📢رمان شاهکاری که فقط مترجم و حروفچینش آن را خوانده‌اند!

📢رمان شاهکاری که فقط مترجم و حروفچینش آن را خوانده‌اند!
@matikandastan
از روزگار مارسل پروست در ایران


علی شروقی: از زمان اولین چاپ ترجمۀ فارسی «زمان بازیافته» ــ آخرین مجلد رمان «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته»‌ مارسل پروست ــ به‌ترجمۀ مهدی سحابی (۱۳۲۳-۱۳۸۸) هفده سال می‌گذرد. اولین جلد ترجمۀ این رمان مفصل و نفس‌گیر با عنوان «طرف خانۀ سوان» اولین بار در ۱۳۶۹ در نشر مرکز منتشر شد. پروست برای مخاطبان ادبیات ــ حتی مخاطبان اهل فن ــ همواره مسئله‌ای لاینحل بوده است. «در جست‌وجو…» قله‌ای است که فتح آن وقت و حوصلۀ بسیار می‌خواهد. فقط هم ما مخاطبان فارسی‌زبان با این مسئله درگیر نیستیم. روبرتو بولانیو، نویسندۀ اهل شیلی، در داستانی به‌نام «سفر آلوارو روسلات» از نویسنده‌ای خیالی سخن می‌گوید که به‌دروغ به همه گفته رمان پروست را قبلاً خوانده و بعد وقتی برای گذراندن تعطیلات با خانواده‌اش به سفر می‌رود تقلا می‌کند این دروغ را با خواندن «در جست‌وجو…» «رستگار» کند. پس نخواندن پروست معضلی جهانی است و آن را خیلی نمی‌شود به حساب کتاب‌خوان نبودن «ما ایرانی‌ها» گذاشت. یک بار احمدرضا احمدی به‌شوخی گفته بود ترجمۀ فارسی این رمان را فقط خود مهدی سحابی و حروفچین کتاب خوانده‌اند. از طرفی، آن‌ها که پروست را نخوانده‌اند خود چند دسته‌اند: بعضی نخوانده‌اند و حسرت خواندنش را چنان در سر می‌پرورند که راوی رمان حسرت راه یافتن به محفل اشراف را در سر می‌پرورد و باید گفت که پروست بیشترین شانس را برای خوانده شدن بین همین مخاطبان دارد. بعضی نخوانده‌اند و خواندنش را هم کاری بیهوده می‌دانند. بعضی معتقدند اصلاً نیازی به خواندن کلمه‌به‌کلمۀ تمام مجلدات این رمان نیست و می‌توانی به آن تفأل بزنی و هرجا را که هوس کردی باز کنی و سطرهایی بخوانی یا حین خواندن صفحاتی را رد کنی. اما ویل دورانت در کتاب «تفسیرهای زندگی» می‌گوید پروست در داستان‌پردازی گاه حیله‌هایی به کار می‌زند تا «خواننده‌ای را که به خود جرئت داده و صفحاتی از کتاب را سرسری رد کرده است حیران کند و به‌دنبال خود بکشاند.» بعضی رمان را نخوانده‌اند، اما مانند شخصیت داستان بولانیو ادعا می‌کنند خوانده‌اند. این دستۀ اخیر که بعید نیست یکی‌دو جلد از «در جست‌وجو…» را هم بخوانند شبیه اسنوب‌های رمان پروست‌اند، گرچه در دستۀ اول هم رگه‌های اسنوبیسم را می‌شود تشخیص داد. (منبع: مجله شهر کتاب)
@matikandastan