سرو سخنگو
سرو سخنگو

کانال دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن 📖عُصاره‌ی "تاریخ،ادبیات،فرهنگ و تمدّن" در جهان‌بینی و اندیشه‌های: استاد محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن 💎سـلطان نثــر معاصــر و 💎سـرو سُخنگوی ایـران

سرو سخنگو
سرو سخنگو
۰۶:۳۳ ۱۳۹۷/۱۲/۲۹

… آن روز صبح تنها صبحی از سال بود که همگی صبحانه‌ی مفصل می‌خوردند، با این آش، که می‌توان گفت نشانه‌ی وداع با زمستان بود و آخرین غذ
یک یا دو روز پیش از رسیدن عید، چار وادارهای زغال‌کش که از شهر می‌رسیدند، بارشان شیرینی و سورسات عید بود. عطارها می‌دادند خرما و کشمش و نخودچی و انجیر و حلواهای ارزان قیمتی که از شیره‌ی انگور و مغز گردو درست می‌شد، بیاورند، که به مصرف عید فقیرترها می‌رسید، زیرا آنها دسترسی به خرید حلوای اصلی نداشتند. بنابراین این کاروان پیش از شب عید، کاروان مخصوصی بود. علاوه بر آن، مقدار اضافه‌تری قند و چای و ادویه و پارچه با خود می‌آورد. شیرین کننده‌ی کام و نو نوار کننده‌ی کسانی بود که در ده دستشان به دهنشان می‌رسید. شیرینی در زندگی مردم آن زمان اهمیت بسیار داشت، زیرا خیلی کمتر از آنچه بدن احتیاج داشت به آن می‌رسید. به چربی، به علت وجود گوسفند کم و بیش دسترسی بود، ولی شیرینی جزو نوادر به شمار می‌رفت. از این‌رو وجود آن با عید و عیش و عروسی و سور وابسته شده بود …‌اول. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۰۷:۴۸ ۱۳۹۷/۱۲/۲۸

‍. شماره ۱۶ …جلد دوم جام جهان‌بین. (مجموعه‌ی سخنرانی‌ها و مقاله‌های ادبی)
🌷🌷🌷🌷🌷. من از اینکه در سرزمینی به دنیا آمده‌ام که زبانش فارسی است، خود را بهره‌ور از موهبت بزرگی می‌دانم، و همواره شاکر و قدردان بوده‌ام. زبان فارسی نه تنها دارای چند شاهکار بی‌نظیر است (که چون قابل ترجمه نبوده‌اند، تنها فارسی زبان‌ها می‌توانند به عمق ارزش آنها پی برند)، بلکه اهمیت یگانه‌ی دیگری نیز دارد و آن این است که همه‌ی بار ادراک و احساس قوم ایرانی را در طی هزار و صد سال تاریخ بر دوش کشیده. زبان‌های دیگر این بار را با هنر - که نقاشی و موسیقی و مجسمه‌سازی باشد - تقسیم می‌کرده‌اند، ولی در ایران بعد از اسلام، زبان شعر جورکش همه شده است؛. بنابراین ما وقتی شعر شعرای بزرگ خود را می‌خوانیم، تاریخ فکر و تاریخ تحول جامعه، و تاریخ سیر روان او را نیز مرور می‌کنیم؛ و از طریق این شعر نقبی می‌زنیم به شناخت گذشته. بدین گونه شعر فارسی هم بالا برنده بوده است و هم آگاه کننده. ما، گمشده‌ها و کمبودهای زندگی خود را در هنر می‌جوییم و از طریق آن محدودیت خود را تبدیل به نامحدود می‌کنیم. در یک آن، زندگی حقیر روزمره و تنگ و ننگ‌هایش، گستردگی قرون به خود می‌گیرند. باز می‌گردیم به دوره‌هایی که دیگر بعد زمان ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۱۸:۳۱ ۱۳۹۷/۱۲/۲۷

