▫️ قامت تفکر و سقف آزادی. 🖋 محمد باقر تاج الدین

▫️ قامتِ تفکر و سقفِ آزادی
🖋 محمد باقر تاج الدین

♈️در جامعه ای که قامتِ تفکر و همتِ مردم کوتاه باشد، سقفِ آزادی هم به همان نسبت کوتاه می شود(داستایفسکی-رمان بیچارگان).

✅واقعیت این است که این سخن داستایفسکی که قامت تفکر و همت مردمان یک جامعه تعیین کننده سقف آزادی آن جامعه است بسیار محل تأمل و تعمق دارد. بسط و گسترش آزادی در هر جامعه ای بستگی تام و تمام به میزان و سطح تفکر و کوشش های فکری و عقلانی مردمان آن کشور دارد. مردمانی که تنها به نان و معاش می اندیشند وب رای به دست آوردن لقمه نانی در رنج و عذابند و تمام هستی و زندگی شان تبدیل به این شده است که چگونه شکم خویش را سیر نگه دارند و از گرسنگی در امان بمانند لاجرم نمی توان از چنین مردمانی انتظار داشت که خواهان آزادی باشند چرا که به گفته آبراهام مازلو روان شناس انسان گرا اینان هنوز در خانه اول از هرم نیازهای خویش یعنی رفع نیارهای فیزیولوژیک(زیستی) مانده اند و دیگر گامی به پیش نمی توانند بنهند. این مردمان باید که نیازهای زیستی خویش را رفع کنند تا از مرگ و نابودی رهایی یابند و آن گاه نسبت به رفع نیازهای امنیت اقدام کنند و سپس به رفع نیارهای اجتماعی همت بگمارند. پس از آن است که به نیازهای احترام و دوستی متقابل و در نهایت به خودشکوفایی استعدادها می رسند.

✅در کشور ایران به رغم بسط و گسترش مدارس و دانشگاه های مختلف در دهه های اخیر و ارتقای سطح سواد و آگاهی هنوز هم مشکلاتی در حوزه تفکر و خردورزی و عقلانیت وجود دارد که این مقدار برای رسیدن به آزادی چندان کفایت لازم را ندارد. در همین راستا همت مردمان اَش نیز چندان بلند نیست که بتواند آنان را به مرزهای آزادی و رهایی نزدیک سازد. به راستی که با تفکر و اندیشیدن عمیق و بلند و با همت و کوشش فراوان است که می توان سقف آزادی را هر چه بالاتر برد و از همه ظلم و ستم ها و بی عدالتی ها و محدودیت ها رهایی جست و به قله های رفیع آزادی دست یافت.

✅به نظر می رسد که هنوز در جامعه ایران مردمان اَش چندان به موضوعات مهم و بنیادی ای که سازنده پایه های آزادی و رهایی باشد، نمی اندیشند به گونه ای که دسته ای از آنان تا حد زیادی گرفتار برطرف نمودن نیازهای زیستی و معیشتی بوده و دسته ای دیگر گرفتار برطرف نمودن نیازهای کاذب. روشن است که در چنین فضایی دغدغه اندیشیدن و تفکر کردن چندان رنگ و لعابی نداشته و آن چه که از همه بیشتر خودنمایی می کند زیستنی دور از تفکر و همت کردن است.

✅کوتاه سخن این که آزادی را خواستن مستلزم تفکر کردن و همت داشتن است و اگر این دو نباشد دست یابی به آزادی چندان مورد انتظار نخواهد بود. اریک فروم روان شناس مشهور در کتاب خواندنیِ گریز از آزادی گفته بود که مردمانی هستند که آزادی را نمی خواهند چرا که آزادی تفکر می خواهد و مسئولیت و تعهد و همت و اگر چنین نباشد دیگر از آزادی سخن گفتن چه وجهی می تواند داشته باشد؟

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology