درآمدی بر «مجموعۀ آشنایی با اسناد بین المللی حقوق بشر»

درآمدی بر «مجموعۀ آشنایی با اسناد بین المللی حقوق بشر»

حقوق بشر در مفهوم مدرن خود، همان است که پیرو تحولات تدریجیِ فرهنگی، اجتماعی و سیاسیِ رخ‏ داده در اروپای قرون 17تا 20 میلادی در اسناد بین‏ المللی اعم از اعلامیه‏ ها و کنوانسیون ‏ها و میثاق‏ ها و غیره شناسایی و تصدیق شده است و دولت‏های جهان خود را به رعایت و احترام آن پایبند ساخته ‏اند. تحت توجهات سازمان ملل و به منظور تحقق اهداف آن، علاوه بر منشور بین المللی حقوق بشر (شامل اعلامیۀ جهانی حقوق بشر مصوب 1948 ، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب 1966 و میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب 1966)،تعداد دیگری کنوانسیونهای بین ‏المللیِ تضمین‏ کنندۀ حقوق بشر به تدریج منعقد شدند که از جمله مهمترین آنها عبارتند از:
1.کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض نژادی (تصویب: ۱۹۶۶ م. / اجرا: ۱۹۶۹م./ ایران در 1347ش./1968م. آن را تصویب کرده است. ).
2.کنوانسیون رفع کلیۀ اشکال تبعیض علیه زنان (تصویب: 1979 م./ اجرا: 1981 م./ ایران عضو نیست. مجلس ششم آن را تصویب کرد اما شورای نگهبان رد کرد و با اصرار مجلس به مجمع تشخیص مصلت نظام ارسال شد که نسبت به آن تصمیمی اتخاذ نگردید).
3.کنوانسیون منع شکنجه و دیگر رفتارها و مجازاتهای بیرحمانه، غیرانسانی یا موهن (تصویب: 1984 م./ اجرا: 1984 م./ ایران عضو نیست، مجلس ششم آن را تصویب کرد اما شورای نگهبان رد کرد و با اصرار مجلس به مجمع تشخیص مصلت نظام ارسال شد که نسبت به آن تصمیمی اتخاذ نگردید).
4.کنوانسیون حقوق کودک (تصویب: 1989 م./ اجرا: 1989 م./ ایران در 1372ش./1994 م. آن را با حق شرطِ انطباق با شریعت و قانون تصویب کرده است. همۀ دنیا جز آمریکا و سومالی عضو آن‏اند).
5.کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت (تصویب: 2006 م./ اجرا: 2008 م./ ایران در 1387ش. آن را تصویب کرده است).
6.کنوانسیون بین ‌المللی حمایت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده‌شان (تصویب: 1990 م./ اجرا: 2003 م./ ایران عضو نیست).
7.کنوانسیون حمایت از حقوق همۀ اشخاص در مقابل ناپدید‏شدنِ اجباری (تصویب: 2006م./ اجرا: 2010م./ ایران عضو نیست).
این 7 سند در کنار میثاقین 1966 م.، 9 سند بنیادین یا هسته ‏ای حقوق بشر را تشکیل می‏ دهند و غیر از اینها، اعلامیه‏ ها و قطعنامه ‏ها و اصول و استاندارد رولزها (قواعد معیاری)، راهنماها و توصیه ‏نامه‏ هایی هستند که عمدتاً حقوق نرم هستند و جنبۀ الگو و راهنمای عمل دارند و البته نقش عمده ای هم در توسعه و تحول حقوق بشر داشته اند. باید توجه داشت حمایت بین المللی از حقوق بشر صرفاً بر عهدۀ سازمان ملل نیست. نهادهای منطقه ‏ای نیز اسناد منطقه ‏ای حقوق بشر را تصویب کرده ‏اند که برجسته ‏ترین و مؤثرترین آنها کنوانسیون اروپایی حقوق بشر است که در 4 نوامبر 1950 تصویب شد و در 3 سپتامبر 1953 لازم‏الاجرا گردیده است. دیگر اسناد مهم منطقه ‏ای حقوق بشر عبارتند از:
اعلامیۀ آمریکایی حقوق و تکالیف بشر (1948م.)، کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر (1969م.)، منشور آفریقایی حقوق بشر و خلقها (1981م.) ، منشور اجتماعی اروپا (1996م.)، اعلامیۀ دربارۀ حقوق بشر در اسلام یا اعلامیۀ قاهره (1990م.)، منشور عرب دربارۀ حقوق بشر (1994 م.). https://telegram.me/politickaraj