الفبای محیط زیست:. اکوسیستم خشکی؛ توندرا شکوه سرمای زمین. قسمت دوم

الفبای محیط زیست:
اکوسیستم خشکی؛توندرا شکوه سرمای زمین
قسمت دوم
اکوسیستم خشکی به چهار دسته اصلی تقسیم بندی می شود:اکوسیستم توندرا، اکوسیستم مرتع، اکوسیستم جنگل و اکو سیستم بیابان.
توندرا
توندرا در جغرافیا به نواحی گفته می شود که در آنها میانگین دمای گرمترین ماه میان صفر و ده درجه سانتیگراد می باشد. زمستان آن طولانی وتابستان کوتاه است. زیر خاک همیشه یخ بسته است و زمین در تابستان به شکل باتلاق درمی آید. میزان بارندگی کمتر از 250 میلی متر است. میانگین دمای سالیانه کمتر از 5 درجه سانتی گراد و بارندگی اغلب بصورت برف است. دو نوع توندرا وجود دارد : توندرای قطبی (Arctic )؛ در بالاترین عرض جغرافیایی و توندرای کوهستانی ( Alpine)؛ در نوک کوههای بلند.
گیاهان توندرا
متداولترین گیاهان توندرا خزه ها ، بوته و علفها ، گلسنگها وگلهای وحشی رنگی هستند . درختانی که در توندرا رشد می کنند مانند جگن و توسه (رازدار ) معمولا کوچکند و در سطح زمین بسته ای رشد می کنند . که نسبتا از آنهایی که در اقلیم گرمترند کوچکترند.بلندی آنها کمتر از یک متر است و بیشتر شبیه بوته اند تا درخت . این موضوع آنها را در برابر باد قوی می کند. گیاهان مقاوم همانند گیاهان بالشتکی در لابه لای صخره ها رشد کرده و در برابر باد در امان می مانند.
حیوانات توندرا
از حیوانات مهم توندرا می توان به گوزن شمالی کاربیو، گاو نر شمالی ،گرگها ، باقرقره ، غاز برفی ، قوی توندرا ، گوسفند دال، خرسهای قهوه ای ، خرسهای قطبی در نزدیکی سواحل ، پنگوئنها، موش پاشنه برفی و جغد برفی اشاره کرد.تعداد زیادی از جانورانی که در توندرا هستند بصورت فصلی مشاهده می شوند.این جابجایی فصلی مهاجرت نامیده می شود.تعداد زیادی از پرندگان برای تکثیر و تولید مثل مهاجرت می کنند .جانوران توندرای کوهستان شامل بز کوهستان ،گوسفند شاخ دار بزرگ ، خرگوش بی دم ، موش خرما ی کوهی، باقرقره می باشد و از حشرات می توان به سوسک ، پروانه ها وملخ اشاره کرد.
سازگاری در توندرا
حیوانات توندرا باید با محیط سرد و خشن توندرا سازگار باشند. برای مثال موهای بلند در کاریبو ها محافظی هستند برای جلوگیری از کاهش دمای بدن . دومین سازگاری کاربیو ها شکم برزگشان است که به عبور آنها از زمینهای باتلاقی در ماههای گرم سال و عبور از برف و یخ در ماههای سرد کمک می کند.سنجاب زمینی و خرس خاکستری دو نمونه از حیوانات آرکتیک که خواب زمستانی دارند یعنی در فصل زمستان در یک حالت ایستا و ساکن و عمیق قرار میگیرند . تنفس و ضربان قلب آنها آهسته می شود که این موضوع به آنها در تحمل زمستان سخت کمک می کند . برخی از پستانداران کوچک مانند موش آبی و موش صحرایی شمالی که نمی توانند وارد خواب زمستانی شوند . در عوض آنها در لایه برف نقب زده و در آن آشیان می گزینند و در برف خود را ایزوله می کنند.
تهدیدات توندرا
تعداد ساکنین توندرا و رفت و آمد نسبی در این منطقه زیاد نیست و ساخت وساز ساختمانی برای سکونت کم است . مهم ترین تهدیدات این اکوسیستم آلاینده های منطقه از طریق هواست:
1/پدیده گلخانه ای و گرم شدن کره زمین یکی از مهمترین آسیبهای توندرا می باشد که ابعاد جهانی آن بسیار نگران کننده است. پدیده گرم شدن کره زمین باعث آب شدن پرمافروست (سرد خاک یا یخ ماند) و آسیب جدی به اکوسیستم توندرا می شود. پرمافروست مهمترین انبار متان در کره زمین است. که در صورت ذوب یخهای محافظ آن به صورت یک گاز گلخانه ای خطرناک آزاد خواهد شد. به علاوه پرمافروست شامل مقادیر قابل توجهی از مواد گیاهی مرده است که این مواد شروع به تجزیه کرده و مقادیر قابل توجهی CO2 تولید وبه اتمسفر رها می کنند و پدیده گلخانه ای راتشدید می نمایند. تخمین زده می شود که 14 درصد کربن زمین در پرمافورست باشد.
2/ توسعه منابع نفت و گاز است که نمونه آن آسیب جدی پناهگاه وحشی ملی کوهستان آمریکا است که در حدود 6 ماه بهره برداری نفتی رخ داده است.
3/میزان زیادی از DDT وPCBS که حتی در نواحی دور افتاده یافت شده است. گلسنگها در توندرا یکی از حلقه های اصلی زنجیره غذایی هستند. برای مثال کاریبوها از گلسنگها تغذیه می کنند . ولی گلسنگها به آلودگی هواحساسند .به دلیل افزایش آلودگی رشد آنها کاهش می یابد که خود عاملی برای کاهش مهاجرت حیوانات به منطقه توندراست.
#الفبای_محیط_زیست ، #اکوسیستم_خشکی ، #توندرا
http://sahatzist.blo