▫️ کی بود؟ کی بود؟. 🖋 مهدی سلیمانیه

▫️ کی بود؟ کی بود؟
🖋 مهدی سلیمانیه

▪️شبکه‌ی مستند تلویزیون، دارد برنامه‌ای در مورد بلایی که مراکز خرید بزرگ شهرها بر سر خرده‌فروشان و خوار و بارفروشی‌ها آورده‌اند، پخش می‌کند. مجری ِ برنامه، با قیافه‌ای حق به جانب از این خسارت‌ها می‌گوید. از ضررهای غرب‌زده‌شدن ما می‌گوید و از دست رفتن سنت‌هایمان. برنامه‌شان هم نظرسنجی می‌کند: ایجاد مراکز خرید بزرگ در شهرها چه ضرری به سوپری‌ها و خوار و بار فروش‌ها زد؟ چقدر خوب! چقدر منصفانه! چقدر مردمی.. نه؟

▪️به یاد پایان‌نامه‌ی یکی از دانشجویان دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران درباره‌ی چگونگی ایجاد مال‌ها (مراکز خرید بزرگ) در تهران می‌افتم. او در مصاحبه‌هایش نشان داده بود که چطور بانک‌ها و مؤسسات و شرکت‌های وابسته به برخی نهادهای نظامی در هماهنگی با برخی سرمایه‌داران، ساخت این مراکز خرید شهری را در تهران آغاز کردند. یادم هست که یکی از همین نظامیان سابق و دست‌اندکاران ساخت این مراکز خرید بزرگ به محقق گفته بود: بد کردیم که شهر را "مدرن" کردیم؟ شهر مدرن مگر مرکز خرید بزرگ و شیک نمی‌خواهد؟ همین چند روز پیش بود که ماجرای "اطلس‌مال" که با سرمایه‌گذاری "بانک انصار" ساخته شده و ایجاد مانع برای متروی تهران سر و صدا کرده‌بود.

▪️این دیگر فوق‌العاده است: خودشان بکنند و بسازند و تخریب کنند و جلو ببرند و بپیچند و بعد، صدا و سیمای خودشان هم چند سال بعد برنامه بسازد که: ای وای! ای داد! دیدید چه شد؟ سنت از دست رفت! مصرف‌گرایی غربی ما را نابود کرد! فکر می‌کنم روزی هم می‌رسد که ما، مردم، جامعه، باید به این سؤال پاسخ بگوییم که چرا با دنیا تنش بیهوده درست کردیم؟ چرا فسادهای میلیاردی درست کردیم؟ چرا #ژن‌های_خوب را سر کار گذاشتیم؟ چرا عمر جوانان‌مان را با فشارهای بیهوده، تلف کردیم. چرا...

▪️نه راست‌های اقتصادی (از نیلی و غنی‌نژاد و ...)، نه کارگزارانی‌ها (از هاشمی و کرباسچی و قوچانی و ...)، نه این "برادران"، پاسخگوی تبعات کاری که کرده‌اند نبودند و نیستند. مسوولیت کارشان را هم قبول نخواهند کرد. قاعده‌شان "کی بود؟ کی بود؟ من نبودم!" است. و ما مردم ِ همیشه بدهکار..

▪️اما نباید گذاشت اینطور پیش برود. باید "حافظه‌"هایمان را زنده نگه داریم. باید حواس‌ تک‌تک‌مان باشد که برای سود ِ مقطعی، در خسارت ِ جمعی شریک نشویم. باید نخبه‌هایمان، مقصرین ِ امروز ِ این فاجعه‌ها، این فسادها، این تخریب‌ها را جستجو کنند و جامعه را آگاه کنند. در آینده، اگر قرار به بخشیدنی هم باشد، اول باید مقصرین ِ این فجایع در تاریخ ثبت شوند.
این جامعه، شاید باید ببخشد؛ اما هرگز نباید فراموش کند.

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology