محیط زیست نیازمند نظریه پردازی است. نشرو بازنشر مطالب در این کانال به معنای تایید آن ها نیست. صفحه ما در اینستاگرام https://instagram.com/sahat_zist?utm_source=ig_profile_share&igshid=oiuzhhz712pw تماس و پیشنهادات: @sahatzistadmin @AnooshehZahra


معرفی کتاب جامعه شناسی محیط زیست. نویسندگان: شهروز فروتن کیا، عبدالرضا نواح

ناشر: انتشارات جامعه شناسان. سال انتشار: اردیبهشت ۱۳۹۵. 🖋دکتر شهروز فروتن کیا. محیط زیست عمدتا به بررسی علمی رابطه جامعه مدرن با بحران‌ها و مسائل محیط زیست می‌پردازد و به عنوان شاخه‌ای از جامعه‌شناسی به بررسی اشکال مختلف تعامل میان جامعه انسانی و محیط زیست پرداخته و در این میان بیشتر بر ابعاد اجتماعی پیرامون محیط‌های طبیعی و بشرساخته متمرکز است. با افزایش نقش محیط زیست در زندگی اجتماعی و ضرورت شناخت علمی ابعاد گوناگون ارتباط جامعه و محیط زیست، جامعه‌شناسی محیط زیست به سرعت به یک عنوان درسی تبدیل شد و اکنون بیش از سه دهه است که درس جامعه‌شناسی محیط زیست در مراکز آموزش عالی دانشگاه‌های جهان تدریس می‌گردد و دانشجویان رشته‌های مختلف علوم اجتماعی در همان دوره لیسانس با اصول و مبانی جامعه‌شناسی محیط زیست آشنا می‌شوند. بدیهی است اهمیت و ضرورت پرداختن به محیط زیست از نگاه جامعه‌شناسی مستلزم آشنایی دانشجویان علوم اجتماعی با این درس و مطالب آموزشی آن است. فی‌الواقع، در نظر گرفتن جامعه شناسی زیست محیطی به بعنوان واحدی درسی می‌تواند به مقدار بسیار زیادی میزان درک و قابلیت استفاده کنندگان را اعتلا ...
  • گزارش تخلف

استاندار یزد در دفاع از پروژه انتقال آب سرچشمه‌های کارون اعلام کرد:

«آب کارون را می‌بریم و به هیچکس هیچ ربطی ندارد!» من فکر می‌کنم همین جور پیش برود کم کم باید منتظر یک همچین دیالوگ هایی بین استاندار محترم یزد و مردم خوزستان باشیم. لطفا حرکات موزون همراه با رعایت شئونات اخلاقی و ریتم شیش و هشت فراموش نشود …استاندار یزد: بیل و کلنگ اوردیم، کارونتون رو بردیم. مردم خوزستان: بیل و کلنگ ارزونیتون کارون نمی‌دیم بهتون. یزد: لوله و پمپ اوردیم کارونتون رو بردیم. مردم خوزستان: بیل و کلنگ، لوله و پمپ ارزونیتون کارون نمی‌دیم بهتون. یزد: گرد و غبار اوردیم کارونتون رو بردیم. مردم خوزستان: بیل و کلنگ، لوله و پمپ، گرد و غبار ارزونیتون کارون نمی‌دیم بهتون. استاندار یزد: ریزگرد توپ اوریم کارونتون رو بردیم. مردم خوزستان: بیل و کلنگ، لوله و پمپ، گرد و غبار، ریزگرد توپ ارزونیتون کارون نمی‌دیم بهتون. ...
  • گزارش تخلف

دولت محیط زیستی یازدهم: تدبیر‌های مقطعی، ناامیدی‌های مدام

این مطلب تلخیصی است از گزارش منتشر شده توسط پایگاه تحلیل میدان به آدرس. رغم انتقادها و هشدارهای فراوان در خصوص انتقال غیرقانونی آب از سرچشمه‌های کارون به فلات مرکزی، به نظر می‌رسد دولت روحانی قصد عملیاتی کردن این پروژه را داشته باشد. این در حالی‌ست که با استناد به نامه مورخه ۲۵ اسفند ۹۴ سازمان حفاظت محیط زیست کشور با موضوع توقف عملیات اجرایی طرح بهشت آباد، طرح انتقال آب به کرمان فاقد ارزیابی محیط زیستی است. ضمن اینکه مرکز پژوهش‌های مجلس در فروردین‌ماه ۸۷، دفتر فنی آب وزارت نیرو در تیرماه ۸۹، سازمان بازرسی کل کشور در سال ۹۰ نیز با اجرای این پروژه مخالفت کرده و شورای عالی آب کشور نیز در سال ۹۲ از آن به‌عنوان طرحی «غیراصولی، مخرب و غیرقانونی» نام برده است. براساس قانون و مصوبات شورای عالی آب، هیچ پروژه عمرانی بدون اخد مجوز ارزیابی زیست محیطی نباید اجرا و دولت نیز نباید برای این پروژه‌ها اعتبار اختصاص دهد. مردم نهاد محیط‌زیستی پروژه انتقال آب بهشت آباد را «ضد محیط‌‌زیستی» توصیف کرده و نسبت به نابودی کارون و «عواقب محیط ‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی جبران‌ناپذیر» آن هشدار داده‌اند. بنابر انتقاد ...
  • گزارش تخلف

در ستایش اعتراض: «تماشاگران بی تفاوت» فرزاد حسنی

فرزاد حسنی شخصیت آن مرد مستاصل را در میان تشویق حضار و رقص نور و رنگ و دکورهای خوش خط و خال سلاخی می‌کند، با چه پدیده‌ای روبرو هستیم؟ این پرسش نه در جهت روشن شدن رفتارهای یک مجری عصبی بلکه ناظر به رفتار تعجب برانگیز و حامیانه تماشاچیانی است که در آن مکان حاضرند. در حقیقت این که خاصیت رسانه‌های جمعی باعث می‌گردد تا مجریانی همچون حسنی به ناگاه در طبقه‌ای متفاوت از پایگاه خانوادگی و تحصیلاتی خود پرتاب شوند و رفتارهای جنون آمیز از خود نشان دهند بیشتر نیازمند کنکاش روانشناسانه است, اما این که رفتارهای بیمارگونه یک مجری از سوی عده‌ای از تماشاگران حاضر مورد تشویق قرار بگیر نیازمند ورود جامعه شناسان است. اینکه «اکسیر» تلوزیون را مقصر تبدیل انسان‌ها به حیوانات مزرعه قصه حسنک جلوه داد که هر صبح چشم به راه دستان او برای سیرکردن مغزهایشان هستند نگاه بسیار بدبینانه‌ای درباره رسانه دانسته شود! با این حال اتفاق برنامه اکسیر را از جنس شادی هیجان انگیز تماشاچیان سربریدن یک خبرنگار در سرزمین‌های تحت تسلط داعش دانست، از جنس جمعیت عظیم نظاره گران یک مراسم اعدام صبح گاهی یا به اپیدمی فیلم برداری موبایلی از ...
  • گزارش تخلف

دکتر فاضلی معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری:

جالب نیست بپرسیم چرا دادگاه ویژه جرایم اقتصادی و دادگاه مطبوعات داریم اما دادگاه محیط زیست نداریم؟ آیا جرایم احتمالی مطبوعات بزرگ‌تر و فاجعه‌بارتر از جرائم کسانی است که بسیاری از منابع کشور را به نام توسعه و پیشرفت به نابودی کشاندند؟. خسارت مفسدان اقتصادی، کمتر از خسارتی است که برخی بوروکرات‌ها به محیط زیست و منافع ملی وارد کردند؟ ارزش اقتصادی تالاب‌های خشک‌شده، جنگل‌های از بین رفته، رودخانه‌های آلوده‌شده، زمین‌های شورشده بر اثر ساخت سدها، هوای آلوده‌شده با بنزین غیراستاندارد، و ده‌ها سرمایه دیگر کمتر از منابع به‌ تاراج‌رفته توسط رانت‌خوارهای نفتی است؟. ساحت زیست: محلی برای اندیشیدن‌های محیط زیستی. ...
  • گزارش تخلف

چرایی مغفول ماندن محیط زیست.. قسمت پنجم: بی عدالتی قضایی. فاضلی

این مقاله در شماره ۳۱ مجله اندیشه پویا با عنوان «باید خشمگین باشیم: بحران محیط زیست و مسئولیت علوم اجتماعی» منتشر شده است. غیاب ارزیابی، غیاب دادگاه …. پیامدهای اجتماعی اقدامات مؤثر بر محیط زیست و پروژه‌های توسعه در سال‌های گذشته به درستی ارزیابی نشده یا نتایج ارزیابی‌ها تأثیرگذار نبوده است. ارزیابی‌های محیط زیستی در دنیا پیشرفت کرد و پس از «ارزیابی‌ تأثیرات محیط‌زیستی» و «ارزیابی تأثیرات اجتماعی»، در قالب «ارزیابی محیط زیستی استراتژیک» که در برگیرنده ابعاد اجتماعی و محیط زیستی تحلیل توسعه است ارتقا پیدا کرد. قانون انجام مطالعات ارزیابی محیط زیستی در ایران وجود داشته اما اجرای آن چنان ناقص بوده که از مشاهده وضع فعلی محیط زیست می‌توان کیفیت اجرای قانون را دریافت. شوربختانه بسیاری از شرکت‌های مشاور فعال در زمینه محیط زیست، با علم به نواقص پروژه‌ها، آن‌ها را تأیید کرده‌اند. وقتی کارفرمای ارزیابی‌ها، همان نهاد یا سازمان مجری پروژه‌ها باشد، نتیجه به‌دست آمده کاملاً محتمل است. گزارش‌های ارزیابی نیز عموما منتشر نشده در کتابخانه‌ها باقی مانده‌اند یا مهر محرمانه بر آن‌ها نقش بسته است. تا زمانی ...
  • گزارش تخلف

هلنا نربرگ هاج موسس مدیر سازمان «آینده‌های محلی» (Local Futures) است که پیشتر با نام جامعه بین المللی اکولوژی و فرهنگ (ISEC) شناخت

آینده‌های محلی یک سازمان غیر انتتفاعی است که «وقف احیای تنوع فرهنگی و زیستی و تقویت جوامع و اقتصادهای محلی در سراسر جهان شده است.». هاج نویسنده کتاب آینده‌های باستانی (Ancient Futures)، درباره سنتهای اجتماعی و اقتصادی موجود در منطقه هیمالیایی لاداک و تغییرات به وجود آمده در آن در اثر جهانی سازی است. او به عنوان یکی از منتقدین شناخته شده جهانی سازی اقتصاد، به همراه جری مندر، داگ تامپکینز، واندانا شیوا، مارتین کور و تعدادی دیگر، مجمع بین المللی جهانی سازی را در سال ۱۹۹۴ پایه گذاری کرد. وی یکی از طرفداران پیشروی محلی سازی به عنوان پادزهر مشکلات نشات گرفته از جهانی سازی است و در همین راستا موسسه همکاریهای بین المللی محلی سازی (IAL) را راه اندازی نموده است. هاج همچنین تهیه کننده فیلم اقتصاد شادی (The Economics of Happiness) است که به آفات جهانی سازی اقتصاد برای اکوسیستم کره زمین و زندگی اجتماعات انسانی ساکن آن می‌پردازد و محلی سازی اقتصاد را به عنوان راه حلی برای برون رفت از این وضعیت معرفی می‌کند … دیدن این فیلم با زیرنویس فارسی به آدرس زیر بروید:. ...
  • گزارش تخلف

معرفی فیلم:.. اقتصاد شادی. ژانر: مستند

مدت زمان: یک ساعت و هشت دقیقه. قابلیت دسترسی: جهانی. (زیرنویس فارسی برای این فیلم توسط کانال ساحت زیست تهیه شده است). شادی (The Economics of Happiness) مستندی است که دلیل بزرگ بحرانهای جهان معاصر را معرفی می‌کند: جهانی سازی اقتصاد. این فیلم به صورت مشروحی به آفتهای بزرگ جهانی سازی می‌پردازد و نشان می‌دهد ریشه بحرانهایی که هم اکنون با آنها دست به گریبانیم، از قبیل بحران زیست محیطی، درگیریهای منطقه‌ای، بحران‌های اجتماعی و … چگونه با جهانی سازی اقتصاد و تسلط ابرشرکت‌ها، بانک‌ها و موسسات مالی بین المللی پیوند خورده است. همچنین این فیلم نشان می‌دهد که جهانی سازی اقتصاد در واقع امتداد سلطه استعماری است که با در هم شکستن اقتصادها و فرهنگهای محلی هم اکنون بر جسم و روح و زندگی مردمان سیاره سیطره یافته است. این فیلم اما تنها از درد سخن نمی‌گوید و این شاید مهمترین تفاوت آن با دیگر رویکردهای انتقادی است. اقتصاد شادی راهی را برای برون رفت از وضعیت فعلی پیشنهاد می‌کند که گرچه جدید نیست، ولی نویدبخش و عملی به نظر می‌رسد: بازآفرینی اقتصادهای محلی یا محلی سازی اقتصاد. فیلم با تهیه کنندگی هلنا نربرگ هاج ...
  • گزارش تخلف

