…. گوشه‌ای از عظمت امیر مؤمنان علی علیه‌‌‌السلام در کلام شارح سنی نهج‌البلاغه

🌾🌿🌾



🔷گوشه‌ای از عظمت امیر مؤمنان علی علیه‌‌‌السلام در کلام شارح سنیِ نهج‌البلاغه🔷

هنگامى كه اين كلمات ربّانى و الفاظ قدسی (خطبۀ اشباح) در میدان سخن وارد شد، فصاحت عرب بر باد رفت. نسبت سخن فُصَحای عرب به سخن علی علیه‌السلام همچون نسبت خاک است به طلای خالص. اگر بر فرض هم عرب بتواند چنین الفاظ فصیح و مناسبی یا واژگانی نزدیک به این هم بگوید، چگونه و از کجا می‌خواهد چنین معانی‌ای را که کلام علی علیه‌السلام دربر دارد در الفاظ خویش بگنجاند؟ عرب جاهلی یا حتی صحابه‌ای که در دوران رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌زیستند، چگونه و از کجا با این معانیِ دشوارِ آسمانی آشنا بودند تا بتوانند با کلماتی این‌چنینی از آن‌ها تعبیر کنند؟

فصاحت عرب جاهلی، در چیزهایی مثل وصف شتر و اسب و الاغ وحشی و گاو کوهی یا توصیف کوه و دشت‌ها و مانند آن نمود و بروز داشت. از میان صحابه نیز، آن‌ها که به فصاحت معروف بودند منتهای فصاحتشان عباراتی بود که از بیش از دو یا سه سطر تجاوز نمی‌کرد و محتوای آن یا موعظه‌ای دربارۀ یاد مرگ بود یا تشویق افراد به جنگ و یا ترسانیدن آن‌ها از خونریزی. اما سخن از فرشتگان و ویژگی‌ها ‌و اقسام آن‌ها و عبادت‌ها و تسبیح‌ها و معرفت آن‌ها به آفریننده‌شان و محبت ایشان به پروردگار و سرگشتگی‌ آن‌ها در ذات حق و نیز آنچه که در ادامۀ این بخش از کلام امام آمده است، در میان صحابه با این شرح و بسط شناخته شده نبود.

بله، ممکن است صحابۀ پیامبر به سبب مطالبی که از فرشتگان در قرآن آمده و آن‌ها آن را شنیده بودند، چیزهایی دربارۀ فرشتگان می‌دانستند اما نه با این تقسیم‌بندی و نه با این ترتیب که بوسیلۀ علی علیه‌السلام مطرح شده است. حتی کسانی مانند عبدالله بن سلام و أمیة بن أبی صلت و دیگران که چیزهایی در این باره می‌دانستند، هرگز از عبارات این چنینی برخوردار نبودند و فصاحتی در این مرتبه نداشتند. پس ثابت می‌شود که بازگو کردن این امور دقیق و ظریف در قالب چنین عبارات فصیحی جز از عهده علی علیه‌السلام بر نمی‌آید و سوگند به خدا که اگر خردمند در این سخن علی علیه‌السلام تأمل کند، وجودش به لرزه درآید و قلبش بلرزد و عظمت خداوند بزرگ را در دل و خاطر خویش احساس کند و شور و شعف بر او چیره شود و نزدیک است که از شدت لذت و شوق و اشتیاق جان از کالبدش به در آید.

عبدالحمید بن هبة الله (ابن ابی الحدید)، شرح نهج‌البلاغه، ج۶، صص۴۲۶-۴۲۵.



@rahe_aseman
🌾🌿🌾