ریشه‌های جهانی و داخلی بحران آب و محیط زیست.. 🖊علی دینی ترکمانی

ریشه‌های جهانی و داخلی بحران آب و محیط زیست

🖊علی دینی ترکمانی

🔸به دنبال انقلاب، ورزشگاه تنیس روی زمین موسوم به بل هلیکوپتر، واقع در آپادانای دوم اصفهان، آزاد و میدان بازی فوتبال ما شده بود. مجموعه‌ای که پیش‌تر در اختیار آمریکایی‌ها بود. بازی در آن زمین‌های استاندارد کجا و روی آسفالت کوچه و خیابان‌های محله کجا؟! بعد از بازی، برای استراحت به چند متر آن‌طرف‌تر، کنار زاینده‌رود می‌رفتیم و با خرچنگ‌های بر روی‌هم انباشته بازی می‌کردیم.
در همان سال‌ها، یکی دیگر از تفریح‌های ما رفتن به پل خواجو، و تماشای ماهیگیری بدون تور و قلاب مردی جوان بود.
پشت دهنه پل قرار می‌گرفت، خود را به جریان آب می‌سپرد. ایستاده از گوشه دهانه با جریان آب حرکت می‌کرد و به سمت کنج پایین زیر آب دولا می‌شد و با دستانش ماهی‌های شناور در آنجا را می‌گرفت. شکار ماهی بدون تور و قلاب، هنرمندانه و خلاقانه و برای ما خوشایند و تحسین برانگیز بود.
🔸حالا نه تنها نشانی از خرچنگ و ماهی نیست، دریغ از قطره‌ای آب در زاینده‌رود. داستان غم‌انگیز و به جدّ بحرانی زاینده‌رود، داستان کم آبی کل کشور و تبدیل ایران از سرزمینی نیمه خشک به سرزمینی تمام خشک، چون عربستان سعودی است. با این تفاوت که عربستان با استفاده از فناوری های نوین از جمله بارورسازی ابرها و شیرین کردن آب شور خلیج فارس، توانسته است شرایط اقلیمی را تا حدی بهتر کند.
🔸چرا چنین شده است؟ یک علت، گرم شدن کره زمین است. طی ۱۵۰ سال گذشته، دمای سیاره، یک درجه افزایش یافته است. اگر در ۵۰ سال آینده یک درجه دیگر بیشتر شود، تعادل‌های جمعیتی و مکانی، بیشتر بر هم خواهد خورد. جاهایی به دلیل آب شدن یخ‌های قطبی، دچار سیلاب و جاهایی به خاطر گرم شدن هوا، دچار آتش‌سوزی جنگل‌ها خواهند شد. در نتیجه، مهاجرت‌ها به مکان‌های مناسب‌تر شدت خواهد یافت و تراکم جمعیتی در چنین مکان‌هایی افزایش خواهد یافت و شرایط زیستی بدتر خواهد شد.
در کنار این علت جهانی، علت مدیریت ضعیف داخلی نیز هست. نبود آینده‌نگری، تعریف و اجرای بدون کارشناسی هزاران پروژه مختلف، اجرای پروژه‌های نادرستی چون انتقال آب به شهرهای دیگر، تأسیس صنایع آب‌بر در مکان‌های کم آب، انفجار جمعیت، عقب ماندگی فناورانه در صنعت
،انباشت سرمایه با بهروه وری خیلی پایین و اتلاف شدید منابع از جمله آب، و ناتوانی در استفاده از فناوری‌های نوین جهانی در بخش کشاورزی و استاندارد کردن کشت و زرع و میزان مصرف آب از جمله موارد مدیریتی داخلی است.
🔸یک راه برای شناسایی سهم علل به تفکیک جهانی و داخلی در تخریب محیط زیست و بحران کم‌آبی، مقایسه تطبیقی ایران با کشور همسایه، ترکیه است. برای مثال، میزان کاهش حجم آب رودخانه‌ها و سدها و دریاچه‌های ترکیه در طول سی سال گذشته را می‌توان به حساب علت جهانی و تفاوت آن با آنچه در ایران رخ داده است را به حساب علت داخلی گذاشت. به نظر می‌رسد وزن علت داخلی در ایران بسیار بیشتر از علت جهانی است.
🔸زمانی که روی رودخانه‌های ورودی دریاچه ارومیه، به‌صورت سریالی سد تأسیس می‌شد، کارشناسان درباره تأثیر منفی آن هشدار دادند. زمانی که سد گتوند شروع شد علاوه بر کارشناسان حتی اهالی روستاهای اطراف آن هشدار دادند که این سد به دلیل مکان نامناسب، آب شیرین را به آب شور تبدیل خواهد کرد و خود مسئله زیست محیطی خواهد شد و ...
🔸منافع گروه‌های ذی‌نفع به‌علاوه این باور که به هر طریقی می‌توان مدیریت جامعه را پیش برد و تخصص امری ساخته و پرداخته اذهان معیوب است و دانش فنی خارجی را می توان از نقطه صفر در داخل تولید کرد و نیازی به تخصص بین المللی نیست ، تیشه به ریشه محیط زیست زده است.

۱۲ خرداد ۹۷
https://t.me/alidinee
@sociology_of_sport