✅ افیون پوپولیسم.. ✍ بهروزملکی

✅ افیونِ پوپولیسم

✍ بهروزملکی

پوپولیسم دارای چند ویژگی اساسی است: تقدم حال بر آینده، توسل به وعده‌های معیشتی، نفرت آفرینی در جامعه، ترجیح عوام بر نخبگان، نداشتن پارادایم مشخص، ضدیت با ليبراليسم و...

نمونه عینی و متاخر پوپولیسم را می توان در ونزوئلا مشاهده نمود. قحطی، فقر، تورم و... نتیجه ۱۵ سال حاکمیت پوپولیستها بر کشوری است که در دو دهه آخر قرن بیستم می رفت به الگویی برای توسعه در آمريكاي لاتین تبدیل شده بود اما در اوایل قرن بیست و یکم در تله پوپولیسم افتاد تا تبدیل به عبرتی برای همگان گردد.

نکته حائز اهمیت این است که هیچ کشوری، از جمله ایران، از خطر پوپولیسم در امان نیست. برای آشنایی با این طرز تفکر در ایران، به 20 نمونه از مطالباتشان اشاره می نمایم.
بدیهی است که این مطالبات حُسن و قبح ذاتی ندارند و علیرغم اینکه برای شرایط کنونی کشور نامناسب هستند، ممکن است در شرایط زمانی و مکانی دیگری، مناسب باشند. ضمنا عبارات داخل پرانتز، توجیحات احتمالی پوپولیستها است:

1. افزایش دستمزد کارمندان و کارگران (بهبود معیشت اقشار حقوق بگیر)
2. تک نرخی شدن و تثبیت دلار در حوالی ۳ تا ۴ هزار تومان برای همه نیازهای کشور (ثبات اقتصادی+کنترل تورم)
3. نرخ گذاری کالا و خدمات و افزایش مداخله سازمان حمایت و تعزیرات در بازار (مبارزه با اخلالگران اقتصادی)
4. تثبيت قیمت آب، برق و گاز (افزایش رفاه جامعه)
5. اجرای طرح تحول سلامت (سلامت مردم)
6. تثبیت قیمت بنزین و گازوئیل (پرمصرف بودن خودروهای داخلی+ضعف حمل و نقل عمومی+کنترل تورم)
7. کاهش تعرفه واردات (کنترل تورم)
8. حضور دولت در بازار مسکن (حل مشکل مسکن)
9. تثبیت عوارض بزرگراه ها و نرخ بلیط هواپیما و قطار (رفاه مردم)
10. عدم افزایش عوارض خروج از کشور (افزایش سفر و شادابی جامعه)
11. ممنوعیت اخراج نیروی کار (جلوگیری از کاهش بیکاری)
12. کاهش بیمه و مالیات نیروی کار (حمایت از اقشار آسيب پذیر)
13. بازنشستگی اختیاری پیش از موعد (بهره مندی سریعتر از دوران بازنشستگی+استخدام نیروهای جدید)
14. تکلیف بانکها به افزایش وام قرض الحسنه ازدواج (تسهیل ازدواج جوانان)
15. افزایش تعداد مناطق آزاد تجاری (توسعه مبادلات تجاری)
16. تکلیف بانکها به ارائه تسهیلات کم بهره به تولیدکنندگان (رونق اقتصادی)
17. تبدیل شهرها به شهرستان (توزیع متوازن امکانات دولتی)
18. افزایش قیمت خرید تضمینی گندم (خودکفایی گندم)
19. گسترش دامنه دریافت کنندگان دلار ۴۲۰۰ تومانی (اهمیت فلان کالا)
20. استخدام دولتی (کاهش بیکاری جوانان)

موارد فوق، تنها بخش کوچکی از مطالبات بی پایان پوپولیستهای وطنی است. ویژگی مشترک وعده های ایشان این است که هرچند در کوتاه مدت به مذاق عوام خوش می آید اما در بلندمدت، همین عوام، بیشترین آسیب را می بینند.
جای بسی تاسف است که کثیری از نمایندگان که در تمنای رأي عوامند، مطالبه گر این موارد هستند.

چه خوشمان بیاید چه نیاید، خرده رانتها (مثل آب و بنزینِ تقریبا مجانی) که اکثر ایرانیان، کمابیش از آن بهره مند شده اند، جامعه را بدعادت کرده است. فرصت طلبان از این مساله، نهایت بهره برداری را می کنند.
بنابراین قابل فهم است چرا اخیرا اقتصادخوانانی از دو طیف سیاسی متفاوت، با مشاهده حساسیت عمومی در خصوص بازار ارز، از لزوم تثبیت نرخ ارز در حوالی 3 تا 4 هزار تومان سخن پراکنی می کنند.

متاسفانه فضاي مجازی و خصوصاً تلگرام، در کنار محاسن فراوانش، به ابزاری برای انتشار خزعبلات اقتصادی (در قالب تحلیل) تبدیل شده است که ویژگی مشترکشان، از یکسو افزایش انتظارات در جامعه و از سوی دیگر بدتر از واقع، نشان دادن شرایط اقتصادی کشور است. متاسفانه چنین فضایی، بستری مناسب برای پرورش پوپولیسم ایجاد نموده است.

باید دقت نمود که هرچند پوپولیستها خوب بلدند با کارتهای مبارزه با فساد، رانت، فقر، شکاف طبقاتی و...بازی کنند، اما می دانند بازار آزاد رقابتی مانعی بزرگ در مقابل آنهاست. بنابراین اگر می بینیم با انتشار تلگرامی نموداری که به درد پیشگویی (و نه پیش بینی) می خورد، انتظارات تورمی جامعه برای رسیدن نرخ دلار به ۴۵ هزار تومان تا پایان سال را تحریک می کنند، در راستای به زانو درآوردن بازار و در ادامه، گرفتن ماهی از آب گل آلود اقتصاد کشور است.

حاکمیت باید توجه نماید:
شرایط کنونی کشورمان ایجاب می کند در حوزه های اجتماعی و سیاسی، حداکثر تساهل و تسامح، اعمال شود و در مقابل، در حوزه اقتصادی برای اعمال ریاضت، کمربندها سفت شوند.
مردم هم باید توجه نمایند:
درست است که از شرایط اقتصادی موجود رضايت نداریم اما باید مراقب در باغ سبز پوپولیستهای چپگرا باشیم. همفکران ایشان، ونزوئلا را نابود کردند.

به قول بمهلر کویز، پیوند نامقدس پوپولیسم با سوسیالیسم، خطرناکترین تله برای نابودی یک اقتصاد است.

🌐شبکه جامعه شناسی علامه
@Atu_sociology