❞ اولین کانال علمی دانشـجویان رشته عـلوم سیـاسی : #آموزشی_سیاسی #مفاهیم_سیاسی #مقالات_سیاسی #کلیپهای_سیاسی ❞ پرداختن به تمامی مقاطـع : #کارشـناسـی ➤ #کارشـناسی_ارشـد ➤ #دکـتری ➤ ● مدیر کانال : علی عمرانی - دانشجوی علوم سیاسی 「 @Aliomrani100 」
رفراندوم کردستان عراق تهدید بالقوه منطقه‌ای. نخست)
رفراندوم كردستان عراق تهديد بالقوه منطقه‌اي
دکتر مانی محرابی، عضو هیات علمی اندیشکده روابط بین الملل
http://www.etemadnewspaper.ir/Default.aspx?NPN_Id=749&PageNO=11
(بخش نخست)
حزب دموكرات كردستان عراق سوم مهر ماه سال جاري را به عنوان زمان برگزاري رفراندوم استقلال اين اقليم از عراق معرفي كرده و بر اساس ادعاي خود، اين اقدام را تاييدي سياسي بر استقلال اجتماعي، اقتصادي و نظامي كردهاي عراق مي‌داند.
بايد اذعان داشت اساسا كردها كه در چهار كشور خاورميانه سكونت دارند داراي تفكرات و مانيفست يكسان نبوده، طبعا از شرايط يكساني هم برخوردار نبوده و اهداف مشابهي را پي نمي‌گيرند. كردها در ايران عموما خود را قومي از اقوام ايراني و تحت حاكميت حكومت مركزي مي‌دانند، در تركيه كردها كه عموما در قسمت‌هاي شرق و جنوب شرق اين سكونت دارند تا حدودي به سمت جدايي‌طلبي گرايش دارند اما اين گرايش به طور حداكثري در ميان كردهاي تركيه هوادار ندارد، كردهاي سوريه نيز مانند هم‌كيشان خود در تركيه به طور قاطع به دنبال استقلال از خاك سوريه نبودند اما شرايط فعلي زمينه‌ها را براي پيگيري اين خواسته فراهم كرده و آنها را به اين سوي سوق داده است. در عراق اما وضعيت متفاوت است. بعد از فروپاشي عثماني و تقسيم آن ميان فرانسه و انگليس، كردها درصدد استقلال و تشكيل كشوري كرد بر مي‌آيند و سلسله اتفاقاتي كه بعد از روي كار آمدن حزب بعث عراق در عربيزه كردن اقليم كردنشين اين كشور و سركوب اين قوم رقم مي‌خورد، باعث تلاش مضاعف آنها در تحقق استقلال مي‌شود و نهايتا در سال ١٩٩٢ موفق مي‌شوند تاحدودي كنش‌هاي خود را از اراده حكومت مركزي عراق خارج كنند. در سال ٢٠٠٣ و بعد از فروپاشي حكومت بعث تلاش كردها جهت استقلال شكل تازه‌اي به خود مي‌گيرد و در سال ٢٠٠٥ فدراليزم اقليم كردستان شامل استان‌هاي دهوك، اربيل و سليمانيه وارد قانون اساسي عراق مي‌شود. ظهور داعش و عدم توانايي حكومت مركزي عراق در تامين امنيت اقليم كردنشين و دفع داعش توسط پيشمرگه‌هاي كرد مزيد بر علت مي‌شود تا حكومت فدرال كردستان كنترل نظامي اين اقليم را نيز تقريبا به طور كامل بر عهده گيرد. از سال ٢٠١٢ مسعود بارزاني پروژه رفراندوم را آغاز مي‌كند كه با توجه به عوامل دروني و بيروني متعدد اين اقدام صورت نمي‌گيرد و با روي كار آمدن ترامپ و سياست‌هاي وي در جهت بر هم زدن نظم كنوني خاورميانه، شكست داعش در موصل و نقش برجسته كردها در اين حركت و سلسله عواملي كه به بهبود شرايط كنوني اين اقليم منجر شد، حكومت فدرال كردستان عراق تصميم بر آن مي‌گيرد تا رفراندوم مذكور در سال جاري انجام پذيرد.
برخي از كارشناسان منطقه اين رفراندوم را اقدامي در چارچوب قانون اساسي عراق و مبتني بر بند ١٤٠ اين قانون مي‌دانند. لازم به ذكر است بند ١٤٠ قانون فوق در باب الحاق شهرهاي كردنشين خارج از اقليم كردستان به منطقه خودمختار كردستان به وسيله رفراندوم در چارچوب كشور واحد عراق است و در اين بند هيچ اشاره‌اي به برگزاري رفراندوم در جهت استقلال كردستان از خاك عراق نشده و اساسا اين رفراندوم اقدامي است برخلاف قانون اساسي عراق.
اما جدا از خواست مردم كردستان عراق در جهت استقلال، تجزيه عراق تبعات ژئوپولتيك و ژئواستراتژيك فراواني براي ساير بازيگران منطقه‌اي خصوصا ايران و تركيه به همراه خواهد داشت و از اين جهت كشورهاي منطقه طبيعتا در مقابل اين اقدام به موضع‌گيري حداكثري خواهند پرداخت. در صورت استقلال كردستان عراق و اتصال آن به كردستان سوريه، منطقه‌اي به وسعت بيش از ١١٠ هزار كيلومتر مربع درياي مديترانه را به مرزهاي غربي ايران متصل خواهد كرد كه با توجه به رابطه حسنه رژيم اسراييل با احزاب حاكم كردهاي عراق و سوريه، اين منطقه به طور قطع تحت استيلاي اين رژيم در خواهد آمد. از منظري ديگر اختلافات دروني كردهاي عراق و جبهه‌گيري كردهاي تركيه عليه رفراندوم و طرح استقلال اين منطقه موجب نگراني ايران و تركيه از به آشوب كشيده شدن مرزهاي خود با كردستان عراق شده است.