مرجع محتوای تخصصی مطالعات اجتماعی دین: نشستها، همایش ها، پایان نامه ها، معرفی کتاب، مقالات، پژوهشها و یادداشت‌های تحلیلی. اطلاع رسانی، تبادل و دریافت مطلب: مریم محمدی اکمل @maryam_mohamadiakmal


♦️آیا اسلام با حقوق بشر امروزی سازگار است؟ ‌

🔹اسلام و حقوق بشر؛ آیا با هم در تضاد و تقابلند یا قابل ترکیب؟ آیا می‌توان مسلمان بود و به متن دین اسلام باور داشت که منتقدان می‌گویند از تبعیض و نابرابر‌ی‌های جنسیتی و مذهبی خالی نیست و همزمان به اصول حقوق بشر هم پایبند بود؟. 🔸پاسخ مهرداد درویش‌پور، جامعه‌شناس به این پرسش منفی است. او می‌گوید هر جا دین گسترش پیدا کرده حقوق بشر محدودتر شده. برعکس داریوش محمدپور، دانش‌آموخته علوم سیاسی از دانشگاه وست‌مینستر دانشگاه لندن می‌گوید: «فرد مسلمان می‌تواند هم مسلمان باقی بماند هم به حقوق بشر ملتزم باشد» …🔰منبع: روشنفکری دینی. ...
  • گزارش تخلف

♦️محمد: پیامبر صلح در میان برخورد امپراطوری‌ها | اثر خوآن کول، استاد دانشگاه میشیگان

🔸این کتاب به رویکرد صلح‌آمیز پیامبر اکرم بر اساس قرآن و روایات کهن پرداخته و به بسیاری از سوالات و اشکالات غربی علیه اسلام پاسخ داده است …🔹نویسنده در پاییز گذشته در مرکز ولید بن طلال در دانشگاه جورج تون، ایده‌های خود را در قالب یک سخنرانی ارایه کرد. ارتباطات شیعه. ...
  • گزارش تخلف

♦️رونمایی از کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات» در صربستان

👤کتاب «اسلام: اعتقاد و حیات»، اثر پروفسور «دارکو تاناسکویچ»، اسلام‏‌شناس مشهور صربستانی در آمفی‌‏تئاتر ساختمان مرکزی کتاب‏خانه‏ ملی صربستان در بلگراد، پایتخت این کشور رونمایی و معرفی شد …🔹چاپ نخست این کتاب، ۱۰ سال قبل به عنوان یکی از منشورات صدمین سال فعالیت «انجمن ادبی صربی» روانه‏ بازار کتاب در صربستان و منطقه بالکان شد و از آن زمان، کتاب پروفسور «تاناسکویچ» به یکی از مراجع مهم بازشناسی اسلام در میان دانشجویان صربستانی مبدل شد.. 🔸چاپ سوم کتاب، چند فصل جدید، همچون فصول حقوق زن در اسلام، اسلام و مسئله‏ ناسیونالیسم، اسلام و دموکراسی و اسلام و تولرانس (تحمل پذیری) را هم دربردارد …🔹 «تاناسکویچ» هدف از نگارش این کتاب را بازشناسی اسلام به عنوان دینی با شور و نشاط حیرت‏‌انگیز در اعصار مختلف دانست. جذابیت اسلام، از نظر وی، حتی در دنیای مدرن که عموما بی‏‌علاقه به معنویت دینی است، کم‏رنگ نشده است …🔰منبع: شبکه اجتهاد. ...
  • گزارش تخلف

♦️گمان میکردند قرآن در ارث مرد را بر زن مقدم کرده است، غلط است آقا!

