اخلاق محیط زیست Enviromental ethics. قسمت اول:. 🖋 احمد دبیری

اخلاق محيط زيست Enviromental ethics
قسمت اول:
🖋 احمد دبيري

یكی از قدیمی ترین شاخه های اخلاق كاربردی، اخلاق محیط زیست است.
اخلاق زیست محیطی شاخه‌ای از مطالعات است که تعاملات انسان با محیط غیر انسانی را از منظر اخلاقی بررسی می‌کند. در اخلاق سنتی عموما انسان كه موجودی مختار و دارای افعال و آثاری است محور مسائل اخلاقی بوده است. لیكن تحولات اخیر و تاثیر گذاری فن آوری های جدید در تخریب سریع و ناجوانمردانه محیط زیست زمینه توجه را به جانب غیر از انسان اعم از حیوانات، كل موجودات زنده و مجموعه هایی مانند جمعیت، جوامع گیاهی، اكوسیستم ها، دریاچه ها،‌ جویبارها و كوه ها كرده است. با این مقدمه روشن می شود كه محیط زیست خود مفهومی نسبی و قیاسی است؛ بر این اساس همواره این سئوال مطرح است كه منظور از محیط زیست محیط زیست انسان، حیوانات و یا چه كسی است؟ محیط زیست در این معنا تمام كره زمین با همه موجودات، ‌آب ها و خاكها و كل زیست كره و حتی فراتر از آن را شامل است. اما اخلا ق محیط زیست شاخه ای از اخلاق كاربردی است كه به برخورد انسان ها با عالم غیر انسان و عناصر غیر انسانی می پردازد. از این رو آن چه مستقیما مورد توجه اخلاق محیط زیست قرار دارد، بررسی چگونگی رابطه عوامل انسانی آگاه و خود مختار با چیزهای موجود در محیط زیست است. گفتنی است كه اخلاق محیط زیست نه تنها به محیط طبیعی بلكه به محیط شهری نیز توجه دارد؛ توجه به تاثیر پذیری فیزیكی، ذهنی و روحی آدمی از طراحی و مصالح ساختمان های ساخته شده نمونه ای از این مسائل است.[1]
مسائل زیست محیطی
عمده ترین مسائل اخلاق محیط زیست حول دو محور بحث می شوند:‌ اول این كه با عنایت به تفكیك ارزش ذاتی از ابزاری چه نوع ارزشی را برای محیط زیست قایل شویم؟ یك چیز در صورتی ذاتا خوب است كه فی نفسه ارزشمند باشد و در صورتی به لحاظ ابزاری خوب است كه گرچه لزوما از خوبی فی نفسه برخوردار نیست ولی به خوبی می انجامد و مثلا قطع عضو بدن هیچ خوبی ذاتی ندارد اما ممكن است به سلامتی و تندرستی بدن بیانجامد.[2] كسانی كه ارزش محیط زیست را ذاتی می دانند براین باورند كه باید به دنبال تاسیس اصول اخلاقی جدیدی جدای از مكتب های رایج اخلاق سنتی بود. از نظر این گروه اصول اخلاقی سنتی به شدت انسان محور بوده و منافع محیط زیست را فدای منافع انسانی می كند.
در محور دوم از نحوه اندیشیدن آدمی در خصوص رابطه اش با محیط زیست بحث می شود؛ آیا رابطه آدمی با طبیعت باید مانند رابطه شاگرد با استاد تنظیم شود كه دراین صورت باید با پیروی از طبیعت روش درست رفتار كردن را از خود طبیعت بیاموزیم؟‌ یا این كه آدمی نیز باید خود را جزیی از طبیعت و ته تافته جدا بافته از آن بداند. در این صورت نباید خود را برتر از طبیعت بداند و به بهره كشی از آن رو آورد.[3]
صاحب نظران اخلاق محیط زیست بر اساس سه رویکرد عمده در فلسفه اخلاق، سه نظر را در مواجهه ما با محیط زیست پدید ‌آورده‌اند. مثلاً پیتر سینگر درباره نحوه تعامل ما با حیوانات از موضعی سود گرایانه سخن می‌گوید. از سوی دیگر برخی این مسأله را نمودی از وظیفه‌گرایی می‌دانند. گروهی دیگر نیز با انتقاد از هردو گرایش فوق موضعی فضیلت‌گروانه در چگونگی برخورد با حیوانات اتخاذ کرده‌اند.
ادامه دارد...

#اخلاق_محیط_زیستی

منبع:http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=35015


وبلاگ ساحت زیست را برای دیدن مطالب بیشتر دنبال کنید:

http://sahatzist.blogfa.com/


برای ارائه نظرات ارزشمند و انتشار مطالبتان برای ما ایمیل بفرستید:
[email protected]



@sahatzist