حسن محمودی: ایتالو کالوینو از آن نویسنده هایی است که در ایران اقبال خوبی داشته است و آثارش مورد توجه کتابخوان‌ها و به ویژه اهالی ا

حسن محمودی: ایتالو کالوینو از آن نویسنده هایی است که در ایران اقبال خوبی داشته است و آثارش مورد توجه کتابخوان ها و به ویژه اهالی ادبیات قرار گرفته است. این نویسنده ایتالیایی این شانس را هم داشته است که مترجمان شاخص و تاثیرگذاری به سراغ ترجمه کارهایش رفته اند و همین مسئله نیز در خواندن آثارش به زبان فارسی بی تاثیر نبوده است. یکی از این مترجمان لیلی گلستان است که در سال 1375 ترجمه اش از کتاب«شش یادداشت برای هزاره بعدی» برای اولین بار در نشر مهناز به چاپ رسید. این کتاب مجموعه مقالاتی است که از آن ها به مثابه وصیت نامه ادبی نویسنده رمان«اگر شبی از شب های زمستان مسافری» یاد می کنند. کالوینو این مقالات را برای سخنرانی در دانشگاه هاروارد تدارک دیده بود که شب قبل از پرواز براثر سکته درگذشت. استر کالوینو؛ همسر او می نویسد:« در ششم ژوئن 1984 دانشگاه اروارد رسما از ایتالو کالوینو دعوت کرد برای چارلز الیوت نورتون، گفتارهایی در باب شعر یک رشته سخنرانی انجام دهد. این سخنرانی ها باید در سال تحصیلی 86-1985 در کمبریج ماساچوست انجام می گرفت. عبارت شعر نشانگر تمام اشکالی بود که به نوعی با شاعرانگی در ارتباط بودند- ادبی، اهنگین، تصویری- و انتخاب موضوع کاملا آزاد بود و همین وسعت موضوع نگرانش کرده بود، اما به محض دریافت پیشنهاد شروع کرد به فکر کردن ردباره آن، و خیلی زود این کار به یک مشغله ذهنی تبدیل شد.»
استر کالوینو که این شش یادداشت را از بین مقالات شوهرش انتخاب و جمع اوری کرده است، ادامه می دهد:« شوهرم پنج گفتار در در سپتامبر 1985 در شب شروع سفرش به پایان رسانده بود- البته این گفتارها را کالوینو باید قرائت می کرد- و پاتریک گریک قرار بود آن ها را ترجمه کند و بعد برای چاپ در انتشارات هاروارد از نو خوانمده شوند، اما فکر نمی کنم که باید تغییر عمده ای در آن ها داده می شد.»
ایتالوکالوینو در مقدمه یادداشت هایش نوشته است:« ما در سال 1985 هستیم و فقط پانزده سال مانده تا به هزاره بعدی برسیم. در حال حاضر فکر نمی کنم نزدیک شدن به این تاریخ احساس خاصی را برانگیزاند.» بعد هم می نویسد:« این هزاره، هزاره کتاب هم هست. این هزاره چیزی را دیده که ما آن را کتاب می خوانیم و حال برای ما شکلی آشنا داد و نشانه پایان نزدیک آن این است که ما اغلب نگران هستیم در عصر فراصنعتی یا تکنولوژی چه بر سر ادبیات و کتاب خواهد آمد.» حالا بعد از 30 سال از آن روزگار مجموعه مقاله های ایتالوکالوینو یک بار دیگر در ایران تجدید چاپ شده است که البته چاپ اول نشر مرکز محسوب می شود. در این سال ها که زودتر از آنچه نویسنده رمان«ویکنت شقه شده» پیش می بینی می کرد، وارد عصرتکنولوژی شده ایم، خواندن این مقاله ها که دغدغه های یکی از مهم ترین رمان نویسان قرن بیستم است، خالی از لطف نیست. آن ها را باید توصیه ها و پیشنهادهای یک نویسنده چیره دست به نویسندگان و مخاطبان قلمداد کرد.
کالوینو در بخشی دیگر از مقالاتش می نویسد:« «من در هر يك از گفتارهايم ارزش خاصي را كه به‌ جانم بسته است به هزاره بعدي سفارش كرده‌ام. امروز مي‌خواهم سفارش ارزش بخصوص ديگري را بكنم: در عصري كه رسانه‌هاي رايج با سرعتي فوق‌العاده و شعاع حركتي گسترده، دارند پيروز مي‌شوند و اين خطر را دارند كه تمام ارتباطات را به يك قشر متحدالشكل و يكدست محدود كنند، كاربرد ادبيات اينست كه چيزهاي متفادت را فقط به اين دليل كه متفاوت‌اند به هم مرتبط كند و آنهم به طرزي كه نه‌تنها اختلافشان را تضعيف نمي‌كند،‌بلكه برحسب گرايش زبان نوشتار، اختلافشان را واضحتر نشان مي‌دهد.» ترجمه لیلی گلستان از مجموعه مقالات ایتالوکالوینو در سه دهه اخیر در انتشارات مختلفی به چاپ رسیده است که نشان از توجه مخاطبان ایرانی به این کتاب دارد. «شش یادداشت برای هزاره بعدی» در نخستین هفته انتشارش در صدر پرفروش های نشر مرکز قرار گرفته است.
لیلی گلستان که پیش از این رمان«اگر شبی از شب های زمستان مسافری» را ترجمه کرده است، درباره علت پرفروش شدن کتاب« شش یادداشت برای هزاره بعدی» می گوید:« دلیلش این است که کتاب فوق العاده ای از کالوینواست و کالوینو نویسنده خیلی مهمی است. این کتاب را در دانشگاه ها درس می دهند و کالوینو حرف های اساسی درباره ادبیات می زند که هنوز هم جای تامل دارد و نویسندگان حتما باید این کتاب را بخوانند چون نکات درخشانی مطرح می کند.»
مترجم«شش یادداشت درباره هزاره بعدی» همچنین خوشحال است که کارهای نویسنده مورد علاقه اش را مترجمان خوبی در ایران ترجمه کرده اند و تاکید می کند که اگر مجالش برای او پیش بیاید، باز هم به سراغ کتابی از کالوینو برای ترجمه می رود.