🔹 واقعیت‌های پیچیده دولت در ایران!.. مهران صولتی

🔹 واقعیت های پیچیده دولت در ایران!

@solati_mehran

✍ مهران صولتی

🌱حسام الدین آشنا به عنوان مشاور رییس جمهور در مراسم روز دانشجو در دانشگاه تهران حاضر شده و درباره جایگاه دولت در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی سخنان قابل اعتنایی گفته است. به دلیل سیاست زدگی حاکم بر تمام عرصه های جامعه اتفاقا بیشتر همان بخش های تکراری این سخنان مورد توجه قرار گرفتند. یعنی داستان حصر و کم کاری های روحانی در این زمینه! حال آن که به نظر می رسد پرداختن به نظریه دولت در جمهوری اسلامی از منظر جامعه شناسی سیاسی می تواند مهمتر باشد. حق این است که دولت در دوران پس از انقلاب واقعیت پیچیده ای را در ساختار سیاسی ایران تشکیل می دهد که رمز گشایی از آن می تواند در تعدیل خواست ها و انتظارات ما موثر باشد. می کوشم تا در ادامه به برخی از این ویژگی ها اشاره ای داشته باشم:

🖌 قانون اساسی جمهوری اسلامی دو مبنای شرعی - عرفی دارد. مطابق این تقسیم بندی نهادهای حکومتی هم به دو دسته انتصابی - انتخابی تقسیم می شوند. عدم مرزبندی آشکار میان این دو دسته نهاد سبب جابه جایی مداوم خطوط شکل گرفته می شود که مشکلاتی را برای برنامه ریزی جهت توسعه یافتگی ایجاد کرده است!

🖌 در ایران همچنان با "سیاست شخصی شده" مواجه هستیم. از همین رو حاکمیت قانون به معنای تبعیت همه شهروندان از آن همواره با چالش روبرو است. استثناء شدن برخی نهادهای انتصابی از نظارت پذیری نهادهای انتخابی مانند مجلس، و تغییر مداوم قانون به اقتضای مصالح سیاسی( اخیرا قانون منع بازنشستگان) از جمله ویژگی های روابط سیاسی در جمهوری اسلامی به شمار می رود!

🖌 فارغ از آن چه در قانون اساسی آمده است همواره توازن قوای میان حکومت و جامعه بر سرنوشت تصمیم گیری ها موثر است. جامعه مدنی قدرتمند می تواند توازن قوا را میان نهادهای انتخابی- انتصابی برقرار کرده و حکومت را به نرمش در قبال جامعه وادار کند. بنابراین شعار دعوت حکومت به پاسخگویی تنها از سوی یک جامعه مدنی توانمند شنیده می شود!

🖌 دولت به معنای قوه مجریه، بدون اتکا به جامعه صرفا یک دفتر تدارکاتی برای تامین بودجه سایر نهادها است. مجلس هم بدون نمایندگان واقعی مردم تا حد نهادی برای تصویب سیاست ها و آیین نامه های حکومتی تقلیل می یابد. انتخابات اگر به معنای مشارکت و وسواس شهروندان جهت برگزیدگان نمایندگانی در تراز مطالبات جامعه نباشد صرفا یک دموکراسی نمایشی خواهد بود!

🖌 مهمترین وجه ناکارآمدی دولتی در چهاردهه گذشته ناظر به تورم قوانین، موازی سازی نهادی و افزایش بی رویه شوراهای مختلفی است که صرفا باعث مخدوش شدن مرزهای قانونی دستگاه ها و منتفی شدن امکان شکل گیری نوعی تفاهم اساسی در سطوح مختلف حکومت شده است. در چنین وضعیتی کدخدا منشی و لابی گری به ابزار مهم شکل گیری توافق های شکننده و قانون به لعابی جهت توجیه بهره گیری از رانت های موجود تبدیل شده است!

🔹 نکته پایانی: بر خلاف نظر مشاورین روحانی که معتقدند می توانند بدون پرداختن به جامعه، دولتی توانمند را شکل دهند واقعیت های موجود نشان می دهد که دولت نحیف محصول منطقی یک جامعه ضعیف است. بنابراین اگر قرار است حق دولت و مجلس در منازعه میان نهادهای انتخابی و انتصابی ادا شود بیش از همه به تحکیم و قدرت نمایی جامعه نیازمندیم!

@solati_mehran

#دولت
#قانون_اساسی