📢اسطوره درام ایتالیا

📢اسطوره درام ايتاليا
@matikandastan

حامد داراب: داریو فو، نمایشنامه نویس، کارگردان و بازیگر تئا‌تر، یکی از بحث انگیز‌ترین شخصیت‌های تئا‌تر معاصر جهان و ایتالیاست. او درنمایشنامه‌هایش که من آنها را اثر کمیک – آوانگارد خطاب می‌کنم، چرا که شباهت نزدیکی به آثار برتولت برشت دارد؛ علیه بی‌عدالتی اعتراض می‌کند. آثار این استاد تحسین شده، همیشه در آمریکا و اروپا با سانسور مواجه شده است، با این همه او هنوز یکی از فعال‌ترین نمایشنامه نویسان ایتالیاست که توانسته است آثارش را بیرون از کشورش روی صحنه ببرد. شخصیت‌ها، تم‌ها و موقعیت‌های نمایشنامه‌های فو، الهام گرفته از کمدیا دلارته، کمدی فی البداهه قرن شانزدهم ایتالیاست؛ با شخصیت‌هایی ماسک‌دار و دلقک‌هایی در نقش افراد ساده‌لوح. استاد مسلم نقد ادبیات نمایشی، ران جینکینز(RON Jenkins) در مقاله‌ای در نشریه «تئا‌تر آمریکایی» درباره او می‌نویسد: «اندیشه دلقک بی‌ادب، با زبانی تلخ و گزنده و هجو آمیز، سمبل آرزوهای انسان است که در نمایشنامه‌های داریو فو، به شکلی دقیق آن را می‌بینیم». داریو فو، از بزرگان ادبیات نمایشی جهان معاصر است. او با هیچ کس حتی نیل سایمون، که نمایشنامه‌هایش تحسین بشریت را بر می‌انگیزد، قابل قیاس نیست. شاید به همین رو است که در فستیوال جهانی نویسندگان نمایشنامه در پاریس (اکتبر ۲۰۱۰)، وقتی داریو فو، به صحنه دعوت شد، همگان برای دقایقی ایستادند و او را با تشویق‌های خود ستودند. و هرگز آن صحنه را از یاد نمی‌برم که نخستین کسانی که در برابر او قیام کردند بزرگانی بودند چون نیل سایمون، مارتین اسکورسیزی و وودی آلن. گرسنگان شأن و منزلت، گرسنگان قدرت، گرسنگان عدالت و گرسنگان شرافت، موضوع نمایشنامه‌های داریو فو است. با این همه، نا‌آرامی‌های سیاسی – اجتماعی دهه ۱۹۶۰ محبوبیت داریو فو را افزایش داد و تماشاگران بسیاری را در برابرش قرار داد. در سال ۱۹۶۷ او «راز کمیک» را به صحنه برد. این بحث‌انگیز‌ترین و به نظر منتقدان، بهترین اثر اوست. نمایشنامه بازگویی شایعاتی گوناگون درباره صاحبان زمین، دولت و مخصوصا کلیسای کاتولیک است. «راز کمیک» در سال ۱۹۷۷ ضبط و در‌‌ همان سال از تلویزیون ملی ایتالیا پخش شد. اجرای این نمایشنامه در لندن در سال ۱۹۸۳ صاحبان سالن‌های تئا‌تر را از ورشکستگی نجات داد. به‌رغم اجرای این اثر در کل اروپا اما، داریو فو نتوانست تا سال ۱۹۸۶ آن را در آمریکا اجرا کند. با همه اینها، عشق داریو فو به عدالت، باعث شد که او یکی از برجسته‌ترین نمایشنامه‌های قرن ۲۰ را بنویسد. نمایشنامه‌ای که ایتالیایی‌ها آن را «کتاب مقدس ایتالیا» می‌خوانند. «مرگ تصادفی یک آنارشیست» واکنشی بود دربرابر مرگ نابهنگام کارگری آنارشیست به نام کیپسی پنیلی در اواخر ۱۹۶۹. مرگ این کارگر مرتبط با تلاش‌های افراطیون دست راستی ارتش ایتالیا و سرویس‌های اطلاعاتی، در بمب‌گذاری و انتساب آن به حزب کمونیست ایتالیا، برای بی‌اعتبار ساختن حزب بود. فو در نمایشنامه «مرگ تصادفی یک آنارشیست» شخصیت ساده لوح توا‌تر دوران قرون وسطی، «دیوانه» را وارد صحنه تحقیق درباره بمب گذاری می‌کند تا حقیقت آشکار شود. خودش به مجله «تئا‌تر آمریکا» می‌گوید: «وقتی عنصر ابزورد را به آن شرایط تزریق کردم دروغ‌ها آشکار شد». شخصیت دیوانه نمایشنامه، منطق مسئولان در افراط‌گری‌های پوچ و بیهوده را به نمایش گذاشته و نقش قاضی را به عهده می‌گیرد. او ثابت می‌کند که مرگ پینلی نمی‌توانست آن طوری باشد که پلیس گزارش کرده بود اتفاق افتاده باشد. بی‌شک اما پرداختن به انبوه دیگر نمایشنامه‌های داریو فو، شرایطی فراخ را می‌طلبد که در این مجال نخواهد گنجید. اما داریو فو که نمایشنامه «مرگ تصادفی یک آنارشیست»‌اش این روز‌ها به کارگردانی مصطفی عبداللهی در تالار سایه به روی صحنه رفته است. هیچ خط قرمز و غیر قابل پرسشی ندارد. او استاد اعتراض به شرایط توتالیتر است. قلم او جز برای عدالت و شرافت و انسانیت بر کاغذ نیامده است و به قول خود ایتالیایی‌ها اوست که نوشته‌هایش «کتاب مقدس ایتالیاست». روزنامه آرمان، ٢٦ ديماه ١٣٩٢ )
@matikandastan