رهبران سیاسی همچنان به شدت به دنبال قراردادهای تجاری هستند که از جمله می‌توان به ایجاد شراکت ترنس-پاسفیک (TPP) و شراکت تجاری و سرم

طبق گزارشی که اخیرا منتشر شده، «بخش سرمایه گذاری TPP به سرمایه گذاران خارجی، شامل تعدادی از بزرگترین ابرشرکتهای حوزه سوخت‌های فسیلی حقوق گسترده جدیدی برای به چالش کشیدن قوانین حفاظت اقلیمی اعطا می‌کند.» این معاهدات جدید به میزان زیادی اثرات منفی مقرارات زدائی از تجارت را، از طریق توسعه دایره شمول بند ISDS به منابعی مانند ذغال، نفت و گاز طبیعی در سرزمین‌های فدرال و آب‌های سرزمینی، افزایش می‌دهند. ...
  • گزارش تخلف

اغلب قراردادهای بین المللی «تجارت آزاد» بندهای مربوط به حل و فصل مناقشات دولت-سرمایه گذار (ISDS) را شامل می‌شوند که به ابرشرکت‌ها

چنین پرونده هایی در شورای حل اختلاف غیر قابل پیگردی متشکل از سه وکیل تجاری مطرح می‌شوند. قوانین مربوط به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از مقررات ISDS مستثنا نمی‌شوند.
  • گزارش تخلف

به علت دنبال کردن شیداگونه رشد اقتصاد جهانی، هزاران گونه زیستی در معرض انقراض قرار گرفته اند و – در صورتی که تغییرات اقلیمی شدت یا

تلاش‌ها برای کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای در حالی که مقیاس اقتصاد افزایش می‌یابد به نظر نهایتا تقلایی بیهوده خواهد بود.
  • گزارش تخلف

تغییر اقلیمی یا تغییر سیستم؟.. قسمت یازدهم.. 🖋 مترجم: مسلم یوسف زاده

به علت دنبال کردن شیداگونه رشد اقتصاد جهانی، هزاران گونه زیستی در معرض انقراض قرار گرفته اند و – در صورتی که تغییرات اقلیمی شدت یابد – سیاره زمین ممکن است برای انسان هم غیر قابل سکونت شود. تلاش‌ها برای کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای در حالی که مقیاس اقتصاد افزایش می‌یابد به نظر نهایتا تقلایی بیهوده خواهد بود. پیوسته برای مقررات زدائی بیشتر از تجارت یکی از نمونه هاست. مقررات زدائی از تجارت نه تنها تغییرات اقلیمی را با مکانیزم‌های گفته شده در بالا سرعت می‌بخشد، بلکه اعمال سیاست‌های کاهش دهنده انتشار گازهای گلخانه‌ای را نیز برای دولت‌ها دشوارتر می‌سازد. به عنوان مثال اغلب قراردادهای بین المللی «تجارت آزاد» بندهای مربوط به حل و فصل مناقشات دولت-سرمایه گذار (ISDS) را شامل می‌شوند که به ابرشرکت‌ها اجازه می‌دهد آن دسته از قوانین محلی و ملی را که منافعشان را کاهش می‌دهد به چالش بکشند. چنین پرونده هایی در شورای حل اختلاف غیر قابل پیگردی متشکل از سه وکیل تجاری مطرح می‌شوند. تا کنون در بیش از ۵۰۰ مورد از امکانات بند ISDS استفاده کرده اند تا قوانین و مقررات دولتی – شامل قوانین زیست محیطی را به چ ...
  • گزارش تخلف

«پنج دولت در فاجعه سد گتوند مسئول هستند»