‍ از بیست و پنجم اسفند دیگر زمستان رفته و بهار سر زده بود
پنج روز آخر اسفند را «پنجه» می‌گفتیم، که از قدیم‌ترین زمان از روزهای پر معنای سال بوده بود، زیرا می‌بایست مقدمات آمدن نوروز را فراهم کند. این نوروز، به هر حال و در هر خانه، ولو با مقداری گرفتاری، عادت شده بود و جزو حکم بود که امید تازه برانگیزد. در کنار خانه تکانی، سایر نظافت‌های گاه بگاهی نیز که در طی سال نشده بود، می‌شد: چراغها و لامپاها، سماور، و شیشه‌های پنجره و ظرف‌های مس را می‌دادند سفید کنند. همه‌ی گوشه‌های دور دست منزل رفته می‌شد. رخت‌های بهاری را می‌شستند و روی بند می‌انداختند، و آنگاه تهیه‌ی خوراکیهای خاص نوروز بود. شیرینی که به آن «حلوا» می‌گفتند البته از شهر آورده می‌شد. ولی این شیرینی پادزهری داشت که می‌بایست آن را در همان خانه تهیه کرد و آن عبارت بود از آنچه که در مجموع «آب کرده» می‌گفتند، یعنی میوه‌های خشک ترش و شیرین چون آلو، قیسی، آلبالو، برگه‌ی شفتالو و زرد آلو که در آب خیس می‌شد. از این «آب کرده» رسم بود که یک لیوان به هر مهمانی که وارد خانه می‌شد خورانده شود، زیرا فرض بر این بود که اشخاص با خوردن شیرینی و تنقلات گرمیشان می‌کند، و نوشابه‌ی میوه‌ی خشک، آن گرمی را دفع ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۲۳:۲۶ ۱۳۹۷/۱۲/۲۶

فاصله‌ی میان حکومت و مردم از تفاوت میان ادعا و عمل پدید می‌آید
اگر یک حکومت بد، اقرار به بدی خود داشته باشد، و صریح بگوید که من اینم که هستم، چندان ناگوار نیست؛. ولی وقتی می‌گوید که در خط دین حرکت می‌کند، عالمان و صوفیان ظاهر‌الصلاح را همدست خود دارد، و آنگاه اعمالش خلاف دین باشد، در برابر چنین حکومتی جز آنکه واکنش معارض فکری ایجاد گردد، یعنی در برابر وارونه، وارونگی نهاده شود، و در برابر معروف‌های قلب شده منکرها جای گیرند، چاره‌ای دیده نمی‌شده. من گمان می‌کنم که راز کاربرد آن همه اصطلاحات ضد شرع که در طی تاریخ این هزار ساله به کار رفته، و چنان جا افتاده که حتی بعضی از متولیان متذوق شرع هم از تکرار آنها ابا نورزیده‌اند، و مثلا کسانی که به عمر خود لب به شراب نیالوده بودند، در شعر با تمجید از آن یاد کرده‌اند، در این است …. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. 🆔 ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۲۲:۰۳ ۱۳۹۷/۱۲/۲۵

در رواج کتاب، ممکن است به طور موقت عوامل دیگر _ که ارتباطی با خود کتاب ندارند_ تأثیر کنند؛ چون: مقام اجتماعی یا رسمی نویسنده، تبلی
این حال را می‌توان به «شهرت عرضی» تعبیر کرد. مثلا: چون نویسنده صاحب مقام یا عنوان خاصی است، یا هوادارانی دارد، یا کسانی از او می‌ترسند، یا با او کار دارند، یا بر سر سفره‌اش می‌نشینند، شهرت کاذبی برای کتابش ایجاد می‌شود که البته لرزان و گذرنده است. تبلیغ نیز برای مدت کوتاهی می‌تواند مؤثر واقع شود. کسانی که عقلشان توی چشمشان است، همین که اثری مورد تبلیغ قرار گرفت، به سوی آن ربوده می‌شوند. چون در دوران ما تبلیغ از خدمتگزاران حلقه به گوش و مزد بگیر تجدد شده است، این عده پیروی از تبلیغ را همگامی با تجدد می‌شناسند. و اما مد پرستی خود خواهر توأمان تبلیغ است. یک چیزی مد می‌شود، برای آنکه عمله و اکره‌ی* تجدد به سوی آن رو برده‌اند اینان به سوی آن روی می‌برند، برای آن که بوی تجدد از آن می‌آید. (*اکره: کارگران). ‌بین. ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۲۲:۳۷ ۱۳۹۷/۱۲/۲۴

