حقوق هوا فضا چیست؟

حقوق هوا فضا چیست؟


دانش حقوقی که روابط انسانها، جوامع، انسان و محیط اطراف و به کارگیری ابزار و اکتشافات را تنظیم می کند، در سطوح ملی و بین المللی توسعه های علمی و فنی را همراهی می کند. راهیابی انسان به فضا به کمک فن آوری شگفت انگیز و توسعه های علمی و فنی بسیار خیره کننده و سریع، در کنار خود، حقوقی را می خواهد که تأثیر این اکتشافات و این بهره برداری ها بر حاکمیت، قلمرو اتباع کشورها و همچنین روابط ناشی از استفاده از فضا، رژیم حقوقی مدارات و اجرام آسمانی و حق تقدم کشوری که زودتر از دیگران منابع فضا را کشف کرده و در حال بهره برداری است، مرز میان هوا و فضا، و سرانجام مسائل حقوقی بی شمار نشأت گرفته از استفادة انسان از فضا را تنظیم کند تا در نتیجة نظم حقوقی به دست آمده در این عرصه، جامعة جهانی بتواند با تکیه بر اصول عقلانی، در صلح و آرامش به حیات خود ادامه دهد.

از سال 1957 که دوره تسخیر فضا با پرتاب نخستین ماهواره ساخته دست بشر آغاز شد ، حقوق بین الملل وظیفه یافت که با پیشرفت سریع تکنولوژی فضایی همگام شود ، و پایه گذار دانش بین رشته ای جدیدی به نام "حقوق فضا" شود. در واقع حقوق فضا شاخه ای از حقوق است که شامل قوانین داخلی و بین المللی درباره فعالیت های فضای ماورا جو می باشد.شاید آنچه پس از دستیابی انسان به فضای ماوراء جو در حوزه حقوقی ذهن کارشناسان را به خود مشغول نموده بود، تعیین مرز هوا و فضا از یکدیگر بود. اینکه از چه ارتفاعی به بعد وارد فضا میشویم، حریم هوایی تا کجا قابل استناد است.در این باب نظریات متعددی مطرح شد ،اما تاکنون حقوقدانان بین المللی نتوانسته اند تعریفی واحد از ماورای جو ارایه دهند. از ابتدا نظریه ای معتقد است که قلمرو هوایی را باید بر حسب صعود ایرودینامیکی تفسیر نمود ، نشریه دیگری قلمرو هوایی را مترادف با اتمسفر زمین در نظر می گرفت و اینکه هرجا هوا یافت شود آنجا را نمیتوان فضا به حساب آورد. که بر مبنای این نظریه ادعای حاکمیت تا ارتفاع 10000 مایلی شکل گرفت ، نظریه دیگر که کمی اغراق آمیز به نظر می رسید ، قائل به حاکمیت کشور ها تا بی نهایت بود که این امر غیرممکن می نمود، اما امروزه اغلب دانشمندان حوزه حقوق فضا معتقدند که فضای ماورای جو از پایین ترین ارتفاع از سطح دریا که در آن اشیای فضایی می توانند به دور زمین بچرخند یعنی حدو.د 62.1 مایل یا 100 کیلومتر شروع می شود.

این مسئله و مسائلی این چنین که همانطور که گفته شد با توسعه تکنولوژی فضایی و تسخیر فضا شکل گرفت ، اساس ایجاد این شاخه از دانش حقوق شد که بر مبنای منشور ملل متحد ، اصول کلی حقوق فضا شامل موارد زیر است.

ممنوعیت اختصاص فضا به ملیتی خاص ممنوعیت استقرار و کاربرد سلاحهای کشتار جمعی در فضا

آزادی اکتشاف فضا وظیفه کشورها در مورد اعلام پرتاب سفینه و ماهواره و فعالیت های فضایی. اجتناب از ایراد خسارت به کشورهای دیگر و آلوده کردن محیط زیست. امکان دسترسی بدون تبعیض همه ملتها به ماهواره های ارتباطی. وظیفه ارائه کمک به وسایل حمل و نقل فضایی و فضانوردان در خطر.

همچنین حقوق جهانی فضا ، با تدوین قوانین و معاهدات بین المللی و در زیرمجموعه ی سازمان ملل متحد با عنوان "کمیته استفاده صلح آمیز از فضای ماوراء جو سازمان ملل متحد " ( copuos ) و کمیته ی حقوقی آن، به رفع موانع حقوقی و گسترش این دانش در راستای پیشرفت و توسعه پایدار در فضا کمک می کند.