این مطلب برگرفته از سایت دویچه وله فارسی می‌باشد …وزیر پیشین کشاورزی احداث سد گتوند را جنایتی در حق سرزمین ایران می‌داند. مجری طرح مطالعاتی آسیب‌شناسی سد گتوند نیز احداث آن را یک اشتباه ملی می‌خواند و می‌گوید این سد در شورتر شدن آب کارون سهم دارد. سد گتوند در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهری به همین نام در استان خوزستان قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین سدهای ساخته شده در مسیر رودخانه کارون محسوب می‌شود. آغاز احداث این سد به دوران ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی بازمی‌گردد. تکمیل آن در دو دولت محمد خاتمی ادامه یافت تا این که در نهایت در سال ۱۳۹۰ در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد به طور رسمی افتتاح شد. بی‌توجهی به ویژگی‌های زیست محیطی مکان احداث سد گتوند و نزدیکی مخزن آن با سازندهای نمکی گچساران از سالیان پیش به شور شدن آب ذخیره شده پشت آن و آلوده‌تر شدن آب کارون منجر شده است. دولت یازدهم از دی‌ماه ۹۳ مسئولیت طرح مطالعاتی آسیب‌شناسی سد گتوند را به موسسه آب دانشگاه تهران واگذار کرد اما با گذشته نزدیک به یک‌سال و نیم هنوز تصمیم مشخصی در مورد این سد گرفته نشده است. سایت خبری «تابناک»، سه‌شنبه ۱۴ اردیبهشت ...
  • گزارش تخلف

دکتر فاضلی معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری:

علوم اجتماعی وظیفه داشته است در تصریح واژه مردم نقش ایفا کند. جامعه‌شناسان وظیفه داشتند بگویند خیر جمعی، خیر فردی و خیر سازمانی به ندرت بر هم منطبق می‌گردند و «مردم» واژه‌ای مبهم است که جایگزین پیچیدگی ناشی از عدم تطابق این سه نوع منفعت می‌شود. هر کس از این واژه استفاده می‌کند باید معلوم سازد که مرادش از واژه «مردم» چیست؟ مردم یکسان نیستند، و بسته به جایگاه طبقاتی، محل زندگی، قدرت سازماندهی و هزاران عامل دیگر، با یکدیگر متفاوت هستند. وقتی گفته می‌شود کاری برای خیر مردم انجام می‌گیرد، باید مشخص شود که برای چه کسی و با چه منافعی صورت می‌گیرد. آبی کشور، به نام مردم مصرف شده است، اما معلوم نیست که این مردم همان کسانی هستند که در سیستان در معرض طوفان شن و خاک ناشی از خشک شدن تالاب هامون زندگی می‌کنند، یا مردمی که در شمال تهران با یارانه آب و انرژی، آب را تا طبقات بالای برج‌ها و پنت‌هاوس‌ها منتقل می‌کند؟. ساحت زیست: محلی برای اندیشیدن‌های زیست محیطی. ...
  • گزارش تخلف

چرایی مغفول ماندن محیط زیست. قسمت چهارم: تقلیل هدف به ابزار.. 🖋دکترمحمد فاضلی

این مقاله در شماره ۳۱ مجله اندیشه پویا با عنوان «باید خشمگین باشیم: بحران محیط زیست و مسئولیت علوم اجتماعی» منتشر شده است. ساده‌سازی‌شده. بحران محیط زیست در ایران متأثر از پیچیدگی‌هایی است که ساده‌سازی شده‌اند. نوعی تقلیل‌ صورت گرفته است. تقلیل هدف به ابزار، یکی از مسیرهای طی شدن فرایند بروز بحران بوده است. برای مثال، هدف هر کشوری امنیت غذایی است، اما این هدف در تمامی سال‌های گذشته به امنیت کشاورزی تقلیل یافته است. می‌توان امنیت غذایی را با ایجاد کشاورزی رقابتی، ترکیب درستی از واردات و صادرات آب مجازی، بهبود فناوری، ارتقای دانش کشاورزان، سیاست‌های تجاری مناسب و سیاست خارجی کارآمد به ارمغان آورد. اما امنیت غذایی در ایران به امنیت کشاورزی – به هر قیمتی – تقلیل یافته است. توسعه از فرایند به پروژه، سازوکار خطرناک دیگری در مسیر پیدایش بحران بوده است. ...
  • گزارش تخلف