امروز هیچ ادبیاتی نمی‌تواند از نقاد بی‌نیاز باشد
اگر نقد درست نباشد ارزش‌ها به هم آمیخته می‌شوند و خواننده سر در گم می‌گردد و محیط ادبی تا حدی حالت محیط «بالماسکه» * پیدا می‌کند که در آن کسی نمی‌داند با چه کسی سر و کار دارد. نمی‌گویم ذوق و تشخیص خواننده سرانجام راه خود را پیدا نمی‌کند؛ ولی این کار، زمان می‌خواهد. کار نقاد تنها راهنمایی خواننده در کشف لطایف و ضعف‌های اثر نیست؛ برای صرفه‌جویی در وقت نیز هست. آنچه را که خواننده پس از چندی و به مرور خواهد دریافت، نقد همین الان به او می‌آموزد. بدیهی است که همه‌ی حرف ما بر سر نقد درست است؛ وگرنه نقد ناسالم و مغرضانه، خواننده را به جای راهنمایی، گمراه می‌کند … (*بالماسکه: مجلس رقص که در آن با لباس مبدل و نقاب شرکت می‌کنند. کنایه از نشناختن اصل). ‌بین. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. 🆔 ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۰۹:۳۵ ۱۳۹۷/۱۲/۲۴

‍ ‍ 🌷🌷 نه ویژگی روشنفکر 🌷🌷.. (در خانه‌ی هنرمندان ایران)
❇️ روشنفکر واقعی؛ چه ایرانی و چه غیر ایرانی، چه مذهبی و چه سکولار، باید ۹ ویژگی داشته باشد؛. به بیان دیگر داشتن این ۹ ویژگی در یک فرد، او را تبدیل به یک روشنفکر واقعی می‌کند:.۱-نخست یک روشنفکر موفق، روشنفکری را شغل و حرفه‌ی خود نمی‌داند و یا حتی آن را جزو علقه‌های خود بر نمی‌شمارد. روشنفکر موفق، فردی رایگان بخش است. فرآیند هستی، رایگان بخش است که چیزهای بسیاری را به طور رایگان در اختیار ما می‌گذارد. این رایگان بخشی وقتی در فرد محقق می‌شود، ارزشی بزرگ و بی‌همتا دارد، چرا که این فرد می‌تواند داشته‌های خود را به طور رایگان در اختیار هموطنان خود قرار دهد. ۲-ویژگی دوم این است که روشنفکر باید حقیقت طلب باشد و همواره در مسیر حقیقت گام بر دارد و برای رسیدن به آن تلاش کند. یک روشنفکر واقعی به دنبال ایدئولوژی‌ها نمی‌رود، او تنها به دنبال حقیقت است … ۳-ویژگی سوم یک روشنفکر این است که او آکادمسین به معنای یک فرد دانشگاهی صرف نیست، بلکه او در میان جامعه نیز حضور دارد … ۴-ویژگی چهارم این است که یک روشنفکر موفق، نماینده و سخنگوی مردم نیست، روشنفکر نباید از مردم اطاعت کند، روشنفکر باید مردم را داوری ک ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۱۷:۳۸ ۱۳۹۷/۱۲/۲۳

