شبکه جامعهشناسی علامه 📍 بررسی تحلیلی جامعهشناختی و سیاستگذاری اجتماعی پشتیبانی و ارتباط با ما⬇️ ☑️ @Atu_Sociologier اینستاگرام: 📸 Instagram.com/atu_sociology
🔶 نخبهکشی در ذات هر ایرانی است. 🖋 خلاصه گفتگویی از احسان انصاری با محمدرضا تاجیک
🔶 نخبهكشی در ذات هر ايرانی است
🖋 خلاصه گفتگویی از احسان انصاری با محمدرضا تاجیک
📌 آیین نخبهکشی رسم دیرین قبیله ما بوده است. در تاریخ ایران هرگاه مصلحی ندای آزادی و عدالت سر داده یا مانند قائم مقام فراهانی در باغ خفه شده، یا مانند میرزا تقیخان #امیرکبیر تیغ جهالت در باغ فین کاشان خونش را ریخته یا مانند محمد #مصدق در تبعید و انزوا از دنیا رفته است.
🔹قدرتها در ایران همواره نیازمند یک دستگاه معرفتی خاص خود بودهاند که بتواند رفتار آنها را توجیه کند. مذهب در تاریخ ایران راهی بود که میتوانسته اربابان قدرت را درونی انسان کند و شاه را «ظل الله» کند. این چهره مذهب نیز سلفهپرور و سالوسپرور بوده است. این شرایطی است که مرحوم #شریعتی از آن به نام مذهب علیه مذهب یاد میکند.
🔹درباره فیزیک شاه در دوران قاجار تلاش میکردهاند شاه را همراه با هالهای نور و فردی مقتدر به مردم نمایش بدهند. هنگامی که ناصرالدین شاه قصد دارد با سران عشایر دیدار کند به دلیل قد کوتاه و هیکل خپلی که داشته وی را در یک چادر قرار میدهند به شکلی که از یک طرف چادر به چهره وی نور تابیده شود و هیکل وی درشت و مقتدر نشان داده شود.
🔹اغلب مصلحان اجتماعی تاریخ معاصر ایران در باتلاق قرائت بیمارگونه از مذهب و تحجر گرفتار شدهاند. مذهب دارای دوجنبه است. یک جنبه مذهب آزادی بخش و رهایی بخش است و جنبه دیگرش خشک و منجمد. به تعبیر فوکو مذهب میتواند به صورت نرم قدرت عمل کند و روح و روان انسانها را تسخیر کند و درونی آنها شود تا انسانها را در مسیر خود به حرکت در بیاورد.
🔹بوذرجمهر در پاسخ به سوالی که از وی پرسیده شد که چرا سلسله ساسانیان با آن همه عظمت رو به اضمحلال رفت گفت: «دلیل این مسأله این است که در دوران ساسانیان کارهای بزرگ و پیچیده را به انسانهای کوچک واگذار کردند.» هر آنچه هست شاه است و بقیه باید محو باشند. فضای سیاسی ایران همواره توسط افراد حقیری پر شد که چشم دیدن افراد رشید را نداشتند. تکنیک و تاکتیک همه این افراد چاپلوسی بوده در نتیجه فرهنگ چاپلوسی توسط این افراد در فرهنگ سیاسی ایرانیان رخنه کرده و تا به امروز ادامه پیدا کرده است.
🔹به قول مرحوم #شریعتی «ما خودمان همواره تولید شاه کردهایم». مفهوم شاه در فرهنگ سیاسی ایرانیان دارای پیشینه دیرینهای است. مرحوم #بازرگان عنوان میکرد فرهنگ ما با کلمه شاه عجین شده است. این مسأله در فرهنگ واژگان ما نیز وجود دارد و هنگامی که کلمه شاه در پیشوند و پسوند کلمه دیگر قرار میگیرد به آن کلمه وزن میدهد. نمونه این کلمات «شاه کلید» یا «شاه بیت» است.
🔹مفهوم نخبه در جامعه ایران ساخته و پرداخته قدرت و سیاست است. در ایران کسی دارای قدرت تمیز بین نخبه و تودههای مردم برخوردار بوده که صاحب قدرت بوده است. این در حالی است که بسیاری از نخبگان ما به دلیل اینکه در بیرون از این دایره تعریف شدهاند به جایگاه واقعی خود دست پیدا نکردند.
🔹گردش نخبگان در ایران به معنای آن است که نخبه تعریف شده از یک نقطه به نقطه دیگر برود. قدرت در ایران در دست نیم طبقهای بوده که همواره بین خود آنها در حال چرخش بوده است. باید از خیر #گردش_نخبگان بگذریم و به گردش مردم روی بیاوریم. نخبگی در ایران به اندازهای بوده که تنها اراده خداوندی و مرگ وی را از چرخه قدرت جدا کرده و تا زمانی که زنده بوده در قدرت حضور داشته است.
🔹میرزا رضای کرمانی در سی مقاله خود مینویسد که در درون هر ایرانی یک میرغضب نهفته است. این سخن به این معنا است که در درون هر ایرانی یک مستبد وجود دارد اما فرصت بروز و ظهور پیدا نکرده است. به محضی که فرصت بروز پیدا میکند من مستبد خود را نشان میدهد. من ایرانی هنگامی که فریاد آزادی و دموکراسی سر میدهد فردایی که به قدرت میرسد من مستبد خود را بروز میدهد و به یک مستبد تبدیل میشود.
🔹ما آنجا که باید برداشتهای خود را از من ایرانی تغییر بدهیم حوصله تاریخی نداشتهایم و همواره دیرآمدهایم و تلاش کردهایم زود برسیم. ما بدون اینکه فرهنگ سیاسی دموکراسی را در خود ایجاد کنیم همواره به دنبال سوپر دموکراسی و سوپر عدالت بودهایم. به همین دلیل نیز انسان ایرانی مدرن نیز دوباره استبداد و توتالیتاریسم را در خود بازتولید کرده است.
📄 متن کامل مقاله را در لینک زیر بخوانید. 🔻
http://yon.ir/QBwH4
▫️ از روزنامه آرمان، 24 دی 97
💡#رسانه شمایید. اگر میپسندید، برای دوستانتان بفرستید.
🌐 شبکه جامعهشناسی علامه
@Atu_Sociology