✳️ نکاتی پیرامون وقایع ارزى اخیر در کانادا.. ✍🏻 مجید شاکری

✳️ نكاتی پيرامون وقايع ارزى اخير در كانادا

✍🏻 مجید شاکری

🔸 ۱- اگر چه كانادا از زاويه سياستگذاری نقشه ارزی يک بال اصلی محسوب نمی‌شود اما قطعاً يكی از مهمترين مسيرهای فرعی در نقشه ارزی ايران است. اين اهميت هم از باب مصارف ارزی ايرانيان مقيم كانادا (كه عموماً هنوز به درآمد ريالی خود متكی هستند) هم از باب واردات برخی كالاهای اساسی رده دوم (به عنوان نقطه تسويه و نه لزوماً منشا واردات) قابل تشريح است. حمله اخير كانادا (خزانه‌داری آمريكا) به شبكه ارزی مستقر (با محوريت حمله به مجموعه گراميان) را بايد از اين زاويه ديد.

🔸 ۲- واضح است كه انتقال ارزی از تهران به تورنتو يا ونكوور و بالعكس در شرايط تحريم بدون تغيير منشا يا مصرف پول (پولشويی به معنای displacement) شدنی نیست و به فرض صحت سناریو اعلامی جایی بهتر از مکزیک و کلمبیا با اقتصاد غیررسمی بزرگ و ضعف نسبی حکمرانی نمی‌توانسته لولای شبکه باشد. همچنین بدیهی است که در چنان فضایی هر پولی با هر منشائی با هر بسته انتقال دیگری می‌تواند مخلوط شود و از دید فنی آنچه به عنوان دلیل برخورد اعلام شده بیشتر بهانه است تا دلیل.

🔸 ۳- نکته مهم دیگر آن است که همین حالا خطوط انتقال ارزی مهم دیگری به کانادا موجود است که روی کاغذ محدود کردن آنها برای طرف آمریکایی اساسا راحت‌تر بوده و این که برخورد از خطی شروع شده که نیاز به “دو سال رصد” داشته نکته مهمی است. شاید این حقیقت را بتوان از زاویه استراتژی تک کانال کردن تشریح کرد. زدن کانال‌های سخت‌تر و تجمیع انتقالات روی کانال‌های تحت کنترل‌تر برای روز مبادا.

🔸 ۴- نکته بعدی آن است که بخش واضحی از فشار این حمله بر ایرانیان مقیم کاناداست. با توجه به حضور قابل توجه بستگان برخی مقامات مختلف ایرانی در کانادا، این حمله در دل خود یک پیام پنهان خطاب به این گروه مقامات دارد:” اگر می‌خواهید زندگی دوم راحتی داشته باشید، آنچه می‌خواهم را بدهید” این پیام کمابیش تکرار قدرتمند همان پیامی است که در زمان تحریم رئیس کل سابق بانک مرکزی مخابره شده بود.

🔸 ۵- باید بیاد داشته باشیم که محدود کردن سقف تراکنش‌های پوز اثر مهمی در بازار ریال ایران-دلار کانادا داشت و این امر به سهم خود شکنندگی این بازار را بیشتر کرده بود. این گزاره قطعا به آن معنا نیست که محدودسازی پوز سیاست غلطی بوده اما تاکیدی است مجدد که طرف آمریکایی به دقت تحولات نقشه ارزی ایران را تحت نظر دارد و ضربه را بموقع می‌زند.

🔸 ۶- این واقعه در دل خود پیامی مهم (و شاید مثبت) برای سیاستگذار مقیم میرداماد دارد. آمریکا در حمله به بال‌های اصلی شرقی و غربی به هسته سخت رسیده و فعلا نوک پیکان را به سمت خطوط فرعی برده. این به آن معنا نیست که به بال‌های اصلی حمله مجددی نخواهد شد اما ضمنا فرصت‌های مهمی را برای بانک مرکزی در دل خود دارد.

✅ هر واقعه‌ای اگر چه تلخ، اگر از آن درس گرفته شود شیرین و امید بخش است.

❇️ پیشنهاد سیاستی:

🔹 ۱- واقعه کانادا از یک بعد نشان داد که چاره اندیشی برای تسهیل پرداخت‌های ارزی خرد تا چه حد می‌تواند آثار اجتماعی تحریم و دامنه اهداف کشور تحریم‌گر را محدود کند.
در همین مثال دستکم دو دسته پرداخت خرد قابل پیشنهاد است که به دلیل ماهیت خود اولا تحریم‌پذیر نیست ثانیا‌ برای مقام ایرانی نظارت‌پذیر است. خوشبختانه زیرساخت‌ها برای تسهیل پرداخت خرد از همیشه فراهم‌تر است.

🔹 ۲- همچنین مثال کانادا به ما نشان می‌دهد بلحاظ فنی امکان کنترل جغرافیایی پوزهای ریالی تا چه حد گزینه بهتری نسبت به محدودسازی صرف سقف تراکنش‌هاست. در واقع اگر چنین ابزاری موجود بود، با باز کردن پوز می‌شد تا حدی اثر منفی کنش طرف آمریکایی را موقتا خنثی کرد.
@shabcheragh_monthly