✅ تظاهرات مجاز، تظاهرات مجاز (۱). 🖋 علی ملک‌پور | جامعه‌شناس

✅ تظاهرات مُجاز ، تظاهرات مَجاز(۱)
🖋 علی ملک‌پور | جامعه‌شناس

📍 در شرایط معمولی هرنوع تظاهرات در ایران نیاز به اخذ مجوز های قانونی دارد و البته این مجوزها هم اغلب برای غیر خودی ها، به دلایل و بهانه های مختلف صادر نمی شود و عملا غیر از تظاهرات حکومتی که آمیزه ای از فحش و بد و بیراه به زمین و زمان و قهر و تهدید ممالک دور و نزدیک ، هیچ هدف و حرف دیگری ندارد و در چهار دهه گذشته ما ایرانیان به این " تظاهرات مُجاز" عادت کردیم .

اما در سالهای اخیر به واسطه گسترش فناوری های نو و بسط شبکه های اجتماعی، نوعی از کنش جمعی شکل گرفته و رو به گسترش است که من آن را "تظاهرات مَجاز" یا مَجازی می نامم. این تظاهرات مَجاز نیاز به اخذ مجوز ندارد.اگر بخواهیم این دو نوع تظاهرات را به طور خلاصه جمع بندی و مقایسه کنیم، باید جنبه های زیر را در نظر بگیریم:

۱- در تظاهرات رسمی و مُجاز ابتکار عمل در دست دولت و حکومت است و به هر مناسبت یا گروهی که خود بخواهد مجوز می دهد و به اغیار و منتقدان نمی دهد.
۲- در تظاهرات مَجاز اما، ابتکار عمل در دست مردم و فعالان شبکه های اجتماعی است و حکومت فقط به دنبال راههای کاهش سطح و عمق این کنش ها و یا کنترل و مدیریت آن است که عملا از عهده این چالش بر نمی آید.
۳- تظاهرات مُجاز و رسمی در مقاطع مشخص و برای تایید ایدئولوژی حکومت انجام می شود، ولی تظاهرات مَجاز یا مَجازی غالبا در نقد ایدئولوژی رسمی حاکم و افشای نقاط ضعف عملکرد نظام است و به شفاف سازی تمایل دارد.
۴- تظاهرات رسمی و حکومتی غالبا جمعیت محدودی را جذب و سازماندهی می کند ، حال آنکه تظاهرات مَجازی هر زوزه در سراسر کشور جاری و تکرار می شود و عملا قابل کنترل نیست. پس در ایران عملا میلیونها شهروند در تظاهرات روزانه شرکت می کنند و هر نوع شعر و شعار را که می پسندند تولید و بازنشر می دهند و ابعاد و آثار آن روبه گسترش بلامرز دارد.
۵- در تظاهرات رسمی و دولتی فقط طرفداران حاکمیت در داخل کشور آن هم در مقاطع خاص سیاسی یا مذهبی شرکت می کنند، در تظاهرات مَجازی هر روزه همه ایرانیان داخل و خارج از کشور شرکت دارند و اهداف و منویات خود را دنبال می کنند. ایرانیان هیچگاه در نیم قرن اخیر تا این حد همدلی مستمر و روزانه نداشتند.
۶-در تظاهرات مُجاز شعارها و مضامین پیام ها صرفا سیاسی و عقیدتی - آن هم در مشربی خاص- است ولی در تظاهرات مَجازی هر روزه ، انواعی از کنشگران و پیام ها و آرمان ها تبادل می شود، شامل مضامین اجتماعی ، سیاسی ، دینی ، اقتصادی، مدنی، زنان، ، محیط زیست و نقد و نظر پیرامون هر امری که تا پیش از این حتی "اجتماع بیش از دو نفر " در خصوص آنها ممنوع بود! ولی اکنون در کف کانال ها و خیابان های فضای مجازی به راحتی و به وفور تبادل و تکرار می شود.
۷- اثر بخشی تظاهرات رسمی و مُجاز رو به کاهش و کوتاه مدت است ،ولی آثار و پیامدهای تظاهرات مَجازی هر روزه در شبکه های اجتماعی رو به گسترش و فراگیری و درازمدت است.

---------------
۱،کلمه مَجاز majaz به معنی غیر حقیقی و غیر ملموس. رجوع کنید به فرهنگ فارسی معین.جلد ۳ . صفحه ۳۸۶۴.

#نویسنده_مهمان

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology