شناخت مفاهیم سیاست به بیان ساده. مفاهیم سیاسی را بهتر بشناسیم تا پخته و منطقی اظهارنظر کنیم این کانال هوادار هیچ جناح،حزب و گروهی نیست انتشار مطالب به معنای تایید آنها نیست ارتباط با ادمین: @politico_admin .
❇️✴️ (۲)
❇️✴️ #روزشمار_کودتا (۲)
دوران نخست‌وزیری دکتر مصدق و کودتای ۲۸ مرداد از جمله دوران تاریخی مورد علاقه تاریخ‌نگاران و عالمان سیاست است. هرچند این دوران بارها از زوایای مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته اما به واسطه فقر دسترسی پژوهشگران به منابع، کمتر توجهی به روزنامه‌های ۲۴ تا ۲۹ مرداد شده است. به سختی می‌توان از کودتای ۲۵ و ۲۸ مرداد سخن راند اما از روزنامه‌های آن روزها غافل شد. در این مقال کوشیده‌ایم هرچند کوتاه روزنامه‌های موافق و مخالف مصدق در این دو روز تاریخ ساز مورد بررسی قرار دهیم.
🔴 روزنامه‌های ۲۵ مرداد در شرایطی به چاپ رسیدند که شب قبل کودتایی ناموفق علیه مصدق رخ داده بود. نحوۀ انعکاس کودتای شکست خورده بامدادی در روزنامه‌های ۲۵ مرداد، نشان می‌دهد که کودتا، رخدادی غیر منتظره نبوده است.
🔴 روزنامه اطلاعات در صفحه نخست خود، ضمن گزارش کودتا، اعلامیۀ دولت را که دقایقی پس از ساعت هفت صبح در رادیو خوانده شد، به چاپ رسانده است. نکتۀ مهم اعلامیۀ دولت، عدم اشاره به «فرمان عزل» است. در اعلامیه دولت، نصیری، «حامل نامه» خوانده شده است. در این رابطه، سرهنگ دفتری، عضو تیم محافظان مقر نخست‌وزیر نیز در گفتگو با خبرنگار روزنامۀ اطلاعات، ضمن بیان مشاهدات خود، نصیری را «حامل نامه‌ای» خوانده که خیلی زود معلوم شد ساختگی و بهانه‌ای برای مقاصد دیگر بوده است. این گفتگو در صفحه چهار روزنامه درج شده است. انعکاس مصاحبه‌های مطبوعاتی سرتیپ ریاحی، ریاست ارتش و فاطمی، سخنگوی دولت، گزارش مهندس زیرک‌زاده از نحوۀ دستگیری و انتشار خبر خروج شاه و ملکه از کشور به انضمام اعلامیۀ انحلال مجلس هفدهم، از دیگر مطالب مهم این روزنامه در این روز هستند. اطلاعات همچنین به تجمع هواداران جریانات مختلف سیاسی در خیابان‌های تهران پرداخته و دعوت فراکسیون نهضت ملی و نیروی سوم را از مردم، برای حضور در میتینگ عصرگاهی در میدان بهارستان منتشر ساخته است. اطلاعات گزارش می‌دهد که برخی هواداران جریانات چپ، با تجمع در میدان فردوسی و حرکت به سمت چهارراه اسلامبول، در ابتدای خیابان چرچیل، تابلوی خیابان را کنده و آن را به داخل باغ سفارت پرتاپ کردند.
🔴 کیهان تیتر یک صفحه نخست خود را در این روز، به نقل از رویتر، به شاه و ملکه ایران اختصاص داده است که به همراه دو نفر دیگر، وارد بغداد شدند. کیهان، دعوت جامعۀ بازرگانان و اصناف و پیشه‌وران، هیات مدیره اتحادیه‌های اصناف قهوه‌چی، میوه فروشان و سبزی و طواف تهران و توابع، حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم، جمعیت آزادی مردم ایران و همچنین فراخوان کمیته مرکزی حزب ایران را به طور مستقل به چاپ رسانیده است. نکته قابل‌توجه، رادیکالیسم مستتر در فراخوان کمیته مرکزی حزب ایران است که به مواضع حزب توده در آن روزها نزدیک شده است. در این فراخوان می‌خوانیم: «در خاتمه ما برای چندمین بار از دولت می‌خواهیم که سیاست مشکوک و غیرقاطع را درباره‌ی کودتاچیان کنارگذاشته، با یک روش محکم و فوری، قیام‌کنندگان علیه حکومت مشروطه را تیرباران نمایند و بار دیگر، کیفر آنان را بدست این مقررات و قوانین کند و پیچیده و محاکم و اصول دادرسی ارتجاعی و انعطاف‌پذیر نسپارند و با تشکیل دادگاه‌های صحرایی و انقلابی فوری، آنها را به کیفرخواست خود رسانده، از این راه، تصور هرگونه توطیه و خیالات باطل ضد ملی را امکان ناپذیر و نقش برآب نمایند.»
🔴 روزنامه شجاعت (به جای بسوی آینده، وابسته به حزب توده) در این روز، چنین تقاضایی از دولت دارد. شجاعت می‌نویسد: «توطیه‌گران باید بیدرنگ دستگیر و محکوم به اعدام شوند.» البته شجاعت، کودتای نافرجام بامداد ۲۵ مرداد را پوشش نداده است. کودتایی که شجاعت، آن را در این روز تیتر کرده است، قرار بود بامداد ۲۴ مردادماه انجام شود که این روزنامه مدعی ست با اطلاع‌رسانی به نخست‌وزیر، کودتای مذبور خنثی شد. این روزنامه با انعکاس وسیع خبری استقبال مردم از رفراندوم انحلال مجلس هفدهم در شهرستان‌ها، همسویی دیرهنگام حزب با مصدق را در آخرین روزها به نمایش گذاشته است.
🔴 طوفانی‌ترین سرمقاله‌ی امروز اما متعلق به روزنامه‌ی باختر امروز و به قلم دکتر فاطمی ست. مقاله‌ای سرشار از عبارات «تحقیرآمیز» نسبت به شخص شاه و خانواده‌ی سلطنتی. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: «ثروت یک مملکت را به غارت بردید. املاک و اموال و نوامیس مردم، از دست این خانواده، سی سال است در امان نبوده، حالا هم مثل دزدها و بدکاره‌ها، از تاریکی شب برای کودتا استفاده می‌کنید و برای استراحت به کلاردشت تشریف می‌برید.»
🔴 روزنامه «ملت ما» ارگان مجمع مسلمانان مجاهد خبر از فرمان عزل مصدق و نصب زاهدی از طرف شاه می‌دهد. آنچه مسلم است روزنامه خود را برای عزل مصدق آماده کرد بود اما با شکست کودتای شب گذشته عنوان می‌کند مصدق و حزب توده در صدد کودتا و توطئه مشترک است.
🔸ایران فردا
#کودتای_۲۸مرداد۱۳۳۲
@politicology