📚 داستاننویسان و دوستداران داستان 📢ماتیکانداستان را به شیفتگان فرهنگِ ایرانزمین معرفی کنید 📢📢محتوای مطالب، نظر نویسندگان آن است و ممکن است با دیدگاه گردانندگان ماتیکانداستان همسو نباشد. ارتباط با مدیر کانال @vahidhosseiniirani
📢ممیزی‌های شگفت‌انگیز در سال٧۵
📢ممیزی‌های شگفت‌انگیز در سال٧۵
@matikandastan
📃نگاهی به کتاب «ممیزی کتاب (پژوهشی در ۱۴۰۰سند ممیزی کتاب در سال۱۳۷۵)» نوشته دکتراحمد رجب‌زاده
فرزانه ابراهیم‌زاده: ◀موارد ممیزی شده در رمان‌ها بر اساس بررسی امور جنسی،روابط عشقی، مشروب،تریاک و نگاه انتقادی به شرایط موجود بود: «نوع ممیزی این موارد به صورت مکانیکی و گاه صرف وجود کلمه‌ای که صورت تابو به خود گرفته است بوده است. ممیزان کمتر به این نکته توجه داشتند که مطلب را باید در بافت کلی داستان دید و در خصوص آن قضاوت نمود. بلکه بالعکس، نگاهی مکانیکی به رمان، گفت‌وگوها و توصیف‌های درون آن حاکم است. ممیزان بدون آنکه توجه داشته باشند که موارد پیشنهادی برای حذف، رمان را به چه روزی خواهد انداخت،حکم رانده‌اند.»
◀حذف و تغییر هر عبارتی که در آن شراب، فقر، تریاک، افیون و حالت‌های مربوط به آن گفت‌وگو شده، حذف و تغییر تمام روابط میان افراد، اعم از زن و مرد، دختر و پسر، پزشک و بیمار، بازاری و کارمند و... که از نگاه ممیزان نادرست بوده و نباید باشد، بدون توجه به اینکه طرح آن موجب قوت یا ضعف رفتار و حالات مذکور می‌شود.
◀بررسی اسناد ممیزی نشان می‌دهد مواردی که مشمول حذف قرار گرفتند عبارتند از حذف کلمات و عباراتی که از نگاه ممیزان رکیک، غیراخلاقی و خلاف عفت عمومی تلقی شده؛ حذف انتقاد به شرایط موجود، انتقاد به روزگار، آسمان و زمین، با این استدلال که این امور به نحوی به خدا، حکومت اسلامی و مذهب مربوط می‌شود، بدون اینکه آن را در فضای داستان بنگرند و برآیند آن را مورد توجه قرار دهند و صرف‌نظر از اینکه این اقدام با چه هدفی در داستان طرح شده است.
◀حذف و تغییر هرگونه بیان مثبت در خصوص غرب؛ حذف و تغییر هر نوع بیانی که افاده نگاهی مثبت، هرچند واقعی به دوره پهلوی کند.
◀حذف و تغییر هر عبارتی که تصویر مثبت از روشنفکران به دست دهد. حذف و تغییر هر عبارت و صحنه‌ای که برای ایران باستان، شخصیت‌های ایرانی غیرمذهبی و گاه زبان فارسی افاده نوعی تعریف و تمجید کند.
◀در مورد روابط زن و مرد هم عمده رمان‌هایی که توسط نویسندگان غیرمعروف منتشر شده و به اصطلاح کتاب‌های عشقی بودند غیرمجاز اعلام شدند. بر اساس آنچه در کتاب آمده: «در این مجموعه، هر عبارت و کلمه‌ای که با تداعی معانی و انتقال از یک معنی به معنای دیگر به نحوی با روابط زن و مرد مرتبط بود مشمول ممیزی شده است. این ربط گاهی به مرز نوعی بیماری و نگاه مرضی می‌رسد، به نوعی که کلماتی چون سینه و پستان حتی در عباراتی مشمئزکننده و منفی هم از نگاه ممیزان واجد محتوای جنسی و مستحق حذف بوده است.»
◀در کتاب امیرارسلان نامدار که داستانی است از میرزا محمدعلی نقیب‌الملک و با گذشت چند ده‌سال از متون ادبی محسوب می‌شود، ۳۷۸ مورد حذف و تغییر پیشنهاد کرده‌اند که طی آن هر چه در خصوص می و شراب، رقص و عشق بوده موضوع حذف و تغییر قرار گرفته و معلوم نیست با حذفی با این وسعت امیرارسلان نامدار همان امیرارسلان نقیب‌الممالک با حرم‌سرایی با چهارصد زن، با زبانی فحاش، خوشگذران و اهل... خواهد بود یا فرد زاهدی خواهد شد که گوشه عزلت گزیده و پشت به دنیا کرده است.
◀دخترک خوبرو و خوش‌قامت ترکمن (بررس: کلمات محرک مهیج) "آتش بدون دود" نادر ابراهیمی
◀غنچه لبانش / با دو بازی مرمرین/ لبخندی وعده‌دهنده از لبی سرخ‌تر از یاقوت بدرقه راهش ببود. (بررس: غیراخلاقی) "بخارای من ایل من" محمد بهمن‌بیگی
◀میزان حساسیت ممیزان نسبت به امور جنسی به عشق و زیبایی هم می‌رسیده است و کلماتی که نشان از توصیف زیبایی و عشق بود صرف‌نظر از انگیزه‌های جنسی حذف می‌شد: «مرور موارد فوق، که در آن هم رمان عشقی با عشق زمینی غیرمجاز اعلام شده است و هم با عشق آسمانی، نشان می‌دهد ممیزان سال ۷۵ با اصل عشق و محبت ناسازگاری داشته‌اند و نه فقط با عشق زمینی. این نکته‌ای است که ردپای آن را در ممیزی آثار عرفانی و شعر شعرا هم می‌توان یافت.» این قاعده البته آن‌طور که نویسنده در ادامه به آن می‌پردازد شامل کتاب‌های لغت هم می‌شد.
◀در کتاب "افسانه سه ماه" نیز آن‌طور که در کتاب آمده ممیز می‌خواهد لغت عاشق که به عنوان یکی از صفات باری‌تعالی آمده حذف شود: «جهان فارغ از مهر و دوستی که در آن «عشق» یک تابو است و هر آنچه رنگ آن را داشته باشد باید به نحوی زدوده شود، یکی از ویژگی‌های جهان ممیزانی است که خواستار جهانی رسمی و با ادب معمول مرسوم‌اند. تا آنجایی که فقط بعضی از روایت‌های عشق که به «سنت» و با نام‌های مشخصی تقدیس یافته‌اند از نگاه آن‌ها قابل بیان است؛ مانند حافظ و مولوی و... و تا زمانی که نام آن‌ها با آن همراه باشد مجاز است و همین بیان‌ها اگر بدون نام آن‌ها و در متن دیگری بیاید چون فاقد مجوز است (نام شعرای مشخص) ممیزان حکم به حذف داده‌اند.» به نوشته کتاب شعر حافظ بدون ذکر نامش در کتابی حذف می‌شود. (منبع: تارنمای تاریخ ایرانی)
@matikandastan