◀️ استراتژی امنیت ملی در چهل سالگی انقلاب اسلامی ▶️.. 🖊 ✍ امین پرتو.. (بخش اول)

◀️ استراتژی امنیت ملی در چهل سالگی انقلاب اسلامی ▶️

🖊 ✍ امین پرتو

(بخش اول)

پژوهشکده مطالعات راهبردی / نظرگاه سنتی نسبت به امنیت ملی، آن را به عنوان نبود تهدیدات سخت ­افزارانه تعریف می ‌­کند. از این رو آسوده ‌‏بودن از جنگ و تجاوز خارجی که به معنای حفظ تمامیت ارضی کشور است ، در رأس اهداف امنیت ملی قرار دارد. در کنار آن ، آسودگی از هر تهدید خشونت ‌‏ورزانه مانند نقض حاکمیت ملی ، تروریسم ، خرابکاری ، کودتا و اغتشاشات خشونت بار ، نشان بهره‌­ مندی از امنیت در بعد سخت ­‌افزاری است. اما بیشتر از دو دهه است که نظرگاه سنتی به امنیت ملی دچار تحول شده ؛ امنیت انسانی به عنوان حقی شهروندی به رسمیت شناخته شده و مورد توجه گسترده دولت­ها واقع شده است.
امنیت در حوزه ‌­های اقتصادی ، زیست ‏‌محیطی ، بهداشتی ، غذایی ، شخصی ، سیاسی و اجتماعی چنان مهم شده‌­ اند که در رأس برنامه ­‌های دولت­ها برای تأمین امنیت ملی قرار دارند. امنیت سخت ‌­افزارانه با تهدید امنیت انسانی به آسانی زوال خواهد یافت. همین­طور تأمین امنیت انسانی خود می ‌­تواند به تثبیت امنیت سخت ‌­افزارانه کمک کند. ایران همواره در معرض تهدیدات سخت ‌­افزارانه امنیتی قرار داشته است. هجوم خارجی قصه مکرر تاریخ ایران است. تنها در یک قرن گذشته ایران توسط پنج کشور دیگر (بریتانیا ، روسیه ، عثمانی ، آمریکا و عراق) مورد تهاجم واقع شده ، خاک آن اشغال شده و گاه حکومت ‌هایش سرنگون گشته ­‌اند.
ایران تنها در برابر تجاوز عراق بود که توانست از خود پایداری نشان دهد. به جز تهاجم خارجی و جنگ تحمیل ‏‌شده از سوی بیگانگان ، ایران همواره دست به گریبان مسائل امنیت داخلی هم بوده است : توطئه برای سرنگونی نظام ‌­های سیاسی ، کودتا ، تجزیه­‌ طلبی به تحریک بیگانگان ، فتنه ­‌های مذهبی و تروریسم عواملی جز جنگ خارجی بوده‌­ اند که امنیت ملی ایران را در بعد سخت ­‌افزاری به خطر افکندند. اینکه بُعد سخت تهدیدات امنیتی در ایران چیره باشد ، به سبب همین پیشینه است. اما در چند دهه­ گذشته ، متأثر از تحول جهانی در نگاه به امنیت ملی ، در ایران نیز به حوزه ‌­های غیر سخت ‌­افزارانه امنیت توجه شده است.
امروزه حفظ جایگاه کشور در سلسله مراتب قدرت جهانی نیازمند توجه اساسی به شاخص ­‌های امنیت انسانی است. بحران آب و محیط زیست در ایران چنان جدی شده که دیگر کسی نتواند از آن چشم‌‏ پوشی کند. مشکلات اقتصادی به درستی از سوی رأس نظام به عنوان اصلی ­‌ترین اولویت کشور معرفی شده است. نگاه عمومی جامعه ایران همچون نگاه عمومی در جهان ، جامعه امن را جامعه­‌ای می­‌داند که در آن شهروندان از حقوق اساسی خویش بهره ­‌مند باشند و امنیت شخصی ، سیاسی و اجتماعی رو به ارتقا باشد.
مقایسه میان دو دوره پیش و پس از انقلاب اسلامی نشان می ‌­دهد که در دوره پس از انقلاب ، گرچه امنیت سخت ­‌افزاری به سبب جنگ ، کودتا ، تروریسم و تهدیدات مداوم توجه رو به رشدی را شاهد بوده که نسبت به پیش از انقلاب بی ‌­سابقه است اما امنیت انسانی هم اهمیت بیشتری یافته است. خواسته ­‌های انقلاب ، در بسیاری موارد همان خواسته ‌­های امنیت انسانی بود. امنیت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ، حضوری پر رنگ دارد. آنچه در این میان رخ داده ، دشواری حفظ امنیت سخت ­‌افزارانه و امنیت انسانی ، به صورت متوازن با یکدیگر بوده است. بخشی از نگاه­‌ های انتقادی معطوف به همین دشواری برآنند که همچنان به امنیت سخت ­‌افزاری توجه بیشتری نسبت به امنیت انسانی می­‌شود و حتی امنیت انسانی قربانی امنیت سخت ‌افزارنه شده و به نفع آن نادیده گرفته شده است.

منبع : پژوهشکده مطالعات راهبردی

🎯کانال دانش سیاست👇👇👇
@policypaper