✅ خروج سرمایه چگونه رخ می‌دهد؟.. ✍دکتر پویا ناظران

✅ خروج سرمایه چگونه رخ می دهد؟

✍دکتر پویا ناظران

1⃣از سه راه: بخشی از خروج سرمایه از طریق جابجایی فیزیکی ارز و سکه در مرز صورت می‌گیره. بخشی دیگه از سرمایه با تبدیل به سکه و ارز، از گردش اقتصاد خارج می‌شه، حتی وقتی در گاوصندوقهای داخل کشور نگهداری می‌شه. چون این سرمایه از بخش مولد اقتصاد خارج شده، عملا خروج سرمایه‌ست. عمده خروج سرمایه از راه سوم که برنگشتن درآمد صادراتی باشه، صورت می‌گیره.

2️⃣ چه اتفاقی برای درآمد صادراتی میافته؟
عمدتا در حسابهای بانکی خارجی پارک می‌شه، بخشی هم تبدیل به دارایی در خارج از کشور می‌شه، مثل سهام شرکتهای خارجی، و یا املاک و مستغلات و غیره.

3️⃣ فرق خروج فیزیکی سرمایه، در گاوصندوق گذاشتن سکه و ارز، و برنگشتن درآمد صادراتی چیه؟
از منظر اقتصاد کلان، فرق عمده‌ای ندارند. در هر سه حالت، سرمایه از فعالیت مولد اقتصادی کشور خارج شده. هر سه، عامل رکود اقتصادی در آینده و افزایش بیکاری هستند.

در جزییات فرقهایی دارند. مثلا در بلندمدت، احتمال بازگشت سرمایه‌ای که فیزیکی خارج شده خیلی کمتره. اما ارز و سکه‌ای که در پستوی منازل پنهان شده، راحتتر به اقتصاد برمیگرده.

4️⃣ پس خروج فیزیکی سرمایه بدتره؟
نه لزوما! بخشی از خروج فیزیکی ارز، برای اینه که در کشورهای همجوار، پایه حواله ارزی بشه و برای واردات استفاده بشه. سرمایه‌ای که به این منظور خارج می‌شه، از طریق کالای وارداتی به کشور برمیگرده.

5️⃣ چه جوری سرمایه‌ رو به بخش مولد اقتصاد برگردونیم؟
سود سرمایه گذاری در ارز رو با سود سرمایه‌گذاری‌های مولد متناسب کنیم.

6️⃣ مگه الان متناسب نیستند؟
با قیمت‌هایی که بانک‌مرکزی تعیین کرده، سود پیش خرید سکه، چه یک ماهه، چه یکساله، هیچ تناسبی با سود سرمایه‌گذاری مولد در کشور نداره. نرخ ۴۲۰۰ هم قیمت واقعی دلار نیست. خرید دلار ۴۲۰۰، یا حتی گرونتر، سرمایه‌گذاری پر نفعیه.

7️⃣ قیمت واقعی دلار چقدره؟
هیچکس نمی‌دونه! فقط بازار می‌دونه. همگی اذعان داریم، ۴۲۰۰ واقعی نیست. اما از تقاضای بالای بازار برای ارز بر میاد که قیمت تعادلی حدود ۶۰۰۰ تومن هم نیست. در پنج سال گذشته، حجم ریال سه برابر شده اما قیمت دلار دو برابر هم نشده. این یعنی هنوز سرمایه‌گذاری در ارز خیلی سود داره. لذا میشه فهمید چرا عطش بازار ریالی، برای دلار و سایر ارزها باقیه.
هر وقت قیمت ارز تا سطح تعادلی افزایش پیدا کرد، دیگه از اونجا به بعد سود زیادی نخواهد داشت. همین که انتظار از سود آینده ارز کم بشه، بدنبال سود بالا در بازارهای دیگه، ارز و سکه از گاوصندوقها خارج شده، بفروش می‌رسند. با تعادلی شدن قیمتها، ارز از حسابهای بانکی اونور مرز خارج شده، در قالب کالای وارداتی به کشور بر‌میگرده.

👈 با تعادلی کردن قیمت ارز، سرمایه‌های خارج شده به کشور بر میگردن. با تعادلی کردن همه قیمتها، انگیزه تولید افزایش پیدا می‌کنه؛ پس سرمایه به بخش مولد اقتصاد بر می‌گرده. با ورود سرمایه به بخش مولد اقتصاد، شغل ایجاد می‌شه.

7️⃣ نمیشه بجای تعادلی کردن قیمتها، با پیمان‌سپاری ارزی جلوی خروج سرمایه رو گرفت؟
اگه همه راستگو بودند، فساد دولتی وجود نداشت، رانت حکومتی نبود، بروکراسی دولتی سریع و با کارآیی بالا عمل می‌کرد، و همه فعالیت‌ها در چارچوب قانون بود، پیمان‌سپاری ارزی هم کار می‌کرد.

اما اگر قیمتها تعادلی نبود، با الزام به پیمان‌سپاری ارزی، از یک سو برخی صادرکنندگان در مورد درآمد ارزی دروغ می‌گفتند، از سوی دیگه، نیاز صادرکنندگان راستگو به وثیقه، میزان صادراتشون رو کاهش می‌داد. اگرچه خیلی از کارمندان دولت صادقانه زحمت می‌کشند، اما برخی با رشوه‌گیری فایده پیمان‌سپاری رو از بین می‌بردند. اگرچه فعالیت عمده مردم قانونیه، اما با پیمان‌سپاری، برخی به قاچاق رو می‌آوردند تا فعالیت غیرقانونی کشور افزایش پیدا کنه.


❌ با پیمان‌سپاری ارزی، فساد بیشتر می‌شه، رانت زیاد می‌شه، قاچاق بیشتر می‌شه، موانع کسب و کار بیشتر می‌شه، و بیکاری بیشتر می‌شه.

✅ با تعادلی کردن قیمت ارز، سرمایه به کشور بر می‌گرده، قاچاق کم می‌شه، صادرات تسهیل می‌شه، فساد دولتی کم می‌شه، حجم صادرات در بلندمدت افزایش پیدا می‌کنه، و اشتغال‌زایی صورت می‌گیره.
منبع:
@Economics_and_Finance

🔹اقتصاد در گذر زمان:
@m_ali_mokhtari