رویکردهای نوظهور محیط زیستی:. «نقد بوم گرا، رویکردی نو در نقد ادبی». قسمت سوم

رویکردهای نوظهور محیط زیستی:
«نقد بوم گرا، رویکردی نو در نقد ادبی»
قسمت سوم

🖋زهرا پارساپور
@sahatzist
منتقدان بوم گرا به دنبال نگاههای متنوع به طبیعت هستند که برخاسته از تنوع فرهنگی و تنوع اقلیمی است و در ادبیات ملل مختلف متجلی شده است. ژانر نوشته های طبیعت به این دلیل برای آنها اهمیت دارد که نویسنده تجربه مستقیم و شخصی خود را از طبیعت بیان می کند و دیگر از طبیعتی سخنی نمی گوید که خود در عالم خیال آن را ساخته است. ژانر وسیع نوشتار طبیعت توصیفی صمیمی، واقعی و جزئی به شکل منثور از محیط طبیعی است که احساس و درک برجسته ی نویسنده را آشکار می کند. این شکل از ادبیات در انگلیس به گونه ای گسترده در اثر بسیار مشهور گیلبر وایت_تاریخ طبیعی و قدمت سلبومه (1789)_ بنیان نهاده شد. این اثر نگاه نزدیک و مهربان او به حیات وحش و موقعیت طبیعی در ناحیه خاص از انگلستان روستایی بود. در آمریکا نمونه ی متقدم، نوشتار طبیعت «سفر به کارولینا، جورجیا و فلوریدا»،(1791) از ویلیام برترام بود. از آثاری که به پیروی او نوشته شد و نمونه برجسته در این ژانر بود، اثر هنری دیوید ثوارو با نام «والدن»است.
@sahatzist
ارو در این اثر به زندگی و دغدعه های اقتصادی و شغلی آن با دیدی منفی می نگرد و زندگی در دل طبیعت را به دلیل آرامش و سادگی خاصش ترجیح می دهد. در این اثر به نوعی تقابل میان طبیعت و شهر و فرهنگ شهری را ملاحظه می کنیم؛ تقابلی که در آثار دیگر میان زندگی شهری و روستایی مطرح می شود. دیدگاه واقع گرایانه ای که در نقد بوم گرا مطرح است، تا حدودی از این تقابل دور است و تلاش می کند این دو را با هم آشتی دهد.
@sahatzist
فاجعه نوشت ها (The writing of disaster) نیز از انواع ادبی جدیدی هستند که در مطالعات ادبیات و محیط زیست به آن ها توجه شده است. در این آثار به مشکل خشونت و قساوت در ادب معاصر و مدرن پرداخته می شود. برای مثال، آسیب هایی که در جنگ اعراب و اسرائیل چه به لحاظ روحی و روانی و چه به لحاظ نفوس انسانی به وجود آمده است، آسیب های ناشی از زندان ها مثل زندان ابوغریب، نسل کشی ها، تبعیض نژادی ها، فاجعه هیروشیما و غیره که در ادبیات معاصر بازتاب یافته است و باید به آنها پرداخت. کتاب «فاجعه نوشت» اثر موریس بلانشو نمونه ی این نوشته هاست.
@sahatzist
به هر حال، نقد بوم گرا دیدگاهی میان رشته ای است که می توان به وسیله آن نگرشی تازه با ملاحظات زیست محیطی به آثار ادبی داشت. هرچند برخی از ژانرهای ادبی مثل نوشتار طبیعت و فاجعه نوشت ها در این نقد بیشتر مورد توجه واقع می شوند، نقد بوم گرا تمام آثار ادبی را در طول تاریخ در بر می گیرد. اما در این میان، نوشتار طبیعت جایگاه خاصی دارد. بررسی چگونگی بازتاب محیط زیست در شعرها و.داستانها در طول تاریخ ادبیات، نقش شرایط محیطی در شکل گیری آثار ادبی، تلفیق و پیوند میان گفتمان ادبی و گفتمان زیست محیطی و بررسی برجستگی نقش مکان و موقعیت در آثار ادبی از موضوعات این نوع نقد است. نقد بوم گرا در پیوند با سایر دیدگاه های نقد است، زیرا بزرگ ترین دغدغه آن یعنی محیط زیست، مفهوم گسترش یافته ی اصطلاحاتی مانند setting, place, milieu, background و landscape است که در سایر رویکردهای نقد ادبی لحاظ می شوند. در نقد بوم گرا تلاش می شود زمینه در حد مقوله هایی مثل نژاد، طبقه و جنسیت اهمیت پیدا کند، زیرا هم در شکل و.هم در محتوای آثار ادبی تأثیرگذار است.
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی نقد ادبی
#نقد_بوم_گرا
@sahatzist
http://s1.upzone.ir/24161/Book_flower_grass.jpg