🌐سیاست‌زدایی از رشته علوم سیاسی

🌐سیاست‌زدایی از رشته علوم سیاسی

✔ گفت‌وگوی آسمان آبی با داوود فیرحی درباره ویراست ۹۶ طرح تحول رشته علوم‌سیاسی🔻

🔹مهم‌ترین ایرادی که این تصمیمات با آن روبه‌روست در مکانیسم تصمیم‌گیری است. درواقع برای تحولات در رشته علوم‌سیاسی، همانند دیگر رشته‌های علوم انسانی، اساتید، دانشجویان و گروه‌های علمی به‌طور مؤثر در فرایند تصمیم‌گیری و حتی تصمیم‌سازی قرار داده نشده‌اند. نظرات و گفت‌وگوهای صنفی کمتر لحاظ شده و بیشتر تغییراتی از بالا انجام و جاری‌ شده است. تعداد زیادی از اساتیدی که صاحب‌تجربه بودند، درباره این درس‌ها نظر ندادند. اصلا مکانیسم تصمیم‌گیری درباره اصلاح واحدها از بالا شروع شد و برخی مواقع هم گفته می‌شود چند نفر، نه به انتخاب گروه‌های علمی بلکه به دعوت مستقیم نهادهای تصمیم‌گیرنده، شخصا در این جلسات و بحث‌ها شرکت کرده‌اند؛ نه این‌که گروه‌ها در دانشکده‌ها این کار را انجام دهند. اگر تغییرات به‌صورت تدریجی و صنفی شکل می‌گرفت، شاید اجماعی از پایین نسبت به تغییرات واحدها پیدا می‌شد و احتمالا پذیرش‌ها زیادتر بودند.

🔹مسائل جدید و بسیار مهمی مانند انتخابات، رأی، اکثریت و اقلیت، اندیشه‌ها و گرایش جناح‌های سیاسی، مسائل مربوط به احزاب، مشکلات قومیتی و مرزی، نظام قانون‌گذاری، ماهیت قانون، رابطه شریعت و قانون‌گذاری، رهبری و مجلس، ملیت و دیانت، تفکیک و استقلال قوا، ماهیت گروه‌های نفوذ در جمهوری اسلامی، حکمرانی محلی، مسائل جنبش‌های مذهبی داخل و خارج کشور مانند افراط‌گرایی و…، فنون مذاکره و حل اختلاف در مسائل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، افکار‌سنجی سیاسی و غیره و غیره بحث‌های مهم امروز ما است؛ مسائلی مانند مکانیسم انتخابات، نظارت بر انتخابات، مسئله مشروعیت، حاکمیت، دموکراسی، حکمرانی محلی مانند انتخاب شهرداری‌ها و… نیز از بحث‌های دیگر است. اکنون اصل بحث‌های ما این‌هاست. بالاخره جامعه انقلاب کرده و نظامی سیاسی مدت‌هاست که تثبیت شده و اکنون یک نظام مذهبی- سیاسی با نهادها، امکانات، محدودیت‌ها و چالش‌های خاص خود سرکار است و درباره موضوعات متفاوتی مانند رأی، دموکراسی و… بحث می‌کند. شایسته است دانشجویان روی این مسائل کار کنند.

🔹به‌جای این مباحث درس‌هایی را گذاشته‌اند که تقریبا همه آن‌ها به دو مبحث تاریخ اسلام و تاریخ تحولات ایران در رشته تاریخ بازمی‌گردد. من با اسلامی و غیر‌اسلامی‌بودن مباحث کاری ندارم. فرض کنید قبلا درسی را راجع به یونان گذاشته بودند و الان نیز دوباره آن را تکرار کرده‌اند. دانشجویی که امروز در ایران درس سیاست می‌خواند و ۲۵۰۰ سال با افلاطون فاصله دارد، باید بحث‌های امروز را بخواند، ضمن این‌که در کنار آن اشاره‌ای هم به افلاطون شود.

🔹یا مثلا درسی با عنوان «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام ۱: از صدر اسلام تا پایان امویان» و «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام ۲: از عباسیان تا صفویان» گذاشته‌اند که اصلا مربوط به رشته تاریخ است و ربطی به رشته سیاسی ندارد.

🔹ما مشکل بزرگی با عنوان «رادیکالیسم در منطقه» یا «بحران انتخابات در خاورمیانه» یا «بحران مرزی» و… داریم که برای ما مهم است. ما همین الان درباره حزب‌پژوهی واحدی درسی نداریم که بتوانیم به سوالاتی مانند این‌که «احزاب اصلا در یک دولت دینی مشروع است یا نامشروع؟ می‌تواند درگیر انتخابات شود یا نه؟ یا انتخابات مطلوب در دولتی دینی مثل جمهوری اسلامی ایران چگونه است یا باید باشد؟» پاسخ دهیم

🔹با این واحدها و سرفصل‌ها، چنین می‌نماید که رابطه علم سیاست با سیاست قطع‌شده است. این ایراد قبلا هم وجود داشت، اما حالا که قرار است تغییراتی صورت بگیرد باید این ایرادات را برطرف کنند. دانشجویی که الان درسی را در کلاس می‌خواند، زمانی‌که از دانشکده بیرون می‌آید باید ببیند همان مفاهیم در حال اتفاق‌افتادن است؛ مثلا ما اکنون در درس‌هایمان سیستم گرایش‌سنجی انتخابات را نداریم که بتواند به ما بگوید احتمالا ظرف چهار سال چه گرایشی در حوزه افکار عمومی، اندیشه حکمرانی و… رخ می‌دهد. اکنون دانشجوی سیاست در جمهوری اسلامی به‌خوبی نمی‌داند که مثلا رابطه بین مجمع تشخیص مصلحت، مجلس قانون‌گذاری، شورای نگهبان، شورای عالی انقلاب فرهنگی و هیئت دولت یا ریاست‌جمهوری چیست.

🔹این افزایش در واحدهای اسلامی به‌شدت به ضرر بحث‌های اسلامی و در بیان جزئی‌تر به ضرر جمهوری اسلامی است. مسئله اسلامی‌شدن به این معنا نیست که شما تعداد درس و عنوان را اضافه کنید. وقتی محتوا تکراری باشد این آسیب بزرگی است. تعداد واحدها و تکرارها کم، اما محتوا پر باشد. اسلامی‌شدن رشته علوم‌سیاسی به این معنا نیست که تعداد درس‌ها را زیاد و هر ترم مباحث را تکرار کنید.

🔸متن کامل👈
yon.ir/1CUqZ