فکر، به‌طور کلی زاییده‌ی کمبودهای زندگی است؛. اگر این کمبودها نبود، نیازی به اندیشیدن پیدا نمی‌شد
انسان موجود متفکر گشت برای آنکه بیش از هر جاندار دیگری به نقص خود واقف است. نقص وجود آدمی بیهوده نیست، هدفدار است، انگیزه‌ای است برای آنکه او در جهت کمال بکوشد، مانند مرغ‌های منطق‌الطیر عطار. بنابراین مقصود زندگی می‌شود:. سیر، تلاش، حرکت …‌بین. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. 🆔 ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۲۰:۱۶ ۱۳۹۷/۱۲/۲۲

‍. شماره۱۵.. ‌بین
(مجموعه مقالات در زمینه‌ی نقد ادبی و ادبیات تطبیقی). 🌷🌷🌷🌷🌷. در این دنیای گذرا که فردوسی آن را «سپنجی» می‌خواند، هر یک از ما در واقع غریبی بیش نیستیم، که می‌کوشیم تا پناهگاهی بجوییم. ادب فارسی نیز پناهگاهی بود، که مرا در زیر سایه‌ی همایون خود داشت. درست است که طی روزگاران، در سراسر جهان، اندیشه‌های نیرومندی به کار افتاده و سخنان بسیاری گفته شده است، ولی ما هم می‌توانیم دلخوش باشیم که وابسته به زبانی هستیم که هیچ چیز نیست که در آن گفته نشده باشد، آن هم با لطیف‌ترین بیان. گذشته از آن، ادب فارسی، بار سنگین تاریخ غم‌آلود ایران را بر پشت دارد، و یک سرگذشت شنیدنی و عبرت آموز از آن می‌سراید. اگر این آثار پدید نیامده بودند، می‌توان پنداشت که ایران این هزار ساله تا چه پایه می‌توانست کدر، خاکستری و ملال آور باشد. زبان فارسی به فریاد ایرانی رسید، و او را از غربت و بی‌پناهی نجات داد. عربها لقب «عجم» به او داده بودند، یعنی لال‌گونه و درمانده، ولی نبوغ و غیرت مردمش از گریبان فارسی دری سر برآورد و او را از «عجم» بودن به «ایرانی» بودن ارتقاء داد. ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۱۶:۱۳ ۱۳۹۷/۱۲/۲۲

بشر امروز بیشتر از همیشه احتیاج به پند و تسلی دارد، خود را نجات یافته می‌پندارد و در واقع هنوز نجاتی نمی‌شناسد؛
اوهامی را جانشین اوهامی دیگر کرده است و به این دل خوش است که از این پس گول نخواهد خورد زیرا جز به آنچه قابل لمس و محسوس است اعتقاد ندارد …. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. 🆔
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۱۴:۴۲ ۱۳۹۷/۱۲/۲۱

‍ ‍ ‍ 🌷تاریخ بخوانیم🌷. بخش دوم؛
تاریخ بخوانیم، این آسان‌ترین راه است که عمر خود را دراز کنیم؛ آن را تا سپیده ‌دم تمدنها جلو ببریم، تا به دورانی که نیاکان دیرینه‌ی ما با معصومیت ساده دلها، بر این آسمان پر ستاره و لاجورد درخشان نگاه می‌کردند، و از آن امیدها داشتند؛ انتظارهایی که تا امروز، با آنکه چندین هزار سال از آن زمان می‌گذرد، هیچ یک برآورده نشده است، و ما جز آنکه خود را به ابزار مجهز کرده‌ایم، برتری دیگری بر آنها نداریم و قادر به گشودن هیچ یک از گره‌های اصلی نبوده‌ایم:. مانند آنان بیمار می‌شویم، فرسوده می‌شویم، عشق و هجران داریم، به پایان راه می‌رسیم و می‌میریم، و بیش از آنان از فردای خود باخبر نیستیم …فایده‌ی تاریخ را بهره‌وری از تجربه‌ی پیشینیان گرفته‌اند، ولی خوش‌ترین نصیبی که آن به ما می‌دهد آن است که برای ما تسلی است. به ما می‌گوید که هزاران هزار هزار از گذشتگان، مسافر همین راه بودند، آن را پیمودند و در دهانه‌ی افق بی‌انتها ناپدید شدند:. گفتند فسانه‌ای و در خواب شدند …. چه بزرگ بودند و چه حقیر، همه‌ی آنان کوله‌بار رنج و امید و شادی خود را بر پشت داشتند؛ و در میان آنان عده‌ای نام‌آور بوده است که صدایی از آنان ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۱۲:۴۹ ۱۳۹۷/۱۲/۲۰

