🔲 ایدئولوژی چیست؟.. ایدئولوژی یعنی سخنی که بدون دلیل پذیرفته شده است

🔲 ایدئولوژی چیست؟

🔹لغت ایدئولوژی لغتی است که اولین بار توسط فیلسوفان چپ آلمان یعنی مارکس و انگلس ابداع شد و خیلی معنای غیرقابل انتقالی در زبان فارسی دارد، یعنی به نظر نمی آید که هیچ لغتی در زبان فارسی بتواند ایدئولوژی را ترجمه کند. ایدئولوژی یعنی سخنی که بدون دلیل پذیرفته شده است. سخنی که دلیل بر خلافش اقامه نشده، ولی دلیل بر وفاقش هم اقامه نشده است.

🔹ایدئولوژی در ادبیات غرب اصلا معنایی که در کتابهای نویسندگان مسلمان دارد را ندارد. از دهه ی پنجاه به این طرف در نوشته های برخی از نویسندگان مسلمان ایران می بینید که می نویسد ایدئولوژی و جهان بینی اسلامی در متون غربی اصلاًٌ ایدئولوژی و جهان بینی به این معنایی که ما به کار می بریم وجود ندارد. در واقع سه تا از اندیشمندان این معنا را در ایران جا انداخته اند: مرحوم دکتر شریعتی و مرحوم استاد مطهری و جناب آقای مصباح یزدی. به این معنا اسلام، فرض کنید، دو بخش دارد، بخش جهان بینی و بخش ایدئولوژی. هست و نیستهای اسلامی را در جهان بینی قرار می دهند و باید و نبایدها را جزء ایدئولوژی می دانند. گاهی هم ایدئولوژی را به معنی الاعم به کار می برند که شامل هم ایدئولوژی بالمعنی الاخص میشود و هم جهان بینی. مثلا می گویند ایدئولوژی اسلام که مرادشان مکتب اسلام است. در این معنا ایدئولوژی به معنای مکتب و مسلک است.

🔹 ولی واقعش این است که نه لغت ایدئولوژی در غرب به این معناست و نه لغت جهان بینی به این معناست. لغت جهان بینی هم ترجمه لغت ولفشتاین آلمانی است که آن هم در فرهنگ غرب به این معنی نیست. بنابراین درفلسفه علم، ایدئولوژی یعنی سخنی که اگرچه بر خلافش اقامه دلیل نشده است، ولی بر وفاقش هم اقامه دلیل نشده است. سخنی که اگر می خواستید به مسئولیت عقلانی، عمل بکنید، باید در قبال آن موضع لاادری می گرفتید، باید موضع نمی دانم می گرفتید، ولی اگر می پذیرفتید، میشود ایدئولوژی.

🌂درسگفتار فلسفه علوم اجتماعی - مصطفی ملکیان -موسسه حوزه و دانشگاه
⇜ ڪــانــال‌ علــوم سـیاســـی ❦
─┅─═ঊ🎀🎀ঈ═─┅─ @politickaraj
─┅─═ঊ🎀🎀ঈ═─┅─