🎥 فیلم کامل سومین قسمت از برنامه، گفتگو با آیت الله، مرجع تقلید و استاد حوزه علمیه:. 🔹 «تقریبا اتفاق علمای مسلمین این است که نظر علما خود دین نیست، چرا که احکام را به دو دسته احکام و تقسیم کرده‌اند. همین مسئله به این معناست که نظر علما است نه خود دین …🔸در صورتی که در یک مسئله چندین نظر داشتیم، اگر همه آن‌ها دین باشد و لازم می‌آید. شما اگر نظر عالم را مساوی دین کردید، لازمه‌اش این است که دین چندین بشود در واقع …🔹اگر شما با توجه به شرایطتان کردید و دیدید تشیع مکتب حقی است، این برای شما در قیامت کافی است. شما در قیامت می‌گویید من با توجه به شرایط و استطاعتم به قدری که توانستم مطالعه کردم و به این دلیل رسیدم و شیعه شدم که البته این هم ۱ درصد است و ۹۹ درصد ما با توجه به شرایط تولد و جامعه و … شده‌ایم. خب اگر بگویید تشیع این افراد قبول نمی‌شود که اکثر هم باید بروند، اما اگر بگویید قبول است، چرا آن کسی که در جامعه متولد شده نباشد؟. 🔸بنده می‌گویم از بعد نظری هر صاحب نظری دارد دلیل خود را بیان کند و ما هم باید بگذاریم، اما اگر کسی بخواهد در مقام دست به کار شود و نظرش را به کرسی بنشاند و بگوید ی ...
  • گزارش تخلف

♦️.. 🔹در راستای توسعه تقویم شیعی و مناسبت سازی:. «۲۶ رجب: سالروز وفات حضرت ابوطالب»

🔸با توجه به اختلاف منابع سنی و شیعه درباره خداپرستی عموی پیامبر، گرامیداشت وی استعداد بالایی برای شیعه گرایی و تبدیل به یک عامل هویتی تمایزبخش را دارد. با این وصف، تاکید جریان تشیع هویتی (برائتی) بر ترویج این مناسبت قابل فهم است. بعید نیست در روایت شیعی دیر یا زود «وفات» به «وفات شهادت گونه» و پس از آن هم «شهادت» مبدل گردد و این شخصیت بزرگ تاریخ اسلام، به جای محور وفاق مسلمانان به محوری برای تفرقه بدل گردد …🔹 (به امضای پایین پوستر توجه کنید: «ستاد بزرگداشت حضرت ابوطالب (ع)»). ▪️۱۳۹۸/۱/۱۲. 🔰منبع: دین، فرهنگ و جامعه - محسن حسام مظاهری. ...
  • گزارش تخلف

🔻ضرورت بازگشت به گفت‌گوی بعثت🔻. ✍ مهراب صادق‌نیا

🔹 پیامبر اسلام، صلوات‌الله و سلامه علیه، در جامعه‌ای از دریافت وحی و نبوت سخن گفت که پیش‌تر یهودیان و مسیحیان شبه‌جزیره‌ی عربستان از آن‌ها سخن گفته بودند. مفاهیم دیگر و نیز گزارش‌های تاریخی‌ای که بعدها قرآن کریم از آن‌ها سخن گفت، مفاهیم و گزارش‌هایی بودند که در متون مقدس یهودی و مسیحی آمده بودند. این مشابهت چنان بود که شماری از یهودی‌ها و مسیحی‌ها گمان می‌بردند پیامبر اسلام سخن تازه‌ای نیاورده و همان مفاهیم را با ادبیاتی تازه بازگو می‌کند. خود پیامبر نیز، دست کم تا زمانی که در مکه بود، گویی اصراری به بیان تفاوت مفاهیمی که تعلیم می‌دهند با باورداشت‌های یهودی و مسیحی نداشت. حتی رسما اعلام کردند که خدایی با او سخن گفته است که «علم بالقلم» است؛ و این تلویحا به این معناست که خدایی با ایشان سخن گفته است که پیش‌تر تورات و انجیل را به حضرت موسی و عیسی داده است …🔸 در مدینه شرایط قدری متفاوت بود و قرآن کریم به گونه‌ای سخن گفت که تفاوت‌های یهودیت و مسیحیت مورد نظر پیامبر با آن‌چه یهودیان و مسیحیان شبه‌جزیره می‌گفتند آشکار شد و قرآن کریم برخی بدعت‌ها و انحراف‌های یهودیان و مسیحیان را گوش‌زد کرده و ...
  • گزارش تخلف

