📢بوف کور یعنی چه؟. گفته هایی که فقط از روی تصور یا تخیل بوده است

📢بوف کور یعنی چه؟
@matikandastan

عباس پژمان: در مورد این هم که چرا هدایت اسم کتابش را بوفِ کور گذاشته است، بسیار گفته اند. گفته هایی که فقط از روی تصور یا تخیل بوده است. بنابراین هیچ کدامشان آن نبوده است که خودِ بوف کور می خواهد بگوید. هدایت این اسم را با الهام از یکی از رمان های فرانتس هلنس برای کتاب خود انتخاب کرده. اسم این رمان ملوزین است.

سوررئالیست ها بعضی از نویسندگانِ پیش از خود را الهام بخش خود می دانستند. یکی از آنها فرانتس هلنس بود. نویسنده ای هلندی- بلژیکی. هلنس زنی داشت به نام مارگریت که او را رها کرد و رفت زنِ یکی از دوستانِ او به نام دووِس شد. در دورانی که هلنس فهمیده بود مارگریت دارد به او خیانت می کند دچار بحران روحی شد و در دوره ای شش ماهه هر شب خواب هایی می دید. او رمان ملوزین را بر اساس این خواب ها نوشت. هلنس در یکی از خواب هایش می نویسد:

آن سه تا نردبانِ طنابی را پیدا کردم، که از همان جایِ قبلی آویزان بودند.
ملوزین گفت: برویم بالا.
ملوزین سریع تر از ما می رفت. مهندس با حرکت های منظم و مطمئن خودش را بالا می کشید. من هم طناب های دو طرف نردبان را گرفته بودم و به دنبالش می رفتم. با خودم می گفتم: اگر البته سرگیجه، این جغد لعنتی، بگذارد. اگر با فریادهایش نترساندم.

سرگیجه، این جغدِ لعنتی. این سرگیجه ای که هلنس می گوید همان سرگیجۀ بعد از ارضای غریزۀ جنسی است. به خاطر بیاوریم راوی بوف کور هم در آن خواب اروتیکش بعد از آن که از چارپایۀ اتاقش بالا رفت و آن شیطان و آن دختر را از سوراخ هواخوری اتاقش دید، سرش گیج رفت. این خواب هلنس هم خواب اروتیک است. در نظریۀ خواب های فروید بالا رفتن از هر بلندی نمادی از انجام عمل جنسی است. چه چارپایه باشد چه نردبان. ملوزین هم زنِ هلنس یا مارگریت است که در خواب هایش به صورت ملوزین بر او ظاهر می شده است. ملوزین زنی افسانه ای بود که هفته ای یک روز از کمر به پایینش به شکل مار می شد. در من و بوف کور توضیح داده ام چرا مارگریت در خواب های هلنس به صورت ملوزین بر او ظاهر می شده است. باری، «بوف کور» هدایت هم همان جغد لعنتی هلنس است. غریزۀ جنسی برای هلنس شوم بود، چون او را گرفتار زنی کرد که او را تا مرز جنون پیش برد. هدایت اتفاقاً غریزۀ جنسی را، در همین بوف کور، به صورتِ دیگری هم شوم توصیف می کند. آنجا که راوی دارد بالغ می شود، و آن صحنۀ بالغ شدنِ او در روز سیزده بدر اتفاق می افتد، برای القای همین معنی است. فرهنگ و تاریخ ایرانی سیزده بدر را روز بسیار نحسی می داند. و اما کور توصیف شدن این بوف یا جغد در کتاب هدایت. این کور بودن به خاطر آن است که غریزه کلاً کور یا کورکورانه عمل می کند. بدون هیچ بینش یا اندیشیدنی. کور به معنی فاقد اندیشه هم هست. اما مخصوصاً اگر آن شوم بودنش را هم در نظر داشته باشیم، آنگاه معنای این کور بودنش آشکارتر می شود. جغدی که چون نمی تواند آینده را را ببیند، یا نمی تواند به آینده فکر کند، سرنوشت شومی برای انسان ایجاد می کند.

بعضی از تصویرهای دیگر هم در بوف کور هست که با الهام از ملوزین خلق شده اند. از مهم ترین آنها آن دوتا مگس-زنبور طلایی است، که معنایشان را در من و بوف کور شرح داده ام.
۴ اسفند ۱۳۹۴
@matikandastan