🌾🌿🌾 …. اقسام تکبر

🌾🌿🌾



اقسام تکبر

تکبر را با توجه به اینکه درمقابل چه کسی در جان پدیدار می‌شود، می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
۱. درقبال خداوند
۲. درقبال رسولان الهی و ارباب فضیلت و معرفت
۳. درقبال عموم انسان‌ها

کبر با تمام خصوصیات و عوارضش، هنگامی بدترین جلوه را خواهد داشت که درقبال ذات باری‌تعالی باشد. بارزترین نمونه از این قِسم، ابلیس لعین است که هنگامی‌که خداوند به او فرمود چرا در مقابل آدم سجده نمی‌کنی، با «أنا» پاسخ داد و هنگامی‌که ضرب‌آهنگ «أنا» شنیده شود، دیگر جای هیچ سخنی باقی نمی‌ماند. درواقع او با گفتن أَنَا خَیرٌ مِنْهُ؛ یعنی من بهتر از او هستم، نشان داد که او فقط خیر و حسن خویش را می‌بیند و به انسان جز با دیدۀ حقارت نمی‌نگرد:

تو ز قرآن ای پسر ظاهر مبین
دیو از آدم نبیند جز که طین

راغب اصفهانی با اشاره به این نوع از تکبر می‌نویسد:

«أعْظَمُ التَّکَبُّرِ اَلتَّکَبُّرُ عَلَی اللهِ بِالاِمْتِناعِ مِنْ قَبُولِ الحَقِّ وِ الإِذْعانِ لَهُ بِالْعِبادَۀِ»
بزرگ‌ترین [و سنگین‌ترین] تکبرها، تکبر بر خداوند به سبب خودداری از قبول حق و خودداری از اعتراف و اقرار به عبادت برای اوست.

در روایتی از رسول اکرم(ص) نیز آمده است که ایشان در جمع اصحاب فرمود:

«لَا یَدْخُلُ الْجَنَّۀَ مَنْ فِی قَلْبِهِ مِثْقَالُ حَبَّۀٍ مِنْ کِبْرٍ».
کسی که در قلبش هم‌سنگ دانۀ گندمی کبر باشد داخل بهشت نمی‌‌شود.

پس از بیان این جمله، عده‌ای پرسیدند:

«هَلَکْنَا یَا رَسُولَ اللهِ إِنَّ أَحَدَنَا یُحِبُّ أَنْ یَکُونَ نَعْلُهُ حَسَناً وَ ثَوْبُهُ حَسَناً».
ای رسول خدا [اگر این‌گونه باشد] هلاک شده‌ایم چرا که همانا برخی از ما دوست می‌دارد که کفش و جامه‌اش نیکو باشد.
رسول خدا(ص) فرمود:

«لَیْسَ هَذَا الْکِبْرَ إِنَّمَا الْکِبْرُ بَطَرُ الْحَقِّ وَ غَمْصُ‏ النَّاسِ»
آنچه پنداشته‌اید کبر نیست. به‌درستی‌که کبر حق‌ستیزی و تحقیر مردمان [و خوارکردن آنان] است.

رسول خدا(ص) به‌زیبایی به آن تقسیم‌بندی پیش‌گفتۀ ما نیز اشاره فرموده است که کبر یا درقبال حق‌تعالی است یا درقبال انسان‌ها، خواه انسان‌هایِ عادی باشند و خواه رسولان و برگزیدگان الهی.

▫️کتاب سودای نفس؛ شناخت آسیب‌های نفس در پرتو قرآن کریم، محمدعلی انصاری، صص ۱۲۴-۱۲۶


@rahe_aseman
🌾🌿🌾