میدهند. این یک مثل قدیمی است که میگوید: برای آنکه خود را در جامعه بسیار بیش از آنچه هستی نشان دهی باید با بزرگتر از خود درگیر شوی. در این ارتباط برد و باخت مهم نیست. همینکه درگیری رخ دهد و بزرگتری به دام شما بیفتد و تن به درگیری دهد، شما در واقع به هدف خود رسیدهاید.
🔹این همان اتفاقی است که در انتخابات سال 1384 رخ داد. تاکید این یادداشت بر این نکته است که اکثر آقایانی که خود را برای این دوره از رقابتها آماده میکنند از درک این حقیقت غافل ماندهاند که با یک حرکت پوپولیستی کمسابقه از نظر تاریخی در ایران و بسیار بیمحابا از حیث آمادگی هزینهکردن منابع نسلِ موجود و نسلهای آتی برای پیروزی در این رقابت، روبرو هستند. معمولا #پوپولیستها عناصری از چپ و راست را به هم ترکیب میکنند و چنین وانمود میکنند که دارای منافع هر دو اردوگاه بدون مضار آنها هستند. لذا ضمن سردادن شعار توزیع پول و #یارانه و ساخت #مسکن که رویکردی چپروانه و ملازم با توسعه دولت است، شعار #ضد_توسعه دولتی، و ضدیت با بنگاههای بزرگ و مولد ارزش افزودهی ملی بهویژه نهادهای مالی سرِ مخالفت میگذا