🔻 [زیست اخلاقی و مسئولیت در برابر دیگری: رسالت اسلام اخلاقی و اجتماعی محمد رسول الله ص] 🔻

✍🏻سید محمود نجاتی حسینی، ۱۴ فروردین ۱۳۹۸. 🔹 بر خلاف «اسلام سیاسی» (و بعضا اسلام گرایی فقاهتی) که رسالت محمد رسول الله ص را در تشکیل حکومت و به دست گرفتن قدرت و‌اعمال سلطه بر مردمان با هدف برپایی احکام دینی در زمین می‌داند، در حقیقت رسالت محمد رسول الله ص رسالتی است «اخلاقی و اجتماعی». با هدف:. شکل دادن به اجتماعی از مسلمانان اخلاقی معنوی (مدینه النبی). است که بر مبنای «اخلاق شهروندی» در برابر دیگری (بندگان خداوند) احساس مسئولیت می‌کنند و به دنبال «جامعه‌ای انسانی و امن و‌ارام و ازاد برای خود و دیگری» هستند …🔸لذا «رسالت اخلاقی و اجتماعی» محمد رسول الله ص در دو «اصل انقلابی قرآنی» زیر خلاصه می‌شود:. 🔘 زیستن اخلاقی معنوی. [انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق]. (من برای کامل کردن کرامت‌های اخلاقی معنوی مبعوث شدم). 🔘مسئولیت در برابر دیگری. ...
  • گزارش تخلف

🔻 فاجعه جهل مقدس🔻. (خلاصه کتاب «فاجعه جهل مقدس»).. ‍ ✍️ آیت االله محقق داماد

🔹من این اصطلاح را از جوردانو برونو فراگرفته‌ام:.۴۱۱ سال پیش در روز ۱۷ فوریه سال ۱۶۰۰ میلادی جوردانو برونو، فیلسوف ایتالیایی پس از گذراندن ۸ سال در سیاه چال‌های خوفناک دادگاه انکیزاسیون (تفتیش عقاید) در میدان کامپو دی فیوری شهر رم زنده زنده در آتش سوزانده شد …🔸 جوردانو برونو کسی بود که از حق تمام انسانها برای اندیشیدن بدان گونه که دلشان می‌خواست، دفاع می‌کرد. او برای ایده هایی که درست آئینی را به مردم تحمیل می‌کرد، جایگزینی ارائه داد.. 🔹 قبل از اینکه جوردانو برونو در آتش سوزانده شود، جلادان پاپ برای اینکه او را از گفتن سخنان کفرآمیز، از نظر دادگاه انکیزاسیون، بازدارند، زبانش را قطع کردند. این سرنوشت اغلب فلاسفه و دانشمندان دوره انکیزاسیون (تفتیش عقاید) کلیسای کاتولیک بود …🔸 نوشته‌اند که وقتی برونو را به یک میله آهنین بسته بودند و انبوهی از هیزم برای سوزاندن او جمع کرده بودند، اوهم ساکت بود و تسلیم شده بود وچیزی نمی‌گفت؛ ولی اتفاقی افتاد که یک جمله تاریخی گفت که در تاریخ باقی ماند. آن اتفاق این بود که ناگهان دیدند پیرزنی نزدیک شد و تکه هیزمی در دست دارد و با آوردن نام خدا برلب، آن را به ...
  • گزارش تخلف

🔻 جامعه‌شناسی فقه اسلامی۵ / تقلید از أعلم و زمینه‌های سیاسی و اجتماعی آن🔻.. ✍ جواد شریفی

