دموکراسی، انسانی‌ترین ابداع انسان.. دکتر محمدفاضلی/جامعه شناس

دموکراسی، انسانی‌ترین ابداع انسان

دکتر محمدفاضلی/جامعه شناس

انسان‌ ابداعات بی‌شماری داشته است، اما خاطره جنگ و پی‌آمدهای آن همواره این ظرفیت را دارد که به یاد بیاوریم، خشونت بزرگ‌ترین شرّی است که آدمی باید راهکاری برای غلبه بر آن می‌یافته است. رخدادهای پنج سال گذشته در خاورمیانه بار دیگر نشان دادند که خشونت تا چه اندازه می‌تواند فراگیر و کریه باشد، و یافتن راهکارهای نفی آن تا چه حد ضروری است. خاورمیانه – بالاخص در سوریه – نشان داد که شریرانه‌ترین صورت خشونت می‌تواند بر سر انتقال قدرت صورت گیرد. سوریه را اگر از افق انسانی بنگریم، بزرگی و ضرورت دموکراسی آشکار می‌شود. همه آن‌چه در سوریه رخ داده، صورت‌هایی از منازعه برای حفظ یا انتقال قدرت بوده است؛ و دموکراسی شیوه غیرخشن انتقال قدرت است. آدم‌هایی پوپولیست، نادان، فریبکار یا ناکارآمد اگرچه گاه از صندوق‌های رأی بیرون می‌آیند؛ دموکراسی اما مانع از آن است که در جریان تلاش برای انتقال قدرت، سرها بریده شوند، خون کودکان بر زمین ریزد یا آواره شوند؛ اگرچه نتیجه صندوق رأی گاهی توهین به شعور آدمی است، اما در جریان فرایند دموکراتیک به هیچ زنی تجاوز نمی‌شود و هیچ زنی از بیم تجاوز خودکشی نمی‌کند؛ آدمیان در رقابت دموکراتیک یکدیگر را تکفیر نمی‌کنند، و اگرچه گاه با آبروی یکدیگر بازی می‌کنند اما خون‌بازی نمی‌کنند. من اکنون چیزی را به خاطر نمی‌آورم که ابداعی انسانی‌تر از دموکراسی باشد. خاورمیانه دهه دوم قرن بیست‌ویک نشان داد که نفی دموکراسی می‌تواند تا چه اندازه خطرناک و دهشتناک باشد.

@politicalculture