📚 داستاننویسان و دوستداران داستان 📢ماتیکانداستان را به شیفتگان فرهنگِ ایرانزمین معرفی کنید 📢📢محتوای مطالب، نظر نویسندگان آن است و ممکن است با دیدگاه گردانندگان ماتیکانداستان همسو نباشد. ارتباط با مدیر کانال @vahidhosseiniirani
✅ حاشیهی برجام برای زبان فارسی!
✅ حاشیهی برجام برای زبان فارسی!
حاشیههای رسیدن به روز اجرای برجام، بهجز مسائل سیاسی، به زبان فارسی هم کشیده شده و این پرسش را به وجود آورده است که «خوان آخر برجام» یا «خان آخر برجام»؛ کدام شکل نوشتار درست است؟
رضا شکراللهی در پاسخ به پرسش خبرنگار ادبیات ایسنا در اینباره گفت: چکیدهی بحث املای هفتخان و هفتخوان را استاد کزازی گفتهاند. اینکه هر دو این واژهها درست اند. یکی از جهت معنا که با واژهی خانه همریشه است و دیگری از جهت صورتی که در متنهای کهن ثبت و ضبط شده و خان را با واو نوشتهاند و بعد توجیهی برای آن یافتهاند مبنی بر سفره (خوان) گستردنِ پهلوان پس از عبور از هر مرحله و منزل، که توضیح و توجیهی بیپایه به نظر میرسد.
ریشهیابی کاربرد «خوان» در معنای «خان» کار یک زبانشناس و لغتشناس است. بحث درباره هفتخوان به سادگی بحث دربارهی پیشخوان و پیشخان نیست. با کمی بررسی میتوان گفت که «پیشخوان» املای نادرست اما رواجیافتهی واژه «پیشخان» است و اگر کسی دغدغهی درستنویسی دارد، بهتر است آن را به صورت پیشخان بنویسد.
اما آنچه من میتوانم به بحثِ هفتخوان و استفاده از «خان» یا «خوان» اضافه کنم، دو نکته است. یکی آنکه دواملایی بودنِ این واژه را مثل شماری دیگر از واژههای چنداملایی، به طور رسمی بپذیریم. همچنانکه در عمل هم چنین است. مسئله امروز هم نیست. دواملایی بودنِ این واژه از قدیم هم جاری بوده و هر چه بیشتر در متون کهن میچرخیم، بیشتر سردرگم میشویم. بنابراین میتوانیم مثل اغلب مردم به آن رسمیت ببخشیم و تصمیم بگیریم که در اینباره به کسی خرده نگیریم.
کار و راه دیگر این است که به سمت وحدت رویه حرکت کنیم. مثلاً در واژهسازی نظامی، از خیلی قبل، واژهی «خان» را برای شیارهای لولهی تفنگ ثبت کردند و اصطلاح «خانکشی» را هم برای آن ساختند که هنوز هم به همین صورت استفاده میشود. افزون بر این، همانطور که برخی ادیبان از جمله جناب کزازی هم اشاره کردهاند، صورتِ «خوان» در مرتبت دوم برای این استفاده مجاز است. یعنی ادیبان میگویند درستِ آن خان است، اما خوان هم غلط نیست. دیگر آنکه معنای اصلی «خوان» همان سفرهی طعام و غذاست با کلی ترکیب که خیلی هم کاربرد دارند. یک نمونهاش در اسامی برخی رستورانها.
بنابراین میتوان املای «هفتخوان» را به جهت کاربردِ آن در متون کهنِ پهلوانی، به همان حوزه محدود نگاه داشت و در سایر موارد، فقط از «خان» استفاده کرد و مثلاً به جای تیتر «خوانِ آخر برجام»، نوشت «خانِ آخر برجام». یعنی از واژهای استفاده کنیم که هم در «چشم» فارسیگویانِ امروز به «خانه» نزدیکتر است و هم در «ذهن» ایشان، همان «هفتخوان رستم» را تداعی میکند.
http://isna.ir/fa/news/94102615191