🔹در فقه به فتوایی که مخالف فتوای رایج نزد دیگر فقیهان باشد، «فتوای شاذ» یا «تفرد فتوایی» گفته می‌شود …🔸چندین سال پیش‌تر یکی از سرگرمی‌های علمی من در حاشیه تحصیل فقه، گردآوری همین تفردات فقهی از فقیهان امامیه بود. اما پیش از آن‌که ذهن و زاویه نگاهم از جامعه‌شناسی متأثر شود، اهمیت این کار را درک نکرده بودم. جامعه‌شناسی این بینش را به من داد که بررسی غلبه یا انزوای یک فتوای فقهی در دوره‌های مختلف تاریخی می‌تواند دلالت‌های جامعه‌شناختی ظریفی داشته باشد. فتاوای شاذ را می‌توان به مثابه سنگ‌واره‌هایی از دوره‌های مختلف تاریخی و نشانگر شرایط زمانه خویش دانست …🔹برای نمونه، امروزه نزد فقیهان شیعه «وجوب تقلید از أعلم» فتوای غالب و رایج است. یعنی هر مسلمان مکلف باید مجتهدی که از دیگر مجتهدان داناتر باشد را بیابد و از آراء فقهی او تبعیت کند …🔸از میان فقیهان متأخر و معاصر برخی با این فتوا مخالفت کرده‌اند. محمدحسین کاشف الغطاء در «سؤال و جواب» می‌نویسد: اگر شناخت أعلمیت سخت و پرزحمت باشد، تقلید از أعلم واجب نیست. نیز محمدحسن نجفی در «جواهرالکلام» می‌نویسد: ترجیح مفضول با تمکن از فاضل جایز است و فرقی ب ...
  • گزارش تخلف

🔻ضرورت «جامعه‌شناسی انجمن حجتیه» 🔻. (به بهانه پخش مستند «پوستین وارونه» از سیما)

✍ محسن حسام مظاهری …۱. مستند «پوستین وارونه» به کارگردانی محمدمهدی خالقی، اثری است در نقد «انجمن حجتیه». این فیلم را چند ماه پیش دیدم. راوی و محور اصلی فیلم، رضا اکبری آهنگر است؛ از منتقدان مشهور انجمن و صاحب مقالات و سخنرانی‌ها و کتاب‌هایی در این موضوع ازجمله «تاریخچه و تفکرات انجمن حجتیه» و «نگاهی به تاریخچه و تفکرات جریانات شبه‌حجتیه‌‌ای». من به‌دلیل علاقه‌ام به این موضوع، نوشته‌های ایشان را دنبال کرده‌ام. به نظرم نه آثار وی و نه فیلم مذکور، هنوز نتوانسته‌اند از کتاب «در شناخت حزب قاعدین زمان» (اثر عماد‌الدین باقی) گامی فراتر بگذارند. نوعا همان حرف‌ها تکرار شده است با همان محورها، منتها کمی تفصیل‌یافته با خاطرات شخصی راوی و نقل‌قول‌هایی از کسانی که به‌هردلیل میانه‌ای با انجمن ندارند یا از آن جدا شده‌اند. …۲. «انجمن حجتیه» یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین سازمان‌های مذهبی در ایران معاصر است و به‌عنوان یک تجربه و الگوی فعالیت دینی، ارزش آن را دارد که موضوع چند رساله‌ی دانشگاهی باشد. ...
  • گزارش تخلف

♦️دوازدهمین عنوان از مجموعه کتابهای سرو منتشر شد:.. ✍🏻محسن حسام مظاهری

از مجموعه کتابهای سرو ۱۲. دبیر مجموعه: محسن حسام مظاهری. ۱۷۶ صفحه (رقعی). نشر آرما …🔹متن پشت جلد:. «ساکن خیابان ایران»، تمثیلی از موقعیت دینداران در ایران پساانقلابی است. دیندارانی که در وضعیتی دوگانه، همزمان هم از مواهب حکومت دینی برخوردار شده‌اند و هم با مصائب و چالش‌های اختصاصی زیست دینی در چنین حکومتی دست به گریبان‌اند. در کتاب حاضر کوشش شده است مختصرا و با رویکرد انتقادی به برخی مسایل و چالش‌‌هایی که دینداری و تشیع ایرانی، ‌ امروز و پس از گذشت چهار دهه از استقرار حکومت دینی با آن‌ها مواجه است، پرداخته شود. نه مسایل نظری و تئوریک؛ بلکه مسایلی که مستقیما با زندگی روزمره‌ی دینداران مرتبط است و سردرگمی در قبال آن‌ها، در سال‌های اخیر مشکلاتی را به‌ویژه برای نسل‌های جوان مذهبی پدید آورده و هزینه‌های زیست دینی را بالا برده است. به گمان نویسنده، درصورت استمرار این روند و چنانچه در تنظیم مناسبات نهاد دین و دولت، اصلاحات و بازاندیشی‌های مؤثری صورت نپذیرد و جامعه‌ی مذهبی نتواند خود را از وابستگی به نظام سیاسی برهاند، آینده‌ای پرتلاطم و پرمخاطره در انتظار تشیع ایرانی خواهد بود …. ...
  • گزارش تخلف

🔻ارتداد خفی یا تغییر مقتضی؟! 🔻. (نقدی بر یادداشت خفی ۲)

♦️یادداشتی از آقای جواد شریفی طلبه حوزه علمیه خواندم که طلاب حوزه را در نموداری از ارتداد تعریف کرده‌اند …🔹البته شاید این نوع القاب برای برخی خوش آیند بوده و برای تکمیل سخنان ایشان یادداشت هایی را نوشته‌اند، اما حقیقت این است که این برداشت، نوعی قشری نگری طلاب حوزه علمیه و تعمیم رفتار «انگشت شماری» از آنان بر تمامی طلاب حوزه است …🔸حتی رفتار آن دسته از طلاب خاص که «پیانو» می‌نوازند یا «آواز» می‌خوانند یا به سمت «مدرک گرایی» یا «زندگی مرفه» می‌روند، ارتداد خفی نبوده و می‌توان آن را «تغییر مقتضی» دانست که متاثر از فضای «دانشگاه» بوده و آنان را از زندگی طلبگی خارج کرده است …🔹پس از ۲۰ سال طلبگی در حوزه شهادت میدهم که اساس حوزه بر پایه علم و اخلاق بوده و مسیر پیش روی آن؛ بالاترین‌ها و روشن‌ترین‌ها و بهترین هاست …آب را گل نکنیم. تا دیر نشده کاری کنیم. ...
  • گزارش تخلف

♦️مومنین مجاز هستند نصف سهم امام را به سیل زدگان اختصاص دهند.. 💬دفتر آیت الله سیستانی:

🔹اطلاعیه دفتر معظم له در خصوص اختصاص نصف سهم امام (ع) به سیل زدگان کشور به این شرح است:. بسمه تعالی. مؤمنین مجاز هستند تا حد نصف سهم امام (ع) را برای کمک به سیل زدگان پرداخت کنند …دفتر آیت الله سیستانی. 🔰منبع: شبکه اجتهاد. ...
  • گزارش تخلف

♦️ ممانعت پاپ از بوسیده شدن دستش و انتقاد کاتولیک‌های محافظه‌کار

🔹پاپ فرانسیس روز دوشنبه ۲۵ مارس در بازدید از یک زیارتگاه کاتولیک‌ها در شهر لورته در ایتالیا بارها تلاش کرد از بوسیدن دستش توسط مردم جلوگیری کند. رهبر کاتولیک‌های جهان در هنگام ملاقات با مردم و زائرینی که برای بوسیدن انگشتر دست راست وی در صفی طولانی ایستاده بودند، چندین‌بار برای ممانعت از این کار دست خود را کشید …🔸تصاویر منتشر شده از این رویداد در شبکه‌های اجتماعی مورد استقبال قرار گرفت و از سوی دیگر باعث ایجاد بحث‌های بسیاری از سوی کاتولیک‌های محافظه کار شد. «LifeSiteNews»، وب‌سایت محافظه کار کاتولیک در مقاله‌ای ضمن انتقاد از این موضوع با اشاره به تاریخ طولانی حلقه‌های متعلق به پاپ‌های پیشین و اهمیت آنها، این حرکت پاپ فرانسیس را نگران‌کننده خوانده‌اند …🔰منبع: ارتباطات شیعه. ...
  • گزارش تخلف

🔻نفی سنت‌های ملی با استناد به دین وجهی ندارد🔻.. 💬حجت الاسلام مهدی مهریزی:

🔹ممکن است کسانی بخواهند سنن دینی را در تعارض با سنت‌های ملی قرار دهند که ناشی از عناد آنان است. کسی که عناد دارد، به دنبال دامن زدن برخی مسائل سیاسی و اجتماعی است، ولی غالب افراد علاقه‌مند به سنت‌های ملی و دینی هستند و به این دوگانگی‌ها قائل نیستند …🔸در مواجهه میان سنت‌های ملی و سنن مذهبی نباید آنقدر غلظت پرداختن به سنت‌های مذهبی را بالا ببریم که برخی تصور کنند افرادی درصدد حذف و نفی سنت‌های ملی هستند، لذا در جانبداری از سنت‌های مذهبی نباید افراط صورت بگیرد …🔹میان دین و سنت‌های ملی ایرانی که خرافه نیست و یا تضادی با توحید و معارف اصلی دین ندارد، تعارضی وجود ندارد …🔸ایستادگی در برابر سنت‌های ملی و نفی آن با استناد به دین بی‌وجه است، باید براساس اقتضائات و شرایط اجتماعی و سیاسی و … به مناسبات ملی و رابطه آن با دین بپردازیم …🔰منبع: شبکه اجتهاد. ...
  • گزارش تخلف

📝 ارتداد خفی «۲».. ✍ جواد شریفی

در آغازین روزهای ۹۷ بود که در واکنش به خبر طلبه پیانیست، یادداشت ارتداد خفی را نگاشتم و بر حسب تجربه مستقیم خودم از زیست در حوزه علمیه مدعی شدم که نرم‌های عقیدتی و رفتاری که حوزه علمیه از طلاب مطالبه می‌کند برای بسیاری قانع‌کننده نیستند و همین امر موجب بروز بعضی رفتارها در طلاب می‌شود که سنخیتی با کارکردهای طلبگی‌شان ندارد؛ اما در پوششی از توجیهات مقدس انجام می‌پذیرد. در آن نوشته، سه گانۀ مدرنیته، علوم انسانی و جهانی شدن را علت این پدیده دانستم.. از آن هنگام تاکنون افزون بر تأییدهای بسیار، نقدهای بسیاری نیز شنیدم که گذشته از بجا یا نابجا بودن بسیاری‌شان، هر یک مرا به مطالعه و تأمل بیشتر واداشت. در حالی که آن عوامل سه‌گانه همه از جنس عوامل بیرونی بودند، در مطالعات اخیرم متوجه یک عامل دیگر شدم که از درون حوزه علمیه، به این ارتداد خفی دامن می‌زند.. ❇️ ❇️ ❇️. به عقیده گئورک (جرج) زیمل جامعه شناس نامدار آلمانی، میان «اندازه یک سازمان دینی» و «نوع آموزه‌هایش» همبستگی متقابل وجود دارد. بدین معنا که سازمان‌های دینی کوچک نسبت به سازمان‌های بزرگ‌تر، راحت‌تر می‌توانند پیروان خود را به پیروی از نر ...
  • گزارش تخلف