✅ کدام تورم را باور کنیم؟.. ✍🏻سیامک قاسمى

✅ كدام تورم را باور كنيم؟

✍🏻سيامک قاسمى

🔹یک اصل اقتصادی وجود دارد که ما به تعداد خانوارهای ایرانی نرخ تورم داریم. یعنی هر خانوار ایرانی بسته به سبد محصولات و خدماتی که استفاده می‌کند نرخ‌های تورم مختلفی را تجربه می‌کنند و این کلید نامانوس بودن نرخ‌های تورم رسمى اعلامی با احساس مردم از نرخ تورم است. نرخ تورم رسمی که توسط نهادهای آماری کشور مثل بانک مركزى محاسبه و‌ اعلام می‌شود تنها میانگین تغییرات قیمت ۳۸٦ قلم کالا و خدمت است که با نمونه‌گیری از بین ۱۷٦٠٠ خانوار ايرانى در سطح كشور از مجموع بیش از بیست میلیون خانوار ایرانی محاسبه می‌شود . پس بدیهی است که به عنوان مثال نرخ تورمی که یک خانوار در منطقه يک تهران تجربه می‌کند با نرخ تورم یک خانوار روستایی سيستانى و با نرخ تورم رسمی اعلامى کشور كاملا متفاوت باشد.

🔸اما واقعیت این است که سیاستمدارها هم در بيان همين نرخ تورم رسمی اعلامى بر اساس منافع شان بازی می‌کنند. مثلا در دو مدل محاسبه تورم نقطه به نقطه و میانگین سالیانه به دلیل نحوه محاسبه‌شان، تورم نقطه به نقطه خیلی سریع‌تر تغییرات قیمتی را چه در دوره افزایش تورم و چه در دوره کاهش قيمت‌ها نشان می‌دهد و تورم عمومی ميانگين ساليانه با یک فاصله زمانی زیاد نسبت به تغییرات واکنش نشان می‌دهد.

🔸اینگونه است که سیاستمدارها از جمله در دولت يازدهم در سال‌های ٩٣ تا ٩٥ در دوره کاهش نرخ تورم همواره با هیجان در سخنرانى‌ها به کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه اشاره می‌کردند و در دوره افزايش قيمت‌ها و افزايش نرخ تورم مثل اين هفته‌هاى اخير، سياستمدارها در سخنرانى‌ها و گزارش‌هاى خود به نرخ‌های تورم ميانگين ساليانه كه هنوز تغييرات قابل توجهی را به دليل مدل محاسبه تجربه نكرده است اشاره مى‌كنند.

🔹بر همين اساس بانک مركزى امروز نرخ تورم مرداد ماه را كه همان نرخ تورم ميانگين ساليانه است ۱۱٫۵ درصد ارائه كرده است و شايد اولين واكنش توده مردم به اين نرخ به دليل تجربه افزايش قيمت‌ها در هفته‌های اخير، غيرواقعی و آمارسازی دانستن اين آمار است. اما بانک مركزى در كنار انتشار اين آمار كه با همه جزئيات و بخش‌های مختلف ارائه كرده است، يک اشاره كوچكی هم به آمار تورم نقطه به نقطه داشته است كه نسبت به سال گذشته مرداد ماه ٢٤٫٢ درصد افزايش داشته و ديگر هيچ جزئياتی از آمار تورم نقطه به نقطه در گروه‌های مختلف منتشر نكرده است. اين درحالی است كه به دليل اينكه در آغاز دوره افزايش قيمت‌ها هستيم، اين شاخص تورم نقطه به نقطه و نه ميانگين ساليانه است كه اهميت داشته و همين آمار كوتاه نشان می‌دهد كه تورم نقطه به نقطه يا تغييرات قيمت‌ها در يک ماه نسبت به ماه مشابه در سال قبل از ١٨ درصد تيرماه به ٢٤٫٢ افزايش داشته است.

❇️واقعيت اين است كه آمار تورم در ايران همچنان آمار قابل اعتنا و معتبری است اگر:

🔹به آمار تورم‌های رسمى اعلامى به عنوان شاخصی از ميانگين تغييرات قيمت فقط در ٣٨٦ قلم كالا و خدمت كه به نظر بيشترين مصرف مشترک در بين مردم ايران را دارند توجه شود كه با تورمى كه تک تک آحاد مردم تجربه می‌كند مى‌تواند كاملا متفاوت باشد.

🔹در هر دوره بسته به رفتار افزايشی يا كاهشی قيمت‌ها به شاخص تورمى با اهميت آن دوره، مثل تورم نقطه به نقطه در اين ماه‌ها يا تورم‌های توليدكننده به عنوان عامل پيش‌نگر تغييرات قيمت‌های آينده توجه شود.

🔹در خود شاخص تورم هم گروه‌های مختلف، تغييرات متفاوتی داشته كه اين تغييرات با وزن های مختلف شاخص كل را تغيير می‌دهند و مثلا تغييرات قيمت در گروه خوراكى‌ها و آشاميدنى‌ها يا اجاره مسكن نبايد به جاى شاخص تورم كل كه ميانگين همه گروه‌ها است تعبير و تفسير شود.

🌐شبکه جامعه شناسی علامه
@Atu_sociology