‍ ‍ ‍ 🌷تاریخ بخوانیم🌷. بخش اول؛
تنها در روبرویی با تاریخ است که ما می‌توانیم پشت سر خود را ببینیم. آینده ناپیداست؛ و آنسو که جهان دیگر باشد، از آن ناپیداتر، پس ما می‌مانیم و گذشته، همان چند هزار سالی که در چینه‌دان تاریخ ضبط شده؛ دور و مبهم، ولی نه عاری از گویایی …انسان در پی چه بوده است؟ بیش از هر چیز در پی آن که این زندگی که به او ارزانی گردیده از دست داده نشود، و به دنبال این مقصود به دامن انواع کوشش‌ها، ترفندها، ساحری و خیالگری دست زده است، و سرانجام چون دیده است که پایدار کردن هستی ناممکن است، بر آن شده است تا کیفیت را جانشین کمیت نماید. از آنجا که نمی‌شد پیر نشد، نمی‌شد نمرد، راهی جز این نمی‌ماند که زندگی از جهت «عرض» دراز گردد. اینجاست که امر گزینش در کار می‌آید:. میوه‌ی بهتر، شکار بهتر، منظره‌ی دلنشین‌تر، جفت بهتر، نیرو و نفوذ بیشتر … و از همین‌جا زیبایی، جای پای خود را در زندگی می‌نمایاند و از جهتی مرادف با خوبی قرار می‌گیرد؛ سر بی‌قرار خود را در گهواره‌ی آهنگ می‌آرماند. با مرگ چه می‌شود کرد؟ آن هم راهی دارد:. تخیل، دنیای دیگری را در برابر او می‌نهد؛ دنیایی درست شبیه به همین دنیا، منهای کمبودهایش، آدمی باید ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۲۲:۴۰ ۱۳۹۷/۱۲/۱۹

می‌توان تصور جامعه‌ای را کرد که از مذهب بریده و می‌خواهد با فرهنگ خالص زندگی کند، اما چنین جامعه‌ای باید از لحاظ فرهنگی در حد خیلی
در این صورت، اعتقاد به نفس نیکی، جای امر و نهی مذهبی و ثواب و عقاب را می‌گیرد و نیز عشق به انسانیت، جای دستور الهی که منشاء بیم و امید است. تنها در یک جامعه‌ی بسیار تلطیف شده و آگاه است که مذهب در خاصیت دوگانه‌ی آرامش بخشی و اخلاق گذاری خویش می‌تواند جای خود را به فرهنگ بدهد، و اگر جامعه به این حد نرسیده بود، اختلال‌های زیادی ایجاد می‌شود …. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. 🆔 ...
  • گزارش تخلف
سرو سخنگو
سرو سخنگو
۱۶:۴۸ ۱۳۹۷/۱۲/۱۹

تنها جانشینی که بتوان برای مذهب تصور کرد، همزاد او فرهنگ است
بشر تا امروز با مذهب و فرهنگ هر دو زندگی کرده است. نسبت ترکیب این دو در جوامع مختلف و دوره‌های مختلف و نزد افراد گوناگون فرق می‌کرده: گاهی به مقدار مساوی، گاهی مذهب بیشتر و فرهنگ کمتر، و گاهی بر عکس …. 💎کانال دکتر محمد‌علی اسلامی‌ندوشن. 🆔 ...
  • گزارش تخلف
گزارش این نوشته