✅ریشه ناکارایی بازارها چیست؟.. 🍁حمید آذرمند، تحلیلگر اقتصاد کلان:

✅ریشه ناکارایی بازارها چیست؟

🍁حمید آذرمند، تحلیلگر اقتصاد کلان:

🔸در اقتصاد ایران دولت با پرداخت یارانه و تعیین قیمت در بازارهای مختلف، باعث شده بازارها کارآیی خود را از دست بدهند. نقض مکانیزم قیمت‌ها و سیگنال‌دهی غلط به بازارها، تخصیص منابع اقتصاد را دچار ناکارآیی کرده است.

🔸شکل گیری پدیده‌های عجیب و منحصربفردی در ایران مانند واردات کالا با ارز دولتی و صادرات مجدد آن، قاچاق بنزین به خارج، گسترش بی‌رویه صنایع انرژی‌بر و مازاد بر نیاز، روند فزاینده مصرف انرژی در ایران به‌رغم کاهش آن در سایر کشورها، کشت و صادرات محصولات کشاورزی پرمصرف به‌رغم کمبود آب و ده‌ها نمونه دیگر، همگی ناشی از نادیده گرفتن مکانیزم بازار و دخالت دولت در قیمت‌گذاری‌ها است.

🔸ناکارآیی‌های موجود در اقتصاد ایران، نباید بهانه‌ای برای توجیه دخالت بیشتر دولت و تطهیر سرکوب قیمت‌ها، مالکیت دولت بر بنگاه‌ها، توزیع رانت و اخلال در بازارها باشد. نمی‌توان به بهانه آنکه چون فعلا نهادهای مناسب در اقتصاد ایران شکل نگرفته‌اند و زمان مناسبی برای اصلاح قیمت‌ها نیست، حضور دولت در اقتصاد، توزیع یارانه، رانت و اخلال بیشتر در بازارها توسط دولت را توجیه کرد.

🔸اگر نگرانی نسبت به خروج ذخایر ارزی از کشور و توزیع رانت، سفته‌بازی، اتلاف منابع بودجه عمومی، زیاده‌روی در مصرف انرژی و نظایر آن وجود دارد، باید از مکانیزم قیمت‌ها دفاع کرد و مانع از اخلال در بازارها شد.

🔸نمی‌توان هم نسبت به توزیع رانت ارزی و خروج سرمایه از کشور معترض بود و هم توصیه به توزیع ارز دولتی و سرکوب نرخ ارز کرد.

🔸نمی‌توان هم نسبت به فساد و رانت‌خواری معترض بود و هم مدافع برنامه‌ریزی متمرکز و اقتصاد دستوری بود.

🔸اگر به بهانه انتقاد از نظام بازار و سازوکار قیمتها، تلاش شود که اقتصاد دستوری و برنامه‌ریزی متمرکز دوام یابد، نمی‌توان زمینه رانت، فساد و ناکارآیی در اقتصاد را از بین برد.