منابع و پانوشت‌ها. —————————

منابع و پانوشت ها
—————————

[۱] ـ هاشم آغاجری، روزنامه شرق، نهم بهمن ۱۳۹۲ .

[۲] ـ محسن آرمین، نسیم بیداری ۴۴ ، بهمن ۱۳۹۲٫

[۳] ـ مصطفا ملکیان، همان.

[۴] ـ محسن آرمین، همان.

[۵] ـ Strong Verifiability

[۶] ـ Weak Verifiability

[۷] ـ Theory Ladenness of Observations

[۸] ـ Isaac Newton (1643-1727)

[۹] ـ John Stuart Mill (1806-1873)

[۱۰] ـ Ludwig Wittgenstein (1889-1951)

[۱۱] ـ Rudolf Carnap (1891-1970)

[۱۲] ـ Otto Neurath (1882-1945)

[۱۳] ـ Alfered Ayer (1910-1981)

[۱۴] ـ karl Popper (1902-1994)

[۱۵] ـ Karl Popper, Unended Quest, ch. 2

[۱۶] ـ PROVABILITY

[۱۷] ـ Criterion of Refutablity

[۱۸] ـ Hypothetico-Deductive Model

[۱۹] ـ Psychologism

[۲۰] ـ Conjectures and Refutations

[۲۱] ـ Thomas Kuhn (1992-1996)

Paradigm shift 22

[۲۳] ـ Imre Lakatos (1922-1974)

[۲۴] ـ Research Programs

[۲۵] ـ Pierre Duhem (1861-1916)

[۲۶] ـ Alexandre Koyre (1892-1964)

[۲۷] ـ Michel Foucault (1926-1984)

[۲۸] ـ شرح مبسوط این فلسفه‌ها را در مقدمه مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین، انتشارات علمی ‌و فرهنگی، تهران ۱۳۷۵، آورده‌ام.

[۲۹] ـ Reductionism

[۳۰] ـ Max Weber (1864-1920)

[۳۱] ـ Verstehen

[۳۲] ـ von Hayek

[۳۳] ـ The Counter Revolution of Science

[۳۴] ـ نگاه کنید به مقدمه تبیین درعلوم اجتماعی، تالیف دانیل لیتل، ترجمه عبدالکریم سروش.

[۳۵] ـ فراموش نکنیم که معیار ابطال‌پذیری پوپر که نافی و ناقض اثبات‌پذیری تجربی بود، تنها ۸۰ سال است که پا به جهان فلسفۀ غرب و ۳۰ سال است که پا به خاک ایران نهاده است (پوپر کتاب منطق پژوهش را درسال ۱۹۳۴ به آلمانی و سپس آن را در ۱۹۵۹ به انگلیسی منتشر نمود(. عمر برنامۀ پژوهشی لاکاتوش و «انقلابات علمی» تامس کوهن از این هم کمتر است، و چگونه می‌توان از دانشمندی که فیلسوف نیست انتظار داشت که این همه را بداند و در پژوهش‌های علمی و تفسیری خود از آنها بهره برد؟ حتی همین امروز هم فیلسوف سوگلی حکومت اسلامی، رضا داوری اردکانی، معنای درست ابطال‌پذیری را نمی‌داند و در کتاب سخیف فلسفه کارل پوپر، آن را به معنای باطل شدن نهایی همه نظریات علمی می‌داند!

[۳۶] ـ الاتفاقیّ لا یکون دائمیّا ولا اکثریّا.

[۳۷] ـ در این میان تنها مرحوم محمدباقر صدر بود که بر اصل «تقارن اتفاقی» شورید و در تحکیم استقراءوعلیت , از علم احتمالات کمک گرفت که داستان نغز دیگری است و من در نقد کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء آن را آورده‌ام. نگاه کنید به تفرّج صنع، انتشارات سروش،۱۳۶۰٫

[۳۸] ـ سوره هود ،آیات ۴۴ به بعد.

[۳۹] ـ از آن طرف، اصحاب مکتب تفکیک که از درآمیختن وحی و فلسفه به شدت گریزان بودند، فلسفه گریزیشان را عین خضوع در مقابل نبوت و ولایت می‌دانستند و ندانستن فلسفه را (که بازرگان بدان متهم و مطعون است) موجب خلوص ایمان و صفای درک قرآن می شماردند.

[۴۱] ـ David Hume (1711-1776)

[۴۲] ـ Alfred Russel Wallace (1823-1913)

[۴۳] ـ Anthropic Principle

[۴۴] ـ Antony Flew (1923-2010)

[۴۵] ـ God of Gaps

[۴۶] ـ Ludwig Boltzmann (1844-1906)

[۴۷] ـ The Heat Death of the Universe

[۴۸] ـ William Thompson (1824-1907)

[۴۹] ـ و این درسال‌های پایانی عمرش آشکارتر شد که دین را ذاتاً برای آخرت می‌خواست و تبعاً برای دنیا.