✅ دانشگاه زیر یوغ بازار. 🖋 لیلا حسین‌زاده - پژوهشگر اجتماعی

✅ دانشگاه زیر یوغ بازار
🖋 لیلا حسین‌زاده - پژوهشگر اجتماعی

🔸 آموزش عالی رایگان،به‌عنوان یک حق انسانی مهم، امروز بیش از پیش از سیاست‌های عمومی نظام‌های سیاسی حذف شده و جایش را نظام آموزش عالی پولی گرفته است

آموزش ‌عالی رایگان، برای یک دولت ملی که می‌خواهد صنعت و بوروکراسی خود را در تطبیق با جهان مدرن به پیش برد، ضروری است. این کارویژه دانشگاه در ایران مشابه نقش کلی دانشگاه در دوران لیبرالیسم است. بخشی از نیروی کار، متکی بر دانش خود تحت حمایت نهاد دولت به دانش تخصصی دست می‌یابد تا حفظ ساختار بوروکراتیک و صنعت تضمین شود. در ایران نیز نیاز به نیروی کار متخصص و مطیع برای پیش‌بردن پروژه مدرنیزاسیون، دانشگاه را به‌عنوان نهادی رضاشاهی به وجود آورد.

🔸 ظهور کارگرِ شناختی
در دوران پسافوردیسم با ورود به وضعیتی بحرانی از لحاظ ارتش ذخیره کار و عقب‌نشینی دولت از مسئولیت‌های پیشین خود در حفظ نظم بازار کار و تغییر کارویژه‌های دولت برای حفظ نظم موجود، موقعیت دانشگاه، نیروی کار و... دستخوش تغییراتی اساسی شد. در وضعیت جدید که پس از دهه 80 میلادی از انگلستان و آمریکا شروع شد، شاهد آن هستیم که دیگر ثبات کاری امری بدیهی در نظام اشتغال محسوب نمی‌شود، از سوی دیگر، پهنه تخصص در نسبت با سپهر کلی کار، بسیار کوچک‌تر از قبل می‌شود. در این شرایط محیط‌های کار بیش از متخصصی که راه‌انداز و پیش برنده در صنعت هستند، به اپراتور نیاز دارند. در کنار این، کارگرانِ شناختی که در مختصات جدید جایگاه مهمی پیدا می‌کنند؛ همان کسانی هستند که نه متکی بر تخصص همه‌جانبه آکادمیک، بلکه برمبنای یادگرفتن جزئی از یک تخصص به‌عنوان «مهارت» (که در ارتباط مستقیم با تولید صنعتی نیز نیست) و انجام پروژه‌های مشخص مبتنی بر آن، کار می‌کنند. دوره‌های آموزشی مختلف از یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی تا دوره‌های تورلیدری برای تولید یک کارگر شناختی کفایت می‌کند. در این نظم جدید، دانشگاه معنای پیشین خود را از دست می‌دهد، هنوز گروهی بسیار قلیل از متخصصان تحت حمایت و پوشش دولت به پیش بردن صنعت و دانش و راه‌اندازی‌های جدید در سپهر اقتصاد و اجتماع مشغول‌اند، اما نظم جدید دیگر نیازی به حمایت از گروه‌های وسیع‌ و توده‌ای مردم برای حفظ خود، احساس نمی‌کند. در این شرایط است که دانشگاه خود می‌تواند به بازار بدل شود و تحصیلات عالی در این زمان خود تبدیل به کالایی می‌شود که فرد با خرید و مصرف آن و نهایتا اخذ مدرک، راه را برای اپراتوری گران‌قیمت‌تر یا کارگری شناختی با ظرفیت مهارت‌آموزی بیشتر باز می‌کند. تو توانسته‌ای از سطح دانش خوبی برخوردار شوی؟ مهم نیست، چقدر پول می‌توانی در مبادله بازار دانشگاه وسط بگذاری؟

🔸 وضعیت نظام دانشگاهی ایران
در ایران پس از جنگ -که اقتصاد ضرورتا تحت‌تاثیر شرایط جنگی بود- به مرور همراهی آشکاری با سیاست‌گذاری‌های نوین جهانی صورت گرفت. اما تغییر در نظام دانشگاهی مشخصا به اواخر دهه70 برمی‌گردد. درست است که دانشگاه آزاد اسلامی از ابتدای دهه 60 تاسیس شده بود، اما جمعیت عظیم دهه شصتی‌ها در این زمان سیاست‌گذاران را بر آن داشت تا با یک تیر دو نشان بزنند؛

🔸برای مطالعه ادامه نوشته Instant View را فشار دهید 🔻
https://engare.net/ref/24
🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology