🔻اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی🔻.. (برگی از یک کتاب).. ✍🏻ابوالقاسم فنایی

🔻اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی🔻

(برگی از یک کتاب)

✍🏻ابوالقاسم فنایی

🔹«موضوع اخلاق فردی، فرد است با قطع نظر از بُعد اجتماعی او. محور اخلاق فردی تهذیب نفس و اصلاح روح و روان فرد از آلودگی ها و رذایل اخلاقی است...آن چه که از منظر اخلاق فردی اهمیت دارد صِرفِ داشتن فضایل اخلاقی و نداشتن رذایل اخلاقی است نه رفتار مترتب بر این فضایل و رذایل، یعنی رفتار فرد با دیگران صرفا از باب تربیت و تمرین و به عنوان مقدمه ای برای کسب فضیلت و زدودن رذیلت از ساحت روح مهم است. اخلاق فردی اولا و بالذات به رفتار بیرونی فرد که تجلی و ظهور ملکات درونی اوست کاری ندارد. از نظر اخلاق فردی شجاعت و سخاوت و عدالت همه از آن نظر که اوصافی روانی اند با ارزش محسوب می شوند. عدالت در اخلاق فردی به معنای تعادل برقرار کردن بین قوا و ابعاد مختلف وجود فرد است، نه به معنای ادا کردن حقوق دیگران.
🔸موضوع اخلاق اجتماعی اما رفتار فرد با دیگران است. این اخلاق اولا و بالذات به ملکات درونی افراد نمی پردازد. از نظر اخلاق اجتماعی فضایل و زذایل فردی از حیث تأثیری که در تنظیم روابط اجتماعی و در رفاه و خوشبختی جمع دارند مهم اند. آن چه که اولا و بالذات برای این اخلاق اهیمت دارد چگونگی رفتار و تعامل افراد با یکدیگر و با نهادهای اجتماعی است. در اخلاق اجتماعی علاوه بر رفتار جمعی آدمیان موسسات و نهادهای اجتماعی نیز مورد نقد و ارزیابی قرار می گیرند و موضوع داوری اخلاقی واقع می شوند. یعنی نظام های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و قضایی یک جامعه ممکن است اخلاقا خوب یا بد باشد و به ظالمانه و عادلانه بودن متصف شوند. در اخلاق اجتماعی «عدالت» وصفِ نهادهای اجتماعی قلمداد می شود نه وصف روانی افراد. اخلاق اجتماعی به ما می گوید که نظام سیاسی و اقتصادی و اجتماعی عادلانه چگونه نظامی است و اصول و ضوابط عدالت اجتماعی چیست و برای برقراری روابط عادلانه در یک جامعه چه باید کرد و امکانات و فرصتها و ثروتها و قدرتها و هزینه ها و مشقات چگونه باید بین افراد توزیع شوند تا جامعه ای که درآن زندگی می کنیم جامعه ای عادل باشد.

♦️دین در ترازوی اخلاق، ابوالقاسم فنایی، تهران: موسسه فرهنگی صراط، 1384؛ 52

🔰منبع: در جستجوی حقیقت

@religionandsociety