✅ شورش بره‌ها. ✍️ فرانسوآ نیکولو، سفیر سابق فرانسه در ایران. 📌تلخیص: مجمع فعالان اقتصادی

✅ شورش بره‌ها
✍️ فرانسوآ نیکولو، سفیر سابق فرانسه در ایران
📌تلخیص:مجمع فعالان اقتصادی

تصمیم دونالد ترامپ برای خارج کردن کشورش از توافق هسته‌ای با ایران آنچنان غیرمنتظره اعلام شد که اروپایی‌ها را غافلگیر کرد.

آلمان تقریباً صد شرکت در ایران دارد، و ۱۰ هزار شرکت آلمانی نیز با ایران تجارت می‌کنند.فرانسه در ایران پژو، رنو، توتال و… را دارد، و اتحادیه اروپا خریدارِ ۴۰ درصد از نفت صادرشده از ایران است. ایرباس هم به‌تازگی صد فروند هواپیما به ایران فروخته بود. اما تمام اینها باید متوقف شود.
واکنش اولیه اروپایی‌ها «غیرقابل‌قبول» خواندن بازگشت تحریم‌ها بود. واکنش ثانویه نیز عبارت بود از جستجوی راه‌هایی برای مقابله.

این واکنش‌ها یادآور دو نمونه از اقدامات مشابه اروپا است: یکی در زمان ریگان که ۹ کشور اروپایی در مقابل خواست آمریکا مبنی بر ممانعت از ساخت خط‌ لوله گازِ سیبری-اروپا با موفقیت مقاومت کردند. و دیگری زمان کلینتون که پانزده کشور عضو سازمان تجارت جهانی توانستند در برابر قانونی که سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را ممنوع می‌کرد، معافیت کسب کنند. برای گرفتن این امتیاز، اروپایی‌ها قانونی را بکار گرفتند که جلوی اجرای قوانین آمریکا در خاک اروپا را می‌گرفت؛ در همین راستا، کمیسیون اروپا به سازمان تجارت جهانی شکایت کرد.

اما از آن زمان تاکنون، شرایط پیچیده‌تر شده است. اروپایی‌ها دیگر نه ۹ یا ۱۵ بلکه ۲۸ کشور هستند. درثانی هر شرکت اروپایی‌ که کمی مهم و تأثیرگذار باشد، سهمی نیز در آمریکا دارد و بنابراین تابع قوانین آمریکاست. هر شرکتی که دم و دستگاهی دارد، کم و بیش واجد عناصر و اجزائی آمریکایی هست. و اگر نسبت محصولات و اجزای ساخت آمریکا از ده درصد بیشتر باشد، کل شرکت مشمول قوانین آمریکا می‌شود. برای مثال، این امر در مورد هواپیمایی ایرباس صدق می‌کند. وانگهی، دست‌کم هشتاد درصد از داد وستدهای بین‌المللی با دلار انجام می‌شود، به‌خصوص قراردادهای نفتی که بدین ترتیب مشمول قوانین آمریکا می‌شوند. به همین دلیل است که بانک‌های بزرگ اروپایی که با جریمه‌های سنگین نقره‌داغ شده‌اند، حتی وقتی می‌توانستند هم زیر بار همکاری دوباره با ایران نرفتند.

برای مقابله با این چالش اولین ایده اجرایی کردنِ قانون سال ۱۹۹۶ است که از اجرای قوانین آمریکا در خاک اروپا ممانعت می‌کند.این طرح، اگرچه نشانه‌ خوبی از مقاومت اروپا در برابر آمریکاست، اما به‌نظرنمی‌رسد قدرت لازم برای حل‌ مسائل مرتبط با شرکت‌های دارای سهم در آمریکا را داشته باشد،مدیر چه شرکتی حاضر است این مخاطره را بپذیرد که در صورت ورود به خاک ایالات متحده فوراً دست‌بند به دست، مثلاً به جرم حمایت از فعالیت‌های تروریستی به دادگاه فرستاده شود؟

دومین ایده، کنار گذاشتن دلار در معاملات با ایران است. اما تغییر رویه‌های ریشه‌دارِ فعلی زمان می‌برد. سومین راهکار اتخاذ تدابیر تلافی‌جویانه بر ضد شرکت‌های آمریکایی در اروپاست. اما چطور می‌توان بر سر چنین راهکاری که پیامدهای زیادی دارد با تمام کشورهای اروپایی به توافق رسید؟
آخرین تیر ترکش این است: کمیسیون اروپا می‌تواند از آمریکا به سازمان تجارت جهانی شکایت کند. متأسفانه، این فرآیند هم زمان‌براست. در حال حاضر و در کوتاه‌مدت، شرکت‌های اروپایی راه دیگری ندارند جز آنکه هرکدام از واشنگتن درخواست کنند به آنها بالاترین حد معافیت تجارت با ایران اعطا شود.

احتمال بسیاری زیادی وجود دارد که درخواست این شرکت‌ها حتی با جود حمایت دولت‌هایشان، رد شود.ترامپ در نظر دارد با اعمال مجدد تحریم‌ها در شدیدترین شکل‌ آنها، طی دو یا سه سال ایرانی‌ها را به زانو درآورد و هر امتیازی که اوباما نتوانست از آنها بگیرد را به دست بیاورد.

اروپایی‌ها تقریباً همواره در مقابل آمریکا کمرو و چند دسته بوده‌اند. آیا حالا که چوپان بدی بر جهان حکمفرماست، بره‌ها شورش خواهند کرد؟ هیچ‌چیز را نمی‌توان پیش‌بینی کرد. از زمانی که اتحادیه اروپا به اروپای مرکزی و شرقی گسترش پیدا کرده است، اعضای جدید آن که سابقه‌ رفتن زیر یوغ شوروی را داشته‌اند، بیش از هر چیز به حمایت آمریکا وابسته‌اند.چند کشوری که بیشترین روابط تجاری با ایران را دارند برای حفظ توافق هسته‌ای روی ریسمان باریکی بین آمریکا و ایران راه خواهند رفت.

با این وجود، اروپایی‌ها همچنان می‌توانند به ایران پیشنهاد کنند که بدون تأخیر وارد شراکت چندمنظوره عظیمی شود که کارشان مبارزه با آلودگی‌های جوی، حفاظت از منابع آبی، کشاورزی و کشاورزی تجاری، مدیریت شهرها، پزشکی و سلامت عمومی، اعتلای نظام دانشگاهی و… است. تمام این مسائل حیاتی که به توسعه‌ پایدار ایران کمک می‌کنند، مشمول تحریم‌های آمریکا نمی‌شوند. و اگر چنین برنامه‌ای توجه سایر کشورهای منطقه را هم جلب کند، چرا از آنها دعوت نکنیم که به همین مسیر وارد شوند؟

🆔 @modirtamin💯