سی رایت میلز و آلودگی هوا در ایران

سی رایت میلز و آلودگی هوا در ایران
🖋 سیدجواد میری مینق


✅ سی رایت میلز خالق مفهوم "بینش جامعه شناختی" سخنی در باب تمایز بین "مسئله فردی" و "مسئله اجتماعی" دارد که یکی از شاهکارهای نظری است. او میگوید اگر صبح از خانه بیرون زدی و همسرت به تو زنگ زد و گفت دختر عمویش از کار بیکار شده، تو در جوابش میتوانی بگویی متاسفم و بعد در خلوتت به این فکر کنی که شاید دختر عموی همسرت تنبل بوده و یا مهارت کافی نداشته. اما اگر در طی یک روز با ۱۰۰۰ نفر روبرو شدی که بیکار بودند و یا آماری از بیکاری به دست آوردی که ۱۵% از نیروی کار در جامعه بیکارند، آنگاه تو نمیتوانی با ارجاع به خصیصه های فردی این مشکل را توضیح بدهی.

✅ به سخن دیگر، بیکاری یک نفر مشکل و مسئله فردی است ولی ۱۵% بیکاری دیگر مسئله فردی نیست بل مشکل اجتماعی است. حال اگر در جامعه ایی یک روز یا ده روز با آلودگی هوا روبرو بودیم شاید میتوانستیم ربطش بدهیم به اتفاقات جوی و اقلیمی ولی وقتی شهرهای بزرگ و کوچک ایران دچار آلودگی در انواع مختلف میشوند و منحصر در یک نمونه هم نیست، آنگاه این مشکل از فرم انفرادی خارج میشود و نشان از ناکارآمدی در مدیریت شهری و منابع سرزمینی دارد. به عبارت دیگر، ما با یک مشکل اجتماعی مواجهه هستیم و این ربطی به اقلیم و جو ندارد بل نسبت وثیقی با استراتژیهای ما در رابطه با محیط زیست دارد.

✅ اگر آلودگی صرفا در تهران بود میتوانستیم بگوییم ما با یک نمونه انفرادی در ایران روبرو هستیم ولی امروز ارومیه و تبریز و اصفهان و ... با آلودگی به تعطیلی کشانده شده اند و این ربطی به اقلیم ندارد بل فهم ما از "مدیریت صنعت" دارد. ما هنوز فکر میکنیم تکنولوژی ابزار است در حالیکه تکنیک شیوه زیست عصر پسا-کشاورزی است و با فهم عصر کشاورزی نمیتوان ماتریکس عصر تکنیک را مدیریت کرد. این آلودگی هوا نیست بل کوری ما نسبت به تحول مدیریت زیست بوم در عصر حاضر است. شاید ایران به مثابه یک زیست جهان را آمریکا نتواند از بین ببرد ولی ترسم آن است که کوری ما را از پای درآورد. بنابراین تا دیر نشده ما نیز بایسته است "ثم اتبع سببا" از اسباب و راه حل های عقلایی برای عبور از موانع استفاده کنیم.