ییاتی که تشخیص داده می‌شوند بلکه جزییات چیزهایی که به یاد آورده و تکرار می‌شوند و همیشه بین درک و حافظه ارتباط به وجود می‌آورند

يياتي كه تشخيص داده مي‌شوند بلكه جزييات چيزهايي كه به ياد آورده و تكرار مي‌شوند و هميشه بين درك و حافظه ارتباط به وجود مي‌آورند. حتي آن دسته از افرادي كه رمان‌هاي پروست را نخوانده‌اند از سير حافظه‌اي كه راوي هنگام فرو بردن كيك مادلن در چاي طي مي‌كرد آگاه هستند؛ و اين همان لحظه‌اي است كه به «لحظه پروستي» معروف شده است.

بعضي‌ از خواندن اثري چنين طولاني امتناع خواهند كرد اثري كه در آن ظاهرا فعل كمي انجام شده است: اگرچه همين فعل سريع انجام مي‌شود اما جزييات آن به دقت شرح داده مي‌شود. شخصيت‌‌شناسي‌ها كاملا قابل توجه هستند؛ نه فقط شخصيت اشراف‌زادگان مغرور بلكه خودنماهاي نامعقول، خدمتكارهاي اجباري و ويژگي‌هاي مهرباني و انسانيت در آنچه اغلب دنياي نامهرباني و غيرانساني قلمداد مي‌شود نيز قابل توجه هستند. دوره‌اي كه پروست در آن مشغول نوشتن رمان‌ها بود، يكي از دوران تحول بزرگ فرانسه به شمار مي‌آيد، دوراني كه در آن انسان‌هاي اشراف‌زاده‌‌ دنياي او بعد از سقوط رژيم بناپارتي در ١٨٧٠ جايگاه‌شان تغيير پيدا كرد. در رمان به ماجراي «دريفوس»، واقعه مشهوري كه در آن دوره فرانسه رخ داد، نيز پرداخته شده است. مادر پروست يهودي بود، با اين حال پروست طبق آيين كاتوليك رم تربيت شد و براي حمايت از دريفوس با پاي لنگ راه مي‌رفت: با اين حال رمان او خالي از مشاهدات ضدسامي (يهودي) نيست. اتفاقات رمان در زمان جنگ جهاني رخ مي‌دهد، جنگي كه پروست در مجموع آن را به عنوان دنياي ديگري توصيف مي‌كند. يكي از دلايل‌ بي‌شماري كه براي خواندن رمان‌هاي او وجود دارد تصوير به يادماندني از دوران باشكوه فرانسه است؛ دوراني كه جنگ آن را براي هميشه از بين برد.

رمان‌هاي پروست تاكنون دو بار با نام‌هاي «تجديد خاطر چيزهاي گذشته» و «در جست‌وجوي زمان گذشته» به انگليسي ترجمه شده‌اند كه ترجمه‌هاي ادبي‌ و مكاشفه‌آميزي محسوب مي‌شوند. اگر به زبان فرانسوي صحبت مي‌كنيد اين كتاب را به زبان فرانسوي مطالعه كنيد، چرا كه رسايي و شيوايي زبان فرانسه پروست حيرت‌انگيز است. شايد خواندن آنها چندين ماه طول بكشد اما طي همين ماه‌هاست كه ديدگاه كلي شما به زندگي تغيير خواهد كرد.

اين كتاب به همت مهدي سحابي در سال ١٣٦٩ به فارسي ترجمه و از سوي نشر مركز در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.

مد و مه/شنبه ۲۳ آبان ۱۳۹۴