گامی به سوی دوستی و زندگی متعالی شهروندی در جامعه ایرانی با رعایت قوانین و مقررات دولت ج. ا. ایران
همه‌پرسی در ترکیه!
همه‌پرسی در ترکیه!
امروز 57 میلیون شهروند ترکیه در 81 استان در انتخابات شهرداری‌ها و شوراهای شهر و روستا به پای صندوق‌های رای می‌روند. همواره در یک دهه اخیر کلیه رای‌گیری‌ها در ترکیه مهم و حساس بوده و هر کدام اهمیت خاص خود را داشته است، اما به جرات می‌توان گفت که انتخابات امروز شهرداری‌ها با توجه به شرایط کنونی و تبعات آن چه بسا سرنوشت‌سازترین و مهم‌ترین است. خود عدالت و توسعه و شخص اروغان از دل چنین انتخاباتی بالا آمدند و وارد عرصه قدرت سیاسی شدند.
پیش‌بینی می‌شود که این انتخابات با توجه به حساسیت آن برای هر دو رقیب با استقبال بیشتری نسبت به انتخابات مشابه در سال 2014 روبرو شود که حدود 89 درصد واجدین شرایط رای در آن شرکت کردند. رکورد شرکت در انتخابات شهرداری‌ها مربوط به سال 1994 با 92 درصد است که در آن اردوغان از حزب رفاه به عنوان شهردار استانبول انتخاب شد.
حزب عدالت و توسعه (آک پارتی) و حزب راستگرای حرکت ملی در قالب ائتلاف "مردم" (جمهور) و حزب جمهوری‌خواه خلق و حزب خوب هم در قالب ائتلاف "ملت" با هم رقابت می‌کند. حزب کُردی دمکراتیک خلق‌ها هم به ویژه در مناطق حساسی چون استانبول از نامزد ائتلاف مخالفان حمایت کرده است. شعار انتخاباتی ائتلاف مردم "بقای ترکیه" و شعار ائتلاف "ملت" شعار "بهار بعد از مارس می‌آید" است.
اهمیت انتخابات امروز از آن جهت است که نتایج آن محکی مهم برای آینده حکمرانی حزب عدالت و توسعه و از آن هم مهم‌تر، محکی برای آینده سیاسی رجب طیب اردوغان است. این اولین انتخابات بعد از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در سال 2018 است كه در أن اردوغان پیروز شد. از این جهت نتایج انتخابات امروز یک نوع همه پرسی درباره محبوبیت وی و آینده‌اش است.
از سوی دیگر، این انتخابات تنها یک نوع همه پرسی درباره اردوغان نیست، بلکه آینده کمال قلیجدار اوغلو رهبر بزرگ‌ترین حزب مخالف (جمهوری‌خواه خلق) هم به نتایج آن بستگی دارد و اگر نتواند حزب عدالت و توسعه را زمین‌گیر کند، به احتمال زیاد باید زعامت کمال قلیجدار اوغلو بر این حزب را به نفع محرم اینجه پایان یافته تلقی کرد. حزب اوغلو تا به حال ده انتخابات را از حزب اردوغان باخته است.
در همین حال نیز به گفته منابعی، عبدالله گل رئیس جمهور سابق ترکیه و از رهبران پیشین حزب حاکم عدالت و توسعه در انتظار نتایج امروز است که اگر آن را مساعد ببیند، از حزب خود رونمایی کند که در این صورت می‌توان از آن به عنوان بازیگری قدر در آینده ترکیه یاد کرد.
اگر ائتلاف اردوغان در این انتخابات نتواند بیش از 50 درصد آرا را به خود اختصاص دهد، با مشکلات زیادی در آینده روبرو خواهد شد و احتمالا مخالفان با سازماندهی تظاهرات و اعتراضات خواستار انتخابات پیش از موعد پارلمانی و ریاست جمهوری شوند.
نظرسنجی‌ها که غالبا بی‌طرف هم نیستند، زیاد به نفع ائتلاف حاکم نیست. مشکلات اقتصادی اخیر و کاهش ارزش لیر و مشکلاتی در بدنه حزب عدالت و توسعه می‌تواند از سبد آرای این حزب و ائتلاف آن بکاهد. با این وجود مهم‌ترین چالش آن، حزب "خوب" است که از حرکت ملی جدا شده و به اپوزیسیون پیوسته است که اگر این چالش وجود نداشت که پیروزی ائتلاف حاکم سهل الوصول بود.
حزب حاکم ترکیه برای سه شهر بزرگِ دارای جایگاه سملیک سیاسی و اقتصادی چهره‌های قدری را معرفی کرده است. مثلا برای استانبول نخست وزیر و رئیس سابق پارلمان بن علی یلدریم را معرفی کرده است. هر چند شهرداری آنکارا به نوعی از سال 1994 از زمان پیروزی نامزد حزب رفاه در اختیار حزب عدالت و توسعه است، اما این احتمال وجود دارد که امروز نتیجه انتخابات در این حوزه را به رقیب واگذار کند. در استانبول هم هر چند احتمال پیروزی بن علی یلدریم وجود دارد، اما قطعی نیست. ازمیر نیز که پایگاه سنتی حزب جمهوری‌خواه خلق است و بعید است نامزد ائتلاف حاکم بتواند در آن پیروز شود. اگر آک پارتی همزمان نتایج انتخابات در استانبول و آنکارا را به رقیب واگذار کند که با توجه به جایگاه سمبلیک این دو شهر نشانی جدی از کاهش محبوبیت این حزب خواهد بود و خبر ناخوشایندی برای آن است.
پیروزی ائتلاف "جمهور" در انتخابات امروز تداوم سلطه حزب حاکم حداقل تا سال 2023 یعنی یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه را تضمین می‌کند؛ سالی که اردوغان برای چشم انداز ترکیه انتخاب کرده و وعده داده است که کشور را به جایگاه اقتصادی قابل توجهی در سطح جهان خواهد رساند.
طرف‌های زیادی چون عربستان، امارات، مصر و اسرائیل امیدوارند امروز سرآغازی برای پایان سلطه حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان باشد. از این جهت نتایج انتخابات شهرداری‌ها هر چه باشد، آثار آن فراتر از محدوده مرزهای ترکیه خواهد رفت و بر معادلات منطقه‌ای اثرات جدی خواهد گذاشت.
فعلا باید منتظر ماند و دید نتایج به چه شکلی رقم خواهد خورد.
صابر گل‌عنبری
@politicalculture