و یک شب

#هزار و یک شب
#نجیب محفوظ #برنده جایزه نوبل


کتاب «هزار و یک شب» نوشته نجیب محفوظ با ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی از سوی انتشارات مروارید منتشر شد. نجیب محفوظ، نویسنده مصری که موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شده است در این اثر داستان هزار و یکشب را ادامه داده است. در کتاب «هزار و یکشب» نجیب محفوظ، شخصیت ها و فضاهای هزار و یکشب تکرار می شوند اما 20 داستان به قصه‌های هر شب شهرزاد قصه‌گو اضافه شده است.

هوشنگ مهدوی، مترجم این کتاب درباره آن می گوید: «از صد سال پیش تاکنون بارها هزار و یکشب منتشر شده است، البته در دوره هایی نیز انتشار هزار و یکشب با توقیف روبرو شده است. این کار متوقف شده بود تا اینکه نجیب محفوظ طی اقدام تازه‌ای تصمیم به نوشتن ادامه این داستان گرفته است».

داستان با این جملات آغاز می‌شود: «اندکی پس از نماز صبح، در حالی که آخرین تکه‌پاره‌های شب تلاش می‌کرد در برابر نخستین پرتو آفتاب مقاومت ورزد، وزیر دندان به حضور سلطان شهریار فراخوانده شد. آرامش وزیر بی‌درنگ ناپدید شد. در حالی که لباس می‌پوشید زیر لب گفت: سرنوشت او رقم خورده است، سرنوشت دخترم شهرزاد!

در فضایی آغشته به شبنم و سردی ملایم سوار قاطر شد و راهی را که به سوی تپه می‌رفت در پیش گرفت. به دنبال او گروهی از نگهبانان و در پیشاپیش او مردی مشعل به‌دست راه می‌پیمود. سه سال میان ترس و انتظار، مرگ و امید سپری شده بود! سه سالی که تعریف قصه‌های شهرزاد، مرگ او را به تعویق افکنده بود اما قصه‌ها هم مانند همه چیز پایانی دارند و دیروز این پایان فرا رسیده بود: دخترم چه سرنوشتی در انتظار تو است؟

او وارد قصری شد که بر فراز کوه قرار داشت. حاجب دربار او را به ایوان عقبی هدایت کرد که مشرف به باغی پهناور بود. در نور تنها چراغ پیه‌سوز، سلطان شهریار را دید که با سر برهنه و گیسوان انبوه سیاه و چشمانی درخشان در صورتی کشیده که منتهی به ریش پرپشتش می‌شد نشسته بود ...»

نجیب محفوظ سال 1911 در قاهره دیده به جهان گشود. در سال 1935 از دانشگاه قاهره در رشته فلسفه فارغ التحصیل شد. نویسندگی را از سن 17 سالگی آغاز کرد و اولین رمان او سال 1939 منتشر شد. رمانهای سه گانه او درباره قاهره (Cairo trilogy) از کارهای معروف محفوظ است. این کتابها به ترتیب بینالقصرین(Palace Walk)، قصرالشوق (Palace of Desire) و السوکریه (Sugar Street) نام دارند. نام کتابها برگرفته از نام خیابانهایی در قاهره است، که محفوظ کودکی و جوانی خود را در آن به سر برده است. محفوظ نوشتن این کتابها را در سال 1956 آغاز کرد. او رمان های سه گانه را از بهترین کارهای خود می داند.

محفوظ در آگوست سال 2006 در نتیجه حمله قلبی در بیمارستانی در قاهره از دنیا رفت. هرچند پیش از آن او از بیماریهایی مانند زخم معده، بیماریهای کلیوی و قلبی رنج می برد. برای او مراسم تشییع نظامی در حد مراسمی که برای روسای جمهور برگزار می شود، برگزار کردند. تا پیش از دریافت جایزه نوبل؛ چاپ بسیاری از کتاب‌های او به دلیل حمایت از پیمان صلح انورسادات در کشورهای عربی ممنوع بود. آنجا که شهریار از کشتن شهرزاد منصرف می شود و تصمیم می گیرد او را به همسری خود درآورد «هزار و یک شب» شهرزاد به پایان می رسد ولی آغاز کتاب نجیب محفوظ است. قصه های شهرزاد واقعیت می یابند و شهر چهره متفاوتی به خود می گیرد.