🔵 جان‌گری فیلسوف انگلیسی، درباره‌ی داستان‌های شرلوک هلمز معتقد است برخلاف توصیف‌ها درباره‌ی او که شخصیتی منطقی است، جذابیت شرلوک ه

🔵 جان گری فیلسوف انگلیسی، درباره‌ی داستان‌های شرلوک هلمز معتقد است برخلاف توصیف‌ها درباره‌ی او که شخصیتی منطقی است، جذابیّت شرلوک هلمز شخصیت متناقض اوست. در عصری که شاهد شکست‌های بسیاری در بکارگیری خرد و منطق بودیم و به سیستم‌هایی اعتماد کردیم و خطاناپذیر پنداشتیم، این تصور که عقل به تنهایی می‌تواند راهنمای زندگی‌مان باشد فروریخت. اما همزمان شرلوک هلمز به عنوان نماد خرد‌گرایی پابرجاست. تناقضی که جای بررسی دارد.

🔸 گری با تقسیم استدلال به استنتاجی (رسیدن به نتیجه‌ای جزئی به وسیله‌ی اصلی کلی) و استقرائی (رسیدن به نتیجه‌ای کلی با مشاهدات جزئی) معتقد است هلمز نوع دیگری از استدلال را به کار می‌برد که بیشتر بر پایه‌ی حدسیات است و هیچ قطعیت یا ارزیابی دقیقی به ما نمی‌دهد (به تعبیر برخی: استدلال گمانه‌زن)؛ بلکه بهترین توضیح موجود را ارائه می‌دهد. گری با اشاره به این جمله‌ی هلمز که «وقتی گزاره‌های ناممکن را کنار می‌گذارید، آنچه باقی می‌ماند، هر قدر هم غیرمحتمل باشد، حتماً حقیقت دارد» استدلال معکوس را مطرح می‌کند که با حذف، به نتیجه می‌توان رسید. اما این را نمی‌توان روشی دانست که او را برجسته می‌کند؛ به تعبیر خود هلمز «مشاهده‌ی جزئیات بی‌اهمیت» است.

🔸 گری به توصیفات خود ادامه می‌دهد؛ هر چقدر او به استدلال تکیه می‌کند، به حدس و گمان و تخیل هم تکیه می‌کند. او در پیِ عدالت است و برایِ این امر، حاضر است از قانون هم سرپیچی کند. از طرفی دیگر او قهرمانی رمانتیک نیز هست؛ برای نیل به اصول اخلاقی‌اش با مراجع قدرت درمی‌افتد.

🔸 گری از این‌ها نتیجه‌ی جالبی می‌گیرد. او با اشاره به این تکه از داستان «ماجرای جعبه‌ی مقوایی» که «دلیل این همه بیچارگی و خشونت و وحشت چیست؟ حتماً باید هدفی پشتش باشد؛ مگر این‌که جهان به کل بی‌معنا باشد که نمی‌شود چنین فکری کرد» معتقد است که دویل (خالق شرلوک هلمز) برای پاسخ به معنای زندگی در عصر خود به معنویت‌باوری پناه برده است.

📚 متن کامل این یادداشت را در «همشهری سینما 24» بخوانید.

#همشهری_سینما_24
@cafemagazine