پرهیز از اختلافات سیاسی با رویکرد «سازنده گرایی».. فراز چمنی

پرهیز از اختلافات سیاسی با رویکرد " سازنده گرایی"

فراز چمنی

اگر با دید کارشناسی به روابط بین المللی نوین بنگریم درخواهیم یافت که امروزه یک اندیشه سالم مبتتی بر پرهیز از تنش و خصومت است، این موضوع ضمن اینکه نشانه تحول و تکامل فکری بشر جدید نسبت به دوران گذشته است در عین حال هنر و اعتبار یک کشور به منزله یک جامعه انسانی در کاهش سطح هرج و مرج و نظم بخشی به سیستم بین المللی را نشان می دهد.
در تئوری های نوین روابط بین الملل بر موضوع تعامل، همکاری و پی گیری مذاکرات با منطق برد-برد میان دولت ها تاکید می شود که چنین اندیشه ای خود تضمینی است بر حفظ صلح، ثبات و امنیت در سطوح ملی و بین المللی.
اگر چه اختلاف نیز واقعیتی گریز ناپذیر در روابط سیاسی است ولی حدود سه دهه است که رویکرد " سازنده گرایی"( constructivism)، زمینه فکری گفتمان و مذاکره برای تبادل هویت، فرهنگ و سیاست میان دولت ها را فراهم کرده است و این فرهنگ سیاسی می رود که بتدریج در تعامل های سیاست داخلی و همچنین روابط خارجی کشورها حاکم شود.
در این مسیر، اولین گام در مواجهه با اختلافات نه ستیز بلکه تعامل است. بنابراین، چارچوبی در ذهن دیپلمات ها و سیاستمدارانی که به زعم این جانب سالم فکر می کنند ایجاد می شود که همواره راه تبادل فرهنگی و هویتی با یکدیگر یا به قول هابرماس اقدام ارتباطی ( communicative action ) را برای حل مناقشه ها و مسائل در پیش می گیرند.
اما بسیاری از دولت ها بخصوص کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته، در روابط با یکدیگر نمی توانند سازنده عمل کنند و تعامل های بین المللی آنان به یک نتیجه برد-برد ختم نمی شود، دلیل هم فقدان یک فرهنگ خاص ناشی از ناسیونالیسم رادیکال یا یک اندیشه متعصبانه است که بر سیاست داخلی حاکم است و تمایل ندارند که تعاملی سازنده را میان گروه های سیاسی و اجتماعی جامعه شان شکل دهند و لذا خود به خود این فرهنگ تعامل سیاسی به سطح روابط خارجی تعمیم خواهد یافت و به هرج و مرج نظام بین المللی دامن خواهد زد.
آنچه جهان امروز طلب می کند آرامش و امنیتی است که در سایه آن بتوان به رشد و توسعه رسید، چیزی که اساس محکمی برای اقتدار یک کشور محسوب می گردد. این همان درکی است که انتظار می رود نه تنها دولت ها بلکه ملت ها هم به آن برسند و سرنوشت خود و سرزمینشان را فدای واکنش های تند و احساسی در قبال موضوعات سیاسی و بخصوص رخدادهای سیاست بین الملل نکنند. باید هر ملتی بیاموزد که فرهنگ ستیز و خصومت باید جای خود را به فرهنگ رقابت قانونمند ضمن همکاری های سازنده بدهد، فرهنگی که میاموزد، دشمن را " رقیب " بنگرد و بر تعداد دوستان نیز بیافزاید...

@politicalculture