سیسرون خطیب روم باستان.. .. گذری به تاملات فکری مارکس تولیوس سیسرون

سیسرون خطیب روم باستان



گذری به تاملات فکری مارکس تولیوس سیسرون

مارکس تولیوس سیسرون در سال ۱۰۶ قبل از میلاد به دنیا آمد. آغاز زندگی سیسرون مصادف بود با دوران استیلای رومیان بر یونان در قرن دوم قبل از میلاد. بنابراین او شاهد واپسین سال ‌های جمهوری روم و ظهور قیصر بر مسند حکومت بود. در این عصر، آموزه ‌ها و آرای رواقیان که با حوادث روزگار سنخیت و سازگاری بیشتری داشت، نسبت به دیگر مکاتب فلسفی، گسترش داشت. سیسرون از جمله کسانی بود که تلاش زیادی نمود تا فرهنگ و تعالیم فلسفی یونان را نزد رومیان بشناساند.

وی نامدارترین و معروف ‌ترین خطیب و سخنور روم قدیم به شمار می‌رفت و اعتقاد راسخی به سازمان‌ ها و نهادهای سیاسی کهن روم و کارکرد آنها در اجتماع داشت. او همواره در دفاع از طبقات متوسط جامعه می‌کوشید، چرا که خود نیز از طبقات پایین اشراف بود. در طول زندگی سیاسی خویش به مبارزه با خودکامگی خواه به نام اشراف و خواه توده مردم برخاست، ولی با این حال بیشتر تلاش‌ها و کوشش‌های او به نفع طبقات توانگر و بازرگانان رومی بود تا توده مردم ستمدیده یونان.

نخستین فعالیت سیاسی ـ حقوقی او به عنوان وکیل مدافع در دادگاه کشور آغاز شد. در این مدت که وی به شغل قضاوت مشغول بود، بیشتر

فعالیت‌ های خود را معطوف به اقدامات حقوقی نمود. وی تلاش نمود تا شکل ‌های قدیمی قانون اساسی روم را زنده نگاه دارد، بخصوص تجاوزات استبدادی باعث از یاد رفتن این قوانین می‌گشت، ولی در این هدف خود کامیاب نبود.

او همواره سعی کرد تا رسیدن سزار بر مسند قدرت را درک کند ولی روزگار و اتمام حیات، این اجازه را به او نداد. سیسرون با رسیدن سزار به اوج قدرت مخالفت کرد، ولی موفق نشد، سزار بعد از رسیدن به مسند حکومت در اوج قدرت می‌توانست اقدامات مخالفانه سیسرون را تلافی کند، ولی گذشت و جوانمردی از خود نشان داد. پس از کشته شدن قیصر، سیسرون ضمن یک رشته نطق ‌ها که به فیلیپک «Philippics» معروف بود، جانشین او، مارک آنتونی را تخطئه نمود و این بی احتیاطی به قیمت جانش تمام گشت.

آثار و رساله‌ ها: سیسرون علاوه بر خطابه‌ ها و مقاله‌ هایی که از خود به یاد گذاشته است، دو رساله «جمهور» و «قوانین با اندیشه سیاسی سروکار دارد» را نوشته است. کتاب جمهور سیسرون به شیوه مکالمه‌ بین چندین نفر در یک بحث یا مثلاً مجلس نگاشته شده است. احتمالاً این رساله در سال‌های ۴۴ و ۴۵ قبل از میلاد نوشته است. این دوره مصادف بود با دوران قدرت و عظمت سزار و تشکیلات روم کهن. از آنجا که سیسرون به دلیل اقدامات سیاسی و مخالفت با سزار شغل قضاوت خود را از دست داده بود، لذا این مدت ده ساله، فرصتی بود تا در اوقات فراغت به نگارش دیدگاه و نظریات سیاسی و حقوقی خود بپردازد که نتیجه آن دو رساله‌ ارزشمندی است که از خود به جا گذاشته و اسم او را با گذشت چندین سده در میان، اندیشمندان و نظریه ‌پردازان غرب حفظ نموده است.

در بررسی افکار سیاسی جهان باستان، بررسی مقام سیسرون به عنوان فیلسوفی که اندیشه ‌ها و دیدگاه تازه و سنجیده را در افکار سیاسی دنیای باستان مطرح ساخته، در خور توجه و بررسی است، ولی مهم‌تر از آن، رشد و تحول تاریخی که از عهد حکمای باستان تا عصر سیسرون در زمینه تفکرات و اندیشه سیاسی، در رساله ‌اش بیان شده است. سیسرون در گزینش نظرات دیگران و نتیجه‌ گیری از دیدگاه آنان وسعت نظر و بینشی خاص داشت و در اغلب آثاری که از خود به جا گذاشته، تأثیرات اندیشه‌ های افلاطون و ارسطو مشاهده می‌شود. در رساله‌ سیسرون، نظریات و دیدگاه‌های متنوعی در باب حکومت، دولت، سیاست، قوانین و حقوق وجود دارد، که در این مقاله به برخی از این مسائل پرداخته می‌شود.

● تعریف دولت

یک قلمرو ارضی مشترک، دارایی مشترک یک ملت است. این ملت یا جمعیت هر مجموعه‌ ای از موجودات بشری نیستند که به نحوی از انحاء دور هم جمع شده باشند، بلکه توده‌ هایی انبوه هستند که به منظور اجرای عدالت درباره همدیگر و تأمین خیر و صلاح عمومی به هم پیوسته‌اند. علت اصلی به وجود آمدن این گونه اجتماعات ضعف افراد نیست که آنها را به کمک و حمایت همدیگر نیازمند سازد، بلکه نوعی روحیه اجتماعی است که خود طبیعت در نهاد آفریدگار به ودیعه گذاشته است. زیرا که انسان مخلوقی کناره ‌گیر یا غیر اجتماعی نیست، بلکه با طبیعت و سرشتی خلق شده است که حتی در ساده ‌ترین شرایط زندگی باز هم مایل نیست که دور یا جدا از همنوعان خود زندگی نماید.

سیسرون، یک کشور یا دولت را جزء دارایی و اموال مردمان آن سرزمین می‌داند، که جهت برقراری و بسط عدالت در یک اجتماع دور هم جمع شده ‌اند. از دید او، در این قلمرو، هدف برقراری اصل عدالت و جلوگیری از تضییع حقوق شهروندان است. او انسان‌ها را موجودی اجتماعی می‌داند که خداوند این احساس را در سرشت آنها قرار داده است.
🎯کانال دانش سیاست👇👇